Бап. Балы ресурстарын, баса да су жануарларын немесе сімдіктерін засыз алу

1. Балы ресурстарын, баса да су жануарларын немесе сімдіктерін засыз алу, егер бул іс-рекет:

1) айтарлытай залал келтіре отырып;

2) жарылгыш немесе химиялы заттар, электр тогы не балыресурстарын жэне баса да су жануарлары мен сімдіктерін жаппай жоюды зге де тсілдері олданыла отырып жасалса -

2. Бірнеше рет жасалган дал сол іс-ерекет -

3. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген:

1) балытарды бекіре туымдас трлеріне атысты;

2) уылдыры шашатын жерлерде немесе ол жерлерге ріс аудару жолдарында;

3) адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып;

4) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

5) здігінен жретін жзгіш клік уралы пайдаланылып;

6) ерекше оралатын табиги ауматарда жне ттенше экологиялы ахуал ауматарында жасалган іс-рекеттер -

4. Осы бапты бірінші, екінші немесе шінші бліктерінде кзделген, ірі залал келтіре отырып жасалган не ылмысты топ жасаган іс-рекеттер -

ылмысты ы бзушылыты объектісі табии жадайда мекендейтін суды тірі ресурстарын орау жэне тиімді пайдалану жніндегі оамды атынастар.

ылмысты ы бзушылыты затына эр трлі балы ресурстары жэне баска да: теіз немесе тщы су жануарлары; теіз адары, зге де су жануарлары, су сімдіктер (теіз капустасы) жатады.

ылмысты ы бзушылы объективтік жаынан балыты жэне озге де су жану­арларын немесе сімдіктерін засыз алу егер бл эрекет: а) айтарлытай залал келтіре отырып;

б) жарылгыш жэне химиялы заттарды, электр тогын, не балы ресурстарын жэне баска да су жануарлары мен сімдіктерін жаппай жоюды зге де тэсілдерін олдана отырып жасалу арылы сипатталады.

Занда белгіленген ережені бзып, балыты, теіз адарын, зге де су жануарларын немесе сімдіктерді з бетінше, рсатсыз, лицензиясыз, тыйым салынан жерлерден, тыйым салынан уаытта, сондай-а оларды аулауа олдануа тыйым салынан ралдар мен тэсілдерді пайдаланып, занда крсетілген заттарды засыз алу деп танылады.

Осы бап бойынша жауапа тарту шін осы бапты диспозиясында тізбектелген іс-эрекеттерді біреуін бзуды зі жеткілікті. Бапта крсетілген норма бланкеттік диспозицияа негізделген. Мысалы, азастан Республикасы аумаында олданылатын балы орын орау жэне сулардан балы стауды реттеу туралы арнаулы Ереже бар.

Су жануарлары мен сімдіктерді засыз алу орны - азастан Республикасыны ауматы сулары, оны ішінде теіз, кл, тоспа су оймалары жэне баса да су кздері.

Су жануарлары мен сімдіктер дниесін засыз алу мына тмендегі іс-эрекеттерді істеген жадайда ана кылмыс болып табылады:

а) айтарлытай залал келтіру арылы. Айтарлытай залалды млшері су жануарла-рына, сімдіктер дниесіне келтірілген залалды, олжаланан су жануарларыны сапа ндылыына байланысты аныталады.

б) жарылыш жэне химиялы заттарды, электр тогын, не балы ресурстарын жэне баса да су жануарлары мен сімдіктерін жаппай жоюды зге де тэсілдерін - атыла-тын, кесетін немесе тесетін кралдар олдана отырып жасау. Крсетілген тэсілдерді кез келген трін олдану келтірілген зиянны клеміне арамастан ылмыс болып табыла-ды.

ылмысты кодексті 335-бабыны 1-тармаында крсетілген балыты, теіз адарын, зге де су жануарларын немесе сімдіктерін елеулі зиян келтіре отырып засыз алу ылмысы материалды рам. Іс-рекет пен одан пайда болан ірі залалды арасын байланыстыратын себепті байланыс болуы керек.

Ал ылмысты кодексті 335-бабыны 1-тармаындаы баса іс-эрекеттер формальды крама жатады. ылмыстьщ ы бзушылы б^л ретте су жануарлары мен сімдіктерді алмаанны зінде, занда крсетілген іс-эрекеттерді біреуін істеген уаыттан бастап аяталан деп танылады.

ылмысты ы бзушылы субъективтік жаынан тікелей асааналы арылы сипатталады.

ылмысты ы бзушылы субъектісі — 16-а толан адам.

ылмысты ы бзушьшы кодексті 335-бабыны 2-тармаында осы ылмысты ауырлататын трі:

1) бірнеше рет; 2) бірнеше рет жасалан ылмысты тсінігі К-ті 12-бабында берілген;

ылмысты ауырлататын трлері: 1) балыты бекіре тымдас трлеріне атысты тізбегі;

2) ры шашу, балыты кбейту, оларды сатау, орау су объектілерінде оларды тізімін азастан Республикасыны кіметі белгілейді. Осы ережеде ры шашу, олара бару жолдары да айындалады. Осы орындардаы су жануарлары мен сімдіктерін засыз алу - ылмыса жатады;

3) адам зіні ызметін пайдаланып жасаса. орытар мен ерекше оралатын табии ауматарды ызметкерлері, сондай-а оршаан ортаны орайтын мемлекеттік орындарды лауазымды адамдары, соан теестірілген адамдар ьфізмет бабын пайдала­нып 335-бапта крсетілген засыз іс-эрекеттерін істеуі ммкін;

д) адамдар тобыны алдын ала сз байласуыны тсінігі К-ті 31-бабыны 2-тармаында берілген;

е) здігшен жретш клік кралдарын пайдаланып жасаан іс-эрекеттер.

Блара катерлерді, моторлы айытарды, баса шаын жзгіш ралдар мен ондырыларды пайдаланып балыты, баса да су жанурларын, сімдіктерді засыз алу эрекеттері жатады;

ж) ерекше оралатынтабии ауматар мен ттенше экологиялыжадай ауматарында істелген осы эрекеттер (мны тсінігіне ылмыстьщ кодексті 328-бабыны 2-тармаына талдау жасаанда токталанбыз).

Осы ылмысты те ауырлататын трлеріне 335-бапты бірінші жэне екінші бліктерінде кзделген ірі залал келтіре отырып не ылмысты топ жасаан не ылмысты топ жасаан эрекеттер жатады.

а) Ірі залалды млшері алынан затты нына, экологиялы ндылыына, саны-на, сондай-а сімдіктер мен жануарлар дниесіне келтірілген зиянны клеміне байла-нысты аныталады. Ірі залала азастан Республикасыны ызыл кітабына жазылан жануарлар дниесін жою, балыты ры шашу орындарын жою, майда шабатарды ырына шырауы жатады;

б) ылмысты топты тсінігі К-ті 31-бабында берілген.