Бап. Длелдемелерді жне жедел-іздестіру материалдарын брмалау

1.Азаматты іс бойынша длелдемелерді іске атысушы адамны немесе оны кіліні брмалауы -

2.кімшілік ы бзушылы туралы істер бойынша длелдемелерді кімшілік уы бузушылытар туралы хаттама жасауга укілеттік берілген лауазымды адам жасаган брмалау -

3.Жедел-іздестіру ызметін жзеге асыратын орган ызметкеріні жедел-іздестіру материалдарын немесе жасырын тергеу рекеттері хаттамаларын немесе оларга осымшаларды брмалауы -

4.ылмысты сот ісін жргізу барысында сота дейінгі тергеп-тексеруді жзеге асыратын адамны, прокурорды, процестік рекеттерге атысушы маманны немесе оргаушыны далелдемелерді бурмалауы -

5.Осыбаптыбірінші, екінші, ушінші немесе тртінші бліктерінде кзделген, ділетсіз сот кімін, шешімін немесе зге де сот актісін шыгаруга кеп соан іс-рекеттер -

6.ылмысты іс бойынша ауыр немесе аса ауыр ылмыс туралы длелдемелерді, сол сияты ауыр зардаптара кеп соан бурмалау -

Адамдарды жаппай уын-сргінге салу кезедерінде Бл ылмысты кьі бзушылы ке ріс алды, айатарды крінеу брмалауды салдарынан сан мыдаан адамдар жазысыз жалаа тартылды. Мндай ылмысты оама ауіптілігі сол, айатарды брмалау нэтижесінде эділетсіз шешім, кім, баса маызды іс жргізу актілеріні шыарылуына жол беріледі. ылмысты ы бзушылыты тікелей объ-ектісі - анытама, тергеу, сот, прокуратура органдарыны дрыс ызметі. осымша тікелей объект, жэбірленушіні, айыпкерді, сотталушыны, жауапкерді, талапкерді занды мдделері.

ылмысты ы бзушылыты заты - айактар, жэне жедел іздестіру материал-дары, оган эртрлі кжаттар, заттай айатар, сарапшыларды орытындысы, куэні, жбірленушіні, сезіктіні, айыпкерді жауаптары, эртрлі тергеу амалдарыны хатта-малары.

ылмысты ьщ бзушылытын объективтік жаы (416-бапты 1-тармаы) азаматты іс бойынша іске атысушы адамны немесе оны кіліні айатарды брмалауы арылы крініс табады. Айатарды брмалауды тэсілі эртрлі болады: кжаттарды олдан жасау, оан згерістер енгізу, заттай айатарды айырбастау, жалан дэлелдемелер келтіру, талап арыздара згерістер енгізу, жауап беру хаттамаларын ауыс-тыру, жалан куэлар дайындау, т.с.с.

кімшілік кы бзушылы туралы істер бойынша дэлелдемелерді экімшілік кьі бзушылытар туралы хаттама жасауа уэкілеттік берілген лауазымды адам жасаан брмалау (К-ті 416-бабыны 2-тармаы).

Жедел іздестіру ызметін жзеге асыратын орган ызметкеріні жедел-іздестіру мате-риалдарын брмалааны шін жауаптылы К-ті 416-бабыны 3-блігінде крсетілген. Жедел іздестіру материалдарына эртрлі жаттар, іздестіруге негіз болан деректер, іздестіру шараларыны негіздеме жаттары, эртрлі хаттамалар жатады. Осы мате-риалдарды брмалау, олдан жасау, негізсіз деректермен толтыру, осы ылмыс рамын жзеге асыруды тэсілі болып табылады.

ылмысты іс бойынша сота дейінгі тергеп-тексеруді жзеге асыратын адам, прокурорды іс жргізу эрекеттеріне атысушы маманны немесе ораушыны айатарды брмалауы шін жауаптылы ылмысты кодексті 416-бабыны 4-тармаында кзделген. Мндай брмалауды салдарынан эділетсіз кім немесе ылмысты істі ысарту жнінде засыз аулы шыарылуы ммкін.

ылмысты кодексті 416-бабыны 1, 2, 3, 4-тарматарындаы ылмыс формальды рама жатады жэне олар айатарды брмалаан сэттен бастап аякталан деп танылады.

ылмысты ы бзушылыты рамы болу шін брмаланан айатар негізінде эділетсіз кім, шешім немесе баскадай іс жргізу актілеріні орын алуы шарт емес.

ылмыстыкы б-Зушылы субъективтік жаынан тікелей асааналыкден істеледі. Кінэлі адам азаматты немесе ылмысты істер бойынша айактарды брмалайтынын сезеді жэне соны тілейді.

ылмысты ы бзушылыты субъектісі ылмысты кодексті 416-бабыны 1-тармаы бойынша - азаматты іске атысушылар: талапкер, жауапкер жэне оларды кілдері, К-ті 416-бабыны 2-тармаы бойынша экімшілік ы бзушылы істері бойынша — хаттама жасауа уэкілдік берілген лауазымды адам. ылмысты кодексті 416-бабыны 3-тармаы бойынша жедел іздестіру ызметін жзеге асыруа зырлы ызметкер, ылмысты кодексті 416-бабыны 4-тармаы бойынша сота дейінгі тер-геп-тексеруді жзеге асыратын адам, прокурор, іс жргізу эрекеттеріне атысушы маман, ораушы.

Осы бапты бірінші, екінші, шінші немесе тртінші бліктерінде кзделген, эділетсіз сот кімін, шешімін немесе зге де сот актісін шыаруа кеп соан іс-рекеттер шін жауаптылы К-ті 416-бабыны 5-тармаында крсетілген.

Зада осы ылмысты ауырлататын екі трі крсетілген: ылмысты іс бойынша ауыр немесе аса ауыр ылмыстар туралы, сол сияты ауыр зардаптара экеп соан айатарды брмалау (416-бапты 6-тармаы).

Ауыр немесе аса ауыр ылмыстарды тсінігі ылмысты кодексті 10-бабыны 4,5-тарматарында берілген. Ауыр зардаптара брмаланан айа негізінде кінэсіз адам-ды соттау, негізсіз лім жазасын олдану, жэбірленушіні зін-зі лтіруі, талап арызды негізсіз айтару, т.с.с. жатады.