Бап. Бастыа атысты кш олдану рекеттері

1. Бастыты скери ызмет міндеттерін орындауы кезінде немесе осы міндеттерді орындауга байланысты оган атысты жасалган урып-согу, денсаулыа жеіл зиян кел-тіру немесе зае де куш олдану -

2. Мынадай:

1) адамдар тобы немесе алдын ала сз байласу арылы адамдар тобы жасаан;

2) ару олданып;

3) денсаулыа ауыр немесе ауырлыгы орташа зиян келтіріп жасалан дл сол іс-рекеттер -

3. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген, ылмысты топ жасаган, рыс жагдайында немесе ттенше жагдай кезінде жасалган, сол сияты адам ліміне кеп соан іс-рекеттер -

4. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген, сотые уаытында жасалан іс-рекеттер -

ылмысты ы бзушылы объективтік жаынан аланда бастыты эскери ызмет міндеттерін атару кезінде немесе осы міндеттерді атаруына байланысты оган атысты жасалан рып-соу, денсаулыа жеіл зиян келтіру немесе зге кш олдану арылы жзеге асырылады. Бл жерде бастыа кш олдану эрекеттері екі трлі жадайда: 1) бастыты эскери ызмет міндеттерін атару кезінде 2)немесе осы міндет-терді атаруына байланысты жзеге асырылады.

скери ызмет міндеттерін атару деп бастыты рыс эрекеттеріне атысуы, лауазымды міндеттерін атаруы, эскери кезекшілікті атаруы, ызметтік жадайына бай­ланысты эскери блімні аумаында белгіленген уаыт ішінде міндетін теуі, ызметтік іссапарда болуы кезінде з борышын теуін айтамыз.

Осы міндеттерді атаруа байланысты бастыа атысты кш олдану іс-эрекеттеріне кінэліні оны кызмет бабын атаруына кілі толмаудан немесе одан кек алу, я болма-са басадай зара атыыстытан пайда болан шпенділікті жзеге асырулар жатады. Крсетілген кылмыс бастыты ызмет бабына байланысты жасалады. Жэне оан арсы кш олдану рекетімен ласады. Кш олдану _рып-соу, денсаулыа жеіл зиян кел-тіру жолымен немесе зге де кш олдану (олын брау, байлап ою, бетін тырнау т.с.с) арылы крініс табады.

ылмысты ы бзушылы субъективтік жаынан тікелей асааналыпен жаса­лады.

Дэл сол эрекеттер:

а) адамдар тобы, алдын ала сз байласан адамдар тобы топ жасаса;

б) ару олданып жасаса;

в) денсаулывда ауыр немесе орташа ауырлытаы зиян немесе зге ауыр зардап-тар келтірсе, осы ылмыс рамыны ауырлататын тріне жатады. Б_л крсетілген жадайларды тсінігіне К-ті 438-бабын талдаанда тоталанбыз.

Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген, кылмысты топ жасаан, рыс жадайында немесе ттенше жадай кезінде жасалан. Сол сиякты адам ліміне экеп соан эрекеттер крсетілген ылмысты аса ауырлататын трі болып табылады (469-бапты 3-тармаы).

Соыс уаытында бастыа атысты кш олдану іс-эрекеттері шін жауаптылы К-ті 469-бабы 4-тармаында белгіленген.

Бап. Эскери ызметшілер арасында баыныштылы атынастар болмаан кезде оларды арасындаы зара арым-атынастарды жарылы аидаларын бзу

1.скери ызметшілер арасында багыныштылы атынастар болмаган кезде оларды арасындагы зара арым-атынастарды жаргылы аидаларын жбірленушіні урып-соудан, денсаулыгына жеіл зиян келтіруден немесе зге де иш олданудан крінген не оны абыройы мен адір-асиетін тсіруге немесе орлауга байланысты бзу -

2. Бірнеше рет жасалган дл сол іс-рекет -

3. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген:

1) екі немесе одан да кп адамга атысты;

2) адамдар тобы немесе алдын ала сз байласу арылы адамдар тобы жасаган;

3) ару немесе арнайы ралдар олданып;

4) денсаулыа ауыр немесе ауырлыгы орташа зиян келтіріп жасалган іс-рекеттер –

4.Осы бапты бірінші, екінші немесе шінші бліктерінде кзделген, ылмысты топ жасаган не адам ліміне немесе зге де ауыр зардаптара кеп соан іс-рекеттер -

ылмысты ы бзушылы объективтік жаы бойынша бір-біріні арасында баыныштылы катынастары болмаан кезде эскери ызметшілерді арасындаы зара арым-атынастарды жарылы ережелерін рып-соу, денсаулыа жеіл зиян келтіру немесе зге кш олдану, не ар-ожданы мен адір-асиетін кемсіту немесе жэбірленушіні масаралауа байланысты бзу арылы сипатталады.

За бір-біріні арасында баыныштылы атынастары болмаан кезде эскери ызметшілерді арасындагы зара арым-атынастарды жарылы ережелер шеберінде жзеге асырылуын талап етеді, Бл ережелерді бзып осы бапты диспозициясында крсетілген эрекеттерді біреуін істеу крсетілген ылмысты _ы б_зушылыты рамын райды.

Бір-біріне баынышты емес эскери ызметшілерді зара арым-атынастарын рет-тейтін жарылы ережелерді б_зу деп, бір эскери ызметшіні басалара ызметке байла­нысты немесе оларды е болмаанда біреуіні ызметтік міндеттерін орындауы кезінде, сондай-а баса да жадайлар кезінде, біра эскери жыма крінеу рмет крсетпеуге, блімшені ішкі тэртібін рескел бзуа ласан К-ні 440-бабыны диспозициясында крсетілген кш крсету тсініледі. Кш олдану - эскери ызметшіні рып-соу жэне денесін ауырту, сондай-а масаралау, ар-ождан мен кадір-асиетін кемсіту, азы-тлікті,

арнайы киім бйымдарын, сондай-а эскери ызметшіге берілген заттар жэне зге де ажеттілік мліктерін алып ою немесе айырбас жасау трінде болуы ммкін.

Мліктік некелік-отбасылы жэне баса да азаматгы ыты катынастара неме­се міндеттемелерге байланысты кш олданушылы, скери-дыты тэртіпке атысы жо жеке адама, бтенні млкіне карсы ылмыстар жэне эскери ызметке катыссыз ылмысты ккьі бзушылытар шін жауапкершілік кзделген К-ні баптары бойын-ша сараланады.

Дл сол рекеттер:

Бірнеше рет (К-ті 12-бабын араыз, 440-бабыны 2-тармаы).

1) екі немесе одан да кп адама катысты жасалса;

2) адамдар тобы, алдын ала сз байласан адамдар тобы жасаса (К-ті 31-бабы).

3) ару немесе арнайы ралдар олданып жасаса;

4) денсаулыа ауыр немесе орташа ауырлыктаы зиян келтірсе (К-ті 106, 107-бабы), осы талданып отырылан ылмыс рамыны ауырлататын тріне жатады (440-бапты 3-тармаы).

азастан Республикасы Жоары Сотыны «скери ылмыстар жніндегі істер бойынша сот тжірибесі туралы» каулысыны 7-тармашасына сйкес:

К-ні 440-бабы екінші тармаыны 1) тармашасында кзделген ылмысты бірне-ше рет жасалу белгісі бойынша, егер адам брын жасаан эрекеті шін жауаптылытан босатылмаса не ол шін соттылыы алынбаса, не жойылмаса жэне ылмысты жауапа тартуды ескіру мерзімі етпесе, скери ызметшілер арасындаы зара арым-атынасты жарылы ережелерін екі немесе одан да кп бзу деп саралау ажет.

ылмысты жаласпалы белгісі болмаан кезде эр трлі уаытта белгілі бір адама атысты жасалан эрекеттер бірнеше рет жасалан рекеттер деп саралауа жатады.

Екі немесе одан да кп адама атысты жасалан ылмысты кдмылдар бір ниетпен амтылып жаласан болса, біра эр трлі себептермен бір мезгілде жзеге аспаса, бір уаытта, сол секілді эр мезгілде бірнеше адамдара атысты жасалан эрекет деп таны-лып, К-ні 440-бабы екінші тармаыны 2) тармашасы бойынша саралауа жатады. Осы орайда соттар кінэліні ниетіні баытталуын, жасалан ылмысты наты мэн-жайын жэне оны себептерін, эр трлі жэбірленушілерге атысты жасалан эрекеттерді арасындаы уаыт шегіні затыын жэне т.б.зерттеуі тиіс.

Осы бапты бірінші, екінші жэне шінші тарматарында кзделген ылмысты топ жасаан не адам бліміне немесе зге де ауыр зардаптара экеп соан рекеттерге (440-бапты 4-тармаы) талданып отырылан ылмысты те ауырлататын тріне жата­ды. Ауыр зардаптара жэбірленушіні денесіне ауыр дене жараатын келтіру, абайсы-зда кісі ліміні болуы, жбірленушіні зін-зі лтіруі жатады. Осындай іс-эрекеттен асаана кісі лтіру болса, онда іс-эрекет ылмысты кодексті 99-бабы бойынша саралануа жатады.

§3. Эскери ызметті теу тртібіне арсы баытталан ылмысты

ы бзушылытар