Эмальді химиялы рамыны ерекшеліктері, жетілген эмальді бейорганикалы компоненттері.

Эмалды химиялы рамы. Эмальды аттылыы оларда минералды тздарды рамыны( 97% дейін), апатит кристаллдары: гидроксиапатит (75% дейін), карбонапатит (12%), хлорапатит (4,4%), фторапатит (0,7), кальций карбонаты (1,3 %) жне магний карбонаты (1,6 %) жоары болуымен негізделеді. 2% тмен емес жетілген эмаль массасы апатитті емес формасын райды. Эмальды негізгі компоненті болып гидроксиапатит - Са(РО)(ОН) жне 8 кальциийлі фосфат СаН(РО)5НО табылады.

 

 

13 Эмальді минералды компоненттері. Тіс кіреукесі те жоары минералданан атты тін - 95% минералды заттар, 1,2% -органикалы заттар, кристаллдармен жне органикалы компоненттермен байланысан жне бос су - 3,8 %. Кіреукені минералды компоненттері:Фосфорлы ышылды кальций.Кмір ышылды кальций.Фторлы кальций.Фосфорлы ышылды магний.20 микроэлементтер (фтор, алайы (олово), темір (железо), мырыш жне т.б.)..Кіреукені минеральды заттары.Кіреукені минеральды негізі болып аппатит кристалдары келеді: 1) Гидроксиапатит – 75% 2) Карбонатапатит - 6 % 3) Фторапатит – 4 % 4) Хлорапатит. Кіреукеде клеткалар жо, заымдалан кіреуке айта алпына келмейді, регенерация абілеті жо. Бірата кіреукені екі жаа да ткізгіштік асиеті бар жне зат алмасу процесстер теді (кбінесе дентин, лпадан жне сырттан, сілекейден иондар теді ). Иондарды кіреукеге енуін реминерализация деп атайды, кіреукеден шыанды – деминерализация деп атайды. Кіреуке кіреуке призмалардан жне призмаарлы заттардан ралады. Олар тіс бетіне тік (перпендикулярлы) орналасан жне баыттары тзу емес, «S» рпіне сас иілімдер рады жне шоыр ра орналасады. Жа кесілген кіреуке шлифінде призмаларды клдене жне тік кесілуіне сйкес жары жне араы жолатар атарласа орналасады (Шрегер жолатары-полосы Шрегера).

14 Эмальді негізгі апатиттері, оларды химиялы табиаты.Эмаль апатит кристллдары кіретін эмалды призмалар мен призма аралы заттардан ралан. Эмалды призмалардентин эмальды осылыса радиальды баытпен перпендикуляр райды.Эмальды негізгі призмдары мен призм аралы заттары фибриллярлы белоктартар мен эмалды кальций байланыстырушы белоктарынан тратын ( эмал матрицасы деп аталатын) тонкофибрилляржелісі болып табылады. Эмальды аттылыы оларда минералды тздарды рамыны( 97% дейін), апатит кристаллдары: гидроксиапатит (75% дейін), карбонапатит (12%), хлорапатит (4,4%), фторапатит (0,7), кальций карбонаты (1,3 %) жне магний карбонаты (1,6 %) жоары болуымен негізделеді. 2% тмен емес жетілген эмаль массасы апатитті емес формасын райды. Эмальды негізгі компоненті болып гидроксиапатит - Са(РО)(ОН) жне 8 кальциийлі фосфат СаН(РО)5НО табылады.

15 Тіс тініні біріншілік дентині. Суйектен дентинні айырмашылыы. Дентинні рамына сйек сияты 70-72% кальций тздары кіреді. Дентинні негізгі затын коллаген райды да, кальций тздары оларды бойын уалай шгеді жне са шар пішіндес рылымдар трінде орналасады. Шарлар арасында органикалы заттардан тратын минералданбаан кеістік шарлараралы кеістік (интерглобулерное пространство) деп аталады.Дентинні рылымды бірлігі болып дентин зекшелері (ттікшелері) саналады. Олар жіішке трубкалара сас, тіс лпасынан кіреуке мен цементке радиальды баытта «S» рпіне сас иілімдер ра жне тарматана орналасады. Дентин зекшелерінде одонтобласттарды зын сінділері орналасан..Дентинні лпаа араан ішкі бетінде жа минералданбаан белдеу бар жне ол предентин деп аталады. Дентинде коллаген талшытары екі баытта орналасан. Сырты абатында радиальды баытта Корф талшытары (жабынды дентин), лпаа жаын абатында тангенциальды баытта Эбнер талшытары (лпа маындаы дентин).Дентинді бледі:Біріншілік дентин – тіс даму кезінде пайда болатын дентин, Екіншілік дентин (орынбасушы) – адамны мір бойы пайда болатын дентин, шіншілік дентин (орынбасушы немесе иррегулярлы) – ыса мерзімде пайда болады, лпада немесе тісті атты тіндеріндегі патологиялы рдістерге жауап ретінде пайда болатын дентинді шіншілік дентин деп атайды. Коллаген талшытары мен дентин ттікшелері ретсіз орналасуымен сипатталады..