III.орытынды блім

I. Кіріспе блім: 1. Windows операциялы жйесі.

II.Негізгі блім: 2. Windows жйесіні негізгі функцялары; 3. Windows жйесіні негізгі ымдары; 4. Windows жйесіні негізгі технологиялы принциптері; 5. Windows -ті іске осу; 6. Windows -ті анытамалы жйесі; 7. Windows жйесіні стандартты программалары.

III.орытынды блім

 

1. Windows операциялы жйесі.

Брыны компьютерлерде ке тараан MS(PC)-DOS операциялы жйесі болатын. MS-DOS операциялы жйесіні бір адамны жмыс істеуіне арналанын жне бір мезетте тек бір масатты ана шешеді,компьютерді тек 640Kб жедел жадын ана(RAM) пайдалана алады.
MS-DOS операциялы жйесі соы версиялары олданбалы программалара 1Mб -тан арты жедел жадын олдану жне программаларды бірінен екіншісіне ауысу ммкіндігін беретін, кейініректе шыан сервистік программалармен толытыран болатын.Адам мен компьютер арасындаы байланыстырушы ызметін,яни пайдаланатын негізгі интерфейс рлін MS-DOS жйесінде командалы жол атарады.Бл жол арылы MS-DOS жйесі мен адам арасындаы схбат ыайсыз жргізіледі, ЭЕМ -ді басаруа арналан жзден аса командалар,пернелерден енгізіліп барып орындалады.Командаларды жазу тртібі те крделі,кейде бір команданы орындау шін ондаан символдарды теруге тура келді. Осы операциялы жйемен негізінен тек маман программалаушылар ана тікелей жмыс істейді де,кптеген адамдар ондай дрежеге ктеріле алмайды.Осыдан барып,адам мен компьютер арасындаы байланысты жеілдету шін ттрлі жйелік оршаулар арастырыла бастады. Біра олар негізінен мтіндік режимде (е ке тараландарды бірі- Norton Commander) жмыс істейтін еді. Бларда бір-екі пернені атар басу арылы крделі де иын командаларды термей-а,тікелей орындау жзеге асырылды. Жйелік программалы оршаулар негізінен компьютерді файлды жйесімен жмыс істеуді жеілдетті,яни ажет информацияны жылдам рі тез тауып,оны мазмнын арауа жне онымен жмыс істеуге септігін тигізеді.
DEC фирмасы компьютерлерді операциялы жйесі ретінде UNIX олданылды. Блар лкен.орташа ЭЕМ-дерде жмыс істеді.UNIX операциялы жйесіні MS-DOS жйесінен негізгі артышылыы-оны бір мезетте бірнеше масатты шешу ммкіндігі,яни бірнеше программаларды паралель орындау асиеті.
80-ші жылдарды ортасында MS(PC)-DOS -ты кемшілігінен арылу шін, Microsoft фпрмасы IBM трізді компьютерлерге арналан кп масатты операциялы жйелер даярлау жмысын ола алды. Соларды бірі WINDOWS жйесі болатын. Алайда, осы уаыта дейін оларды онша кп таралмауын дербес компьютерлерді есептеу ммкіндіктеріні тмендігімен тсіндіруге болады.80386 сериялы микропроцессорларды пайда болуымен атар іске осыла бастаан WINDOWS графикалы ортасыны жаа версиялы Windows 3.1 бірте-бірте брыны мтіндік программалы оршауларды атардан ыыстырып шыара бастады. 80486 сериялы процессорды шыуына байланысты дербес компьютерлерді кптеген жаа трлеріне графикалы ммкіндігі мол Windows 3.1 немесе одан кейінгі Windows 3.11 версиялы MS-DOS операциялы жйесі таайындала бастады.
Microsoft корпорациясыны ОС даярлау жолындаы келесі елеулі адамы болып, ондаы графикалы интерфейс ондырма программа кйінде емес,сол жйені ажырамас блігі болатын операциялы жйені даярлау болып саналады. Осылайша Windows95,Windows 98 жне Windows NT операциялы жйелері пайда болды.Windows95 жйесіні,Windows NT жйесіні соы версияларыны графиктік интерфейс стандарттары Windows 3.1 жйесіні стандартынан згешеге трге енді,біра идеологиясы брыныша саталан болатын. Windows 3.1-ден Windows95-ке ту рине MS-DOS-тан бірден Windows95-ке араанда біршама жеіл.
2.Windows жйесіні негізгі функциялары Кез келген операциялы жйе сияты Windows мынадай мселелерді орындалуын амтамасыз етеді:
• компьютерді барлы аппаратты рал-жабдытарын басару;
• файлды жйемен жмыс істеуді амтамасыз ету;
• олданбалы программаларды іске осу; бан оса Windows жйесі:
• бір уаытта бірнеше программаларды жмыс істеуін;
• ртрлі программалар арасында мліметтер алмасуды;
• масштабталатын аріптерді олдануды;
• мультимедиа ммкіндіктерін пайдалануды;
• бірыай анытамалы жйе жмысын олданудыамтамасыз ете алады.
Windows жйесіні негізгі ымдары
Терезе - Windows жйесіедегі е негізгі ым болып саналады. Экранны тртбрышты оршаулы аумаы,онда ртрлі программалар орындалады,кез келген мліметтер деліп тзетіледі жне басару рекеттері жргізіледі.
Терезе шекаралары- бл терезені периметрі бойынша тетін тік жне клдене сызытар. Терезені жоары жаында таырып жолы орналасан. Таырып жолыны сол жаында жйелік меню батырмасы орналасан,ал о жаында терезені аймаын згертуге арналан батырмалар бар. Таырып жолынан тменірек меню жолы бар. Ал меню жолынан тменгі тртбрышты аудан-терезені жмыс аумаы деп аталады. Осы жмыс аумаында ртрлі информация болады:орындалатын программа,делуге арналан мліметтер,баса кішігірім терезелер жне т.б.
3. Windows жйесіні негізгі ымдары

Кез келген терезені белгілі бір шектеулі млшері болады. Информация кп болса терезеге сыймай алады. Мндай жадайда терезені о жа шетінде айналу сызытары деп аталатын элемент пайда болады.
Экран бетіндегі программалар мен жаттар орналасатын терезелер ш трлі болады:
• толы экранды терезе,яни терезе экранны белгілі бір блігін алып трады.
• Белгіше (пиктограмма) трінде,яни терезе кішірейтіліп белгішеге айналып кеткен.
Жмыс столы-азіргі барлы операциялы жйелер(Windows, OS/2, Macintosh компьютерлеріндегі OS,SUN компьютерлеріндегі OS,т.б) интерфейсіні элементі болып табылады.
Windows ортасында жмыс столыны рлін дисплей экраны атарады.
Белгіше(Icon)- бл экран бетіндегі ысаша жазуы бар кішірейтілген графикалы бейне. Ол дисплей экранындаы программаны, терезені, функцияны, файылды т.б бейнелеп труй ммкін. р белгіше белгілі бір терезеге сйкес келеді. Ол ажет боланда лкейту батырмасы арылы терезеге айналады. Экранда мынандай белгішелер кездеседі:
• осымша олданбалы программалар белгішесі;
• белгілі бір топтар белгішесі;
• функциялар белгішесі.
Жарлы(shortcut)- бл белгілі бір обьектімен тікелей атынас жасауды іске асыратын командалы файл. Мысалы,жарлы арылы каталогты, желідегі дискіні ішіндегісін крсетуге болады,тез арада баса каталогта орналасан программаларды іске осуа,файлды жылдам ашуа болады жне т.б. Жарлыты пайдалананда негізгі обьектілерді здері (файлдар,каталогтар жне т.б)з орындарында еш згерусіз трады. Ал сол обьектілермен атынас жасау shortcut файлында саталан информацияны кмегімен іске асырылады. Мысалы,егер жмыс столында файлды(каталогты) зі орналастырылан болса,онда оларды бірін жою командасын олданан кезде ол дискіден жойылады. Ал егер де сіз жмыс столынан shortcut белгішесін орналастырып, оны арнан шірсе онда жарлы беріп тран командалы файл жойылады да,бастапы файлдар ешбір алаусыз алады.
Бума (folder) экранда каталогтарды (Windows 98 ) жне программалы топтарды (Windows 3.1) белгілеу шін олданылды. Мны маынасы мынада:каталог пен программалар тобы белгілі бір обьектілерді орналастыруда олданатын контейнер болып табылады. Бума -каталог, дирокторий ымыны баламасы.Каталог – файлдара арналан контейнер,программалы топ -жеке программалара арналан контейнер,т.с.с
«Тышан» Windows ортасында пернелер татасыны кмегімен жмыс істеуге болады. Біра тышан тетігімен басарылатын графиктік сілтемені (Point) немесе оларды комбинацияларын (бірге) олдану те тиімді.
Тышан тетігіні екі немесе ш батырмасы болады. Жмыс барысында негізінен оны сол жатаы,кейде о жатаы батырмасы пайдаланылды.
Тышан тетігімен орындалатын е негізгі операция-экран бетімен курсорды (сілтемені) озалуы болып табылады.
Келесі операция -шерту(Click). Бл операция сілтемені экран бетіндегі ажетті элементке апараннан кейін орындалады.
Крделі операция тышанны сол жа батырмасын. Жылдам екі рет шерту.(Double-click) Келесі операция -тасымалдау (Drag & Drop). Ол терезелермен шертпелерді орнын ауыстырады,яни баса орына тпсымалдайды,терезелерді зындыы мен енін згертуде олданылады.
Млімет алмастыру буфері
зіні жмысістеуі кезінде Windows жйесі программалар мен жаттар мліметтер алмасуа арналан комьютерді жедел жадыны арнаулы блігін алмастыру буфері (Clipboard) ретінде пайдаланады. Буфер (днекер жады) ртрлі программалар немесе жаттар арасында керекті шаын клемді мліметтерді тасымалдап, оларды фрагменттерін бір-біріне ауыстырып отыру шін пайдаланылады.