Пн бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсыру кестесі 4 страница
лтты ауіпсіздік комитеті органдарыны ызметі за презумпциясы, дара басшылы, барлыыны за алдында тедігі, саяси партиялар жне баса оамды бірлестіктерге атысына арамастан азаматтарды ытарын сатауа жне бас бостандытарын рметтеуге сйкес рылан.
Президентті кзет органдары президентті траты кзетумен (мемлекеттік оамды шараларда, сондай-а траты жне уаытша тотаан елді-мекендерде) айналысатын йым ретінде рекет етеді.
Президентті кзет органдарын азастан Республикасы Президенті лауазыма таайындайтын президентті кзет ызметіні бастыы басарады.
Президентті кзет ызметі кілдерін президентті кзет ызметіні басшысы скери ызметкерлер, ішкі істер органдары ызметкерлері, лтты ауіпсіздік органдары, сондай-а арнаулы ызмет ызметкерлері арасынан іріктеп алады.
Президент кзеті ызметіні басты міндеті:
- президентті мірін сатауды амтамасыз ету;
- президентке астанды жасауа талпынандарды анытау;
- президентті мірі мен денсаулыына атер тндіруші ылмысты элементтерді стау жне арусыздандыру кезінде жедел имыл жасау;
- жедел-іздестіру шараларын жргізу.
Президент кзеті ызметі органдарыны ызметі президентті ауіпсіздігін амтамасыз ету жне занамаа сйкес рылады.
Адвокаттарды ызметі азастан Республикасы Президентіні Жарлыына, «Адвокатты ызмет туралы» Заына жне «Адвокатты ызметпен айналысуа рсат беру тртібі туралы ережеге» сйкес рсат ааз беріледі.
Адвокатураны ызметі азастан Республикасыны Конституциясы жне «Адвокатты ызмет туралы» За негізінде жзеге асырылады, негізгі масат ретінде пайда табуды кздемегендіктен ксіпкерлікке жатпайды, жне:
- ылмысты істер бойынша орау;
- азаматты, кімшілік, ылмысты жне баса істер бойынша кілдік;
- азаматтара жне зады тлалара ртрлі зады кмек крсетумен айналысады.
Адвокатура мемлекет кепілдік берген жне Конституциямен бекітілген адамны з ытарын орауа ылыы мен білікті ыты кмек алуына кмектесуді жзеге асырады:
Адвокатура ызметін йымдастыру келесі принциптерге сйкес рылады:
- ызметін жзеге асыру барысында адвокатты ешкімге туелді болмауы;
- ызметін зада тыйым салынбаан діс, ралдармен жзеге асыру;
- зада тікелей крсетілген жадайлардан баса кезде прокуратура, сот, анытау жне алдын-ала тергеу органдары, баса мемлекеттік органдар, зге йымдармен лауазымды тлалар тарапынан адвокат ызметіне араласуына жол бермеу;
- ксіби мінез-лы нормаларын жне адвокатты ар-ожданды сатау.
Адвокаттар келесі ызметтерді жзеге асыруа ылы:
- ыты кмек крсетуді сраан тлаларды ытары мен мдделерін барлы соттарда, тиісті мселелерді шешуге зырлы мемлекеттік органдарда жне йымдарда орауа жне тланы атынан сйлеуге;
- адвокатты ызметін жзеге асыру шін ажетті мліметтерді барлы мемлекеттік органдармен мемлекеттік емес йымдардан сратып алуа;
- ыты кмек крсету шін ажет наты мліметтер жинауа. Длелдер келтіруге;
- кмек сраанны ісіне атысты материалдармен, сондай-а процессуалды істермен, тергеу жне сот істерімен танысуа, зады актілермен тыйым салынбаан діспен ресми айыптауа тіркелген апаратты алуа;
- іске атысуа рсат аланнан кейін, жне кездесуді пиялылыын амтамасыз ететін жадайда орауа алан тламен кездесуді талап етуге;
- ыты кмек крсетумен байланысты туындаан мселелерге ылым, техника, ндіріс жне баса ызмет салаларында тсінік беру шін мамандарды орытындысын келісім негізінде сратуа;
- ділет, прокуратура, анытау, алдын-ала тергеу жне сот органдары, сондай-а баса ыты мдделері мен ытары бар лауазымды тлаларды рекетіне кмек сраан тлаларды белгіленген тртіпте арыз беруге тініш жасауа;
- мемлекеттік пиямен, сондай-а замен арастырылан тртіпте анытау, алдын-ала тергеу жргізуге жне сотта ажет болса скери, коммерциялы, ызметтік немесе замен оралатын апаратпен танысуа;
- ыты кмек сраан тлаларды ытары мен зады мдделерін орауда зада тыйым салынбаан рал, дістер пайдалануа, сондай-а заа айшы келмейтін зге де рекеттер жасауа;
Адвокаттар ызметіне замен кепілдік беріледі жне мемлекеттік органдарды, оамды бірлестіктермен лауазымды тлаларды адвокатты ызметіне араласуына ата трде тыйым салынады.
Нотариатты ызметі азастан Республикасыны «Нотариат туралы» Заымен реттеледі. Нотариат – жеке жне зады тлаларды ытары мен фактілерін куландыруа, сондай-а зада крсетілген баса да міндеттерді жзеге асыруа баытталан нотариалды рекеттерді жасау арылы оларды зады мдделерімен ытарын орауды зады бекітілген жйесі.
Нотариусты кмекшісі мен таылымдамадан тушісі болады. Жеке нотариустара рсат аазды нотариустарды Біліктілік аласыны сынымы бойынша ділет министрлігі береді.
Нотариус келесі рекеттер жасайды:
- ммілені куландырады;
- зады тлаларды рылтайшылы жаттарын куландырады;
- мрагерлік млікті орау шараларын абылдау;
- жат кшірмесіні дрыстыын куландыру;
- жата ойылан олды тпнсалыын куландыру;
- аударманы дрыстыы туралы куландыру;
- длелді амтамасыз ету жне т.б.
зыреттілік пен ала ойылан міндеттерге сйкес рылан сот жиынтыы азастан Республикасыны сот жйесін рады. Конституция, «азастан Республикасындаы соттар жне сот мртебесі туралы» Жарлыа сйкес Республиканы сот жйесін Жоары сот жне жергілікті соттар рады.
Жергілікті соттара:
1) облысты жне олара теестірілген соттар (астана жне республикалы маызы бар алалар соттары, Жоары сот);
2) ауданды (алалы) соттар, бірлестікті скери соты (гарнизон, рамалар, скер) жатады.
Шартты трде сот жйесін ш дегейге блуге болады:
1) негізгі (ауданды, алалы соттар, гарнизондарды, рамаларды, скерді скери соты);
2) орташа (облысты соттар, астана жне республикалы маызы бар алалар соттары, скерді скери соты);
3) жоары (азастан Республикасыны Жоары Соты).
Істі шешуде процесстегі орны, шешетін міндеттер аясы, ол шін берілетін зыреттілік клемі мен сипаты деп тсіндірілетін сот инстанциясы деген тсінік бар.
Бірінші инстанциядаы сот деп, істі арастырып, оны шегіне жеткізіп шешетін сотты атайды. Оны дегейі ртрлі болуы ммкін – ауданды, облысты немесе Жоары сот.
Аппеляциялы инстанция сот – апелляциялы арыз жне за кшіне енбеген кім, шешім немесе бірінші инстанциядаы сот аулысына наразылы бойынша істерді арастырады.
Кассациялы инстанция соты - кассациялы арыз жне за кшіне енбеген кім, шешім немесе бірінші инстанциядаы сот аулысына, сондай-а аппеляциялы сот кіміне (шешім, аулы) наразылы бойынша істерді арастырады.
адаалау инстанциясындаы сот – алдыы сот инстанцияларыны за кшіне енген сот шешімдеріне тараптарды арызы немесе наразылыы бойынша адаалау тртібімен істі арастырады.
Соттар келесі істерді жргізеді:
1) азаматты, отбасылы, ебек, кімшілік, аржылы, шаруашылы, жер ы атынастары, табиат ресурстарын пайдалану жне оршаан ортаны орау жне баса да ыты атынастардан туындаан даулар бойынша;
2) ерекше ндірістегі;
- азаматтарды, сайлауа, референдума атысатын оамды бірлестіктерді сайлау ытарын орау туралы тініштері бойынша;
- органдар мен лауазымдытлаларды аулыларына дау айту туралы істер бойынша;
- мемлекеттік билік, жергілікті зін-зі басару, оамды бірлестіктер, йымдар, лауазымды тлалар мен мемлекеттік ызметшілерді шешіміне жне рекетіне (рекетсіздігін) азаматтарды дау айту туралы;
- зады маызы бар фактілерді крсету туралы;
- азаматты хабарсыз кетті деп тану немесе азаматты айтыс боланын хабарлау туралы;
- азаматты іс рекетке абілетті немесе абілетсіз деп тану туралы;
- азаматты мжбрлеп психиатриялы стационара ошаулау туралы;
- зады тлалар мен жеке ксіпкерді банкроттыы туралы;
- жылжитын затты иесіз деп тану, жылжымайтын млікке жеке меншік ыын тану туралы;
- азаматты хал актілері жазуыны дрыс еместігін крсету туралы;
- нотариалды рекетке арыз немесе оларды жасаудан бас тарту бойынша;
- жоалан нды ааздар бойынша ыын алпына келтіру туралы.
3) ылмысты істер;
4) кімшілік істер жне басасы.
Соттар ызметіні ыты негізі, негізгі ережелері, сот органдарыны орны мен ролі, сот трелігі принципі, сот билігіні туелсіздігі санаттары, соттарды таайындау жне босату тртібі, ылмысты уындалудан орау «азастан Республикасыны соттар жне сот мртебесі туралы» негізгі заында мазмндалан.
сынылатын дебиеттер:
1. Бекбергенов Н.А. азастан Республикасындаы ы орау ызметі. араанды 1998.
2. Бекбергенов Н.А. азастан Республикасындаы ы орау жйесі. Астана 2000.
3. Смалдыков М.К. азастан Республикасындаы ы орау органдары. Алматы 1996.
4. Слейменова Г.Ж. азастан Республикасындаы сот жне ы орау органдары. Р.Т.Тсіпбековты редакциясымен Алматы 1999.
СЖ шін баылау жмыстары (о.-1,5,6; д.-21,22,23,24,25,26,36)
1. ы орау ызметі мен ы орау органдары тсінігі.
2. ы орау ызметіні негізгі баыты.
3. ы орау ызметіні ыты негізі.
4-таырып. азастан Республикасындаы мемлекеттік басару жне кімшілік ыыны негіздері. (2 саат)
Жоспары
1. Мемлекеттік басару негіздері.
2. Мемлекеттік басару жйесі, йымдастырылуы жне нысаны
3. кімшілік ы пні, дісі жне жйесі.
4. Мемлекеттік ызметкерлер.
5. кімшілік – саяси аяны басару.
оамды процестерді масата жетелеу, йымдастыру жне реттеу барысына ыпал ету жйесінде мемлекет басты орына ие болады. леуметтік басарудаы жетекші субъект ретінде, мемлекет белгіленген аума шегіндегі трындарды толы амту арылы, оамдаы саяси билікті бірттас мбебап йымдастырушысы болып табылады. Мемлекет ойылан масатты жзеге асыруды, оамды мірді йымдастыруды, оамдаы адамдарды мінез-лын реттеуді амтамасыз етуге ммкіншілігі бар билеуші кшке ие.
Мемлекеттік басару нысаналы сипатта жмыс жасап, ерекше міндеттерді шешуді амтамасыз етеді. Мемлекеттік басаруды масаты Конституцияны, задарды, Президент жарлытарын жне баса да нормативтік ыты актілерді кнделікті орындау, трмыста олдану.
Мемлекеттік билік органдар жйесіні кмегімен оамды басарады. Маызды органдар за шыарушы, атарушы жне сот билігі.
Мемлекеттік басару барша оамны мддесін білдіреді. Басару ызметін орындау шін оамдаы мемлекеттік билік атынан арнаулы аппарат рылады. Мемлекеттік орган алдында тран міндеттер осы органдарды жмыс мазмнын анытайды. Мемлекеттік басару арылы мемлекетті ішкі жне сырты ызметтері жзеге асырылады.
Мемлекеттік басару принциптері – мемлекеттік басаруды рылымды элементтеріні мнін жне ішкі келісімін білдіретін негізгі басару принциптеріні бастауы. Конституциялы принциптерді бліп арастырады (мемлекеттік билік пен басаруды ттастыы, задылы, ы басымдыы, мемлекеттік мдделер алдындаы азаматтарды зады мдделеріні еркіндігі, мемлекеттік басаруа атысудаы азаматтарды тедігі жне т.б.); салалы (экономиканы, леуметтік саланы, саяси рылымны жекелеген салаларында басаруды ерекше ммкіндіктерін крсетеді).
Мемлекеттік басару ызметі мемлекет ызметімен тыыз байланысты жне жолдарын, сондай-а оларды жзеге асыруды йымдастыру трін крсетеді. Басару жйесін йымдастыру; жоспарлау (болжау, бадарламалау); кадрлы амтамасыз ету; реттеу; баылау сияты ызметтер жатады.
Мемлекеттік басару трі – оамды практика саласына сай келетін мемлекеттік орган ызметіні мні мен сипатыны сырты крінісі. Олар ыты жне ыты емес деп екіге блінеді.
Мемлекеттік басару органы – задар мен зады актілерді атарушы жне кімшіл ызметін орындау барысында жне негізінде функционалды жзеге асыратын мемлекеттік аппаратты блімі.
Мемлекеттік басару органдарыны ыты аидалары азастан Республикасыны Конституциясымен, ртрлі ызмет саласын реттеуші задармен, жарлытармен, зады актілермен реттеледі.
зырлылы сипаты бойынша мемлекеттік басару органдары жалпы, салалы жне ішінаралы зырлылы органдарына блінеді.
Жалпы зырлылы органдары ызметіні негізгі мселелері бойынша нысандарды жалпы немесе ке ауымды блігіне атысты ызметтерді жзеге асырады, экономикалы, леуметтік-мдени дамуды (облыс, ала, аудан, ауылды округ кімдіктері) амтамасыз етеді.
Салалы зырет органдары салалы ызмет бойынша берілген тапсырмаа атысты ызметтерін жзеге асырады, мысалы азастан Республикасыны ауылшаруашылы министрлігі.
Салааралы зырет органдары жалпы немесе кпшілік салалар мен басару саласына арналан жалпы арнаулы ызметтерді орындайды, мысалы азастан Республикасы ебекпен амту жне халыты леуметтік орау министрлігі.
Ішінара салалы зырет органдары елді кімшілік-ауматы бліну рылымына жне кейбір факторлар мен жадайлара сай рылады. Р мемлекеттік билігіні жоары атарушы жне кімшіл органы – Р кіметі. Р орталы атарушы органы – министрліктер, агенттіктер, комитеттер (мысалы, лтты ауіпсіздік комитеті), кімет рамына кірмейтін орталы атару органы (мысалы, нды ааздар жніндегі лтты комиссия). Жергілікті атарушы органдар – облыс, ала, аудан, селолы округ кімдіктері, сондай-а бірлестіктерді, мекемелерді, йымдарды тікелей басару органдары (ксіпорын, мекеме йым кімшілігі).
азастан Республикасыны жоары атарушы органы - кімет. Р Конституциясына сйкес кімет азастан Республикасындаы атарушы билікті жзеге асырады, атарушы орган жйесін басарады жне оларды ызметіне басшылы жасауды жзеге асырады. кімет Р Президентіні алдында жауап береді, сондай-а Парламентке есеп береді. кіметті азастан Республикасыны Президенті жасатайды. кімет рамына кімет мшелері кіреді: Премьер-министр, оны орынбасарлары, министрлер жне республиканы баса да лауазымды тлалары. Премьер-министрді Парламентті келісімімен Р Президенті таайындайды. кімет рамы мен рылымы туралы сынысты Р Президентіне, Премер-министр таайындаланнан кейін он кн ішінде енгізеді. кімет ызметіні тртібі Р 1995 жылы 18 желтосандаы «Р-даы кімет туралы» Конституциялы Заымен аныталады.
Р кіметі атарушы билік зырына жататын кілеттікпен иеленеді. леуметтік-экономикалы саясатты, ауіпсіздікті негізгі баыттарын зірлеу; оамды тртіпті, ораныс ммкіншілігін амтамасыз ету; орталы жне жергілікті атарушы билікті басару; республикалы бюджетті дайындау жне Парламентке сыну, оны орындалуын амтамасыз ету жне ол туралы есеп беру; мемлекеттік меншікті басару; Мжіліске за жобаларын енгізу жне оларды орындалуын амтамасыз ету; сырты саясат жргізу бойынша шаралар йымдастыру. кімет аулы шыарады.
Министрлік мемлекеттік басаруды тиісті салаларына басшылы жасауды жзеге асырушы, сондай-а арастырылан занама шегінде салааралы йлестіруші республиканы орталы атарушы органы болып табылады (мысалы, Мемлекеттік кіріс министрлігі).
Министрлік рамында министрлікті ызметтік салаларын тікелей басаруды жзеге асыратын департамент, бас басарма (басарма), комитеттер рылады.
Агенттік – кімет рамына кірмейтін Р орталы атарушы органы. Агенттік Республика Премьер-министріні сынысы бойынша Республика Президентіні жарлыымен рылады, айта йымдастырылады жне ысарады. Агенттік мемлекеттік басаруды тиісті саласын басаруды жзеге асырады, сондай-а арастырылан занама шегінде салааралы йлестіру мен зге де арнаулы атарушы жне бзушы ызметтерді атарады (мысалы, Р табии монополияларды реттеу жне бсекелестікті олдау жніндегі агенттігі, Р инвестициялар жніндегі агенттігі жне т.б.).
Мемлекеттік ызмет атарушы билікті ішкі жаын сипаттайды. Р 1999 жылы 23 шілдедегі «Мемлекеттік ызмет туралы» Заына сйкес мемлекеттік ызмет – мемлекеттік басаруды жзеге асыруа баытталан азаматтарды мемлекеттік органдардаы ызметі.
Р мемлекеттік ызмет зады принципке; азастанды патриотизмге; азаматтарды ытары мен зады мдделеріні мемлекет мддесіне; мемлекеттік ызметшілерді ксібилігі мен зырлыы жне т.б. негізделген. Мемлекеттік ызметшілер санатына, саяси, кімшілік лауазымдар атаратын ызметшілер, сондай-а милитаризмдік жне азаматты ызмет ызметшілер болып блінеді.
Мемлекеттік ызметке таайындау, сайлау, конкурс арылы алынады. Мемлекеттік ызмет ебек кодексі, Р «Мемлекеттік ызмет туралы» Заыны 26,27- баптары арастыран негізде тотатылады.
азастанды за жйесінде зін - зі басарушы саласы кімшілік ы болып табылады. Жалпы тріні зінде кімшілік ыты – басарушы ы деп атауа болады. Ол мемлекеттік кімшілік ру жне алыптастыру барысында туындайтын атынасты жзеге асырады жне мемлекеттік жне муниципалды басару саласына ызмет етеді. Ол Р зге салалы ытармен бекітілген атынастардан баса барлы басарушы атынасты реттейді.
кімшілік ы – атарушы билік рылымдарын алыптастыру барысында, кілеттіктерін, міндеттерін, ытары мен мемлекеттік ызметшілерді жауапкершіліктерін белгілегенде, сондай-а оамды тртіпті, азаматтарды мірлерін, ытары мен еркіндіктерні орауды жзеге асыруда мемлекеттік басару процесінде туындаан оамды атынастарды реттейтін нормаларды ыты саласы.
кімшілік ыты атынастар – мемлекеттік басару саласындаы оамды атынастар. Оны субъектілері болып мемлекеттік басару жне жергілікті зін-зі басару органдары, мемлекеттік ызметшілер, ксіпорындар, мекемлер, йымдар, азаматтар, шетелдіктер, азаматтыы жо тлалар табылады. кімшілік ыты атынас ерекшеліктері, билік атынастары ( тараптарды зады тепе-тедігі болмайды), (мемлекеттік басару саласында боландытан) онда мемлекет мддесі аралады.
кімшілік ыты атынастарды келесі біліктілік санаттары бойынша блуге болады:
1) атысушылар рамы бойынша: а) аппарат ішіндегі, б) аппараттан тыс;
2) тараптар арасындаы зады байланыс сипаттарына арай: а) тік (рбір тарап билік зырына ие, клемі бірдей), б) клдене (тікелей басаруа сас, онда тараптар зады трде бірдей).
кімшілік ы бзушылы – мемлекеттік басару немесе оамды тртіпке, мемлекеттік немесе жеке меншікке, азаматтарды ытарымен бас еркіндіктеріне ол су, заа айшы, айыптаушы рекет (асаана немесе байаусызда) немесе рекетсіздікке занамамен кімшілік жауапкершілік жктеу арастырылан.
кімшілік ы бзушылы рамы – оама арсы жасалан іс-рекет кімшілік ы бзушылы болып табылатын элементтер жиынтыы. Оны келесі элементтер рады:
1) нысан – ол сушылы себепкері, мемлекеттік басару саласындаы замен оралатын оамды атынастар;