Су негізіндегі жуу сйытыыны рамы мзды бзылу дрежесіне сері

 

Ескерту. Мз лгісі салмаыны тмендеуі А. В. Марамзин жне А. А. Рязанов дістемесі бойынша аныталан

 

Мза арсы органикалы емес оспалардан органикалы, мысалы, этиленгликоль, глицерин жне т.б. (4.1 кестені ара) оспалара алмасуы мзды сулы ерітіндімен байланысу блігінде оны бзылу жылдамдыыны тмендеуімен сипатталады. Осыан длел ВНИИКРнефте мгілі мзды таужыныстар шін шыарылан ерітінділер жатады жне бір ерітіндіні рамында антифриз ретінде натри ацетаты олданылады.

Жуу сйытыыны минералдану дрежесіні жоарлауымен, яни с_р>с_м кезінде кеуекіт сйты таужыныстардан ымаа тетін жадайлар пайда болады. Иммоболиздеген сйыты шыындалан кезінде мзды аттылыы тмендейді.абыра маы белдемінде мз – цемент бзылуы уыстарды алыптасуына келеді. Бл рдіс, з кезегінде, ымада циркуляцияланатын сйытыты абата эрозиялы сері етуін жоарлатады.

Тзды жуу сйытыында мзды бзылуы А.В. Марамзин, А.А. Рязанов жне т.б. жмыстарында крсетілген. ЛГИ жргізілген сынамалар 1,5 саат ішінде мзбен рекеттескен NaCl ерітіндісіні тыыздыы 1100-ден 1099 кг/м³ дейін тмендеген; бл жадайда мз бен ерітіндіні температуралары бірдей болан – 2,5°С [4]. Мзды бзылу жылдамдыы ерітіндіде сйытыта NaCl млшеріні кбеюімен жоарлайды. Бл ЛГИ жргізілген сынамалармен длелденген. Суды рамында NaCl 25 жне 106 кг/м³ млшерінде мзды бзылу жылдамдыы -1 °С температурада сйкесінше 0,0163 жне 0,0882 кг/са раан. Сондытан да жуу сйытыыны ластанудан сатау керек, себебі бл цементі мз болып келетін таужыныстарды опырылуына келуі ммкін. Сонымен атар, мзды бзылуына тзды ерітіндіні сер ету затылыы да серін тигізеді, сондытан да мзды беті ашылан мгілік мзды таужыныстар тез брыланады.

 

 

t = -1 °С кезінде 3 % ерітіндіні сер ету уаыты

са……....................................................................................................... 0,5 1,0 1,5

мз лгісі салмаыны тмендеуі, г, рекеті кезінде:

NaCl ...................................................................................................... 0,62 0,96 1,96

СаС1₂ .................................................................................................... 0,30 0,39 0,70

 

Медвежий жне Уренгой кенорындар мысалында мзды таужыныстарда уыстар тзілу рдісі Тихонов мнімен аныталады жне оны мні бл жадайда тмен болуы ажет. Бл бірінші кезекте жоары брылау жылдамдыымен амтамасыз етіледі, себебі ол жуу сйытыыны мзды таужыныстармен рекет ету уаытын ысартады. Кпіршіктер шін бл жадай анытаушы болып табылмайды. Сонымен атар кпіршік тазалаушы агент ретінде тмен тыыздыпен, ыма бойынша циркуляцияланатын тмен млшермен жне тмендетілген меншікті жылу сыйымдылыымен, яни берілген параметрді анытайтын крсеткіштермен сипатталады.

с_м>с_р кезінде ымадан абата сйытытарды аып ту жадайлары жасалады, бл таужыныстарды механикалы асиеттеріні жне оларды тратылыыны тмендеуіне келеді. Бл жадайда мзды бзылуына мзды бетін гидрофилді сйытытармен суланумен, сонымен атар тзды ерітіндімен мзды еруімен байланысты жылулы рекеттері сер ету ммкін.

Тжірибелер крсеткендей, мзды (таужыныстарды) бзылу жылдамдыын тмендету шін жуу сйытыыны ттырлыын жоарлату ажет, оны нтижесінде сйы фазаны таужыныстара енужылдамдыы тмендейді.

А.В. Марамзин жне А.А. Рязанов крсеткендей, NaCl бірдей концентрациясында тзды судан сазды ерітіндіге ткен кезінде мзды бзылу жылдамдыы 3,5-4 есе тмендеген. Сазды ерітіндіге КМЦ жне ССБ, яни ттырландырушыны жне кпіршіктенуді енгізген кезінде оны жылдамдыы таы да тмендеген.

Сазды ерітіндіні олданан кезінде мза фильтрат сер етеді жне де оны ионды рамы біршама ртрлі жне ол саздарды минералогиялы рамымен, бірінші кезекте алмасатын катиондар кешенімен, ерітіндіде сазды рамымен, сонымен атар соысыны мза арсы оспамен аныталады.

Махарадзев №2 жне Альметьев №3 зауытарыны жне суды млшерінде 30% концентрациясы мен NaCl ртрлі рамды (0; 3; 10 жне 15%) сазды ерітінділерді фильтраттарды ионды рамыны талдауы №2 сазды Ф-2 ерітіндісіні фильтратында NaCl концентрациясы жоарлаан сайын Na⁺ жне Cl^- иондарыны рамы да жоарлайтыны крсетті. №3 сазды Ф-3 ерітіндісі фильтратында керісінше Са²⁺ жне Mg²⁺ иондары біршама жоарлайды. Бл жадайда Ф-2 фильтратында осындылы минералдылы біршама жоары. Ф-2 фильтратыны жоары осындылы минералдылыына, Na⁺ и Cl^- жоары рамына байланысты мзды арынды бзылуын да ктуге болады. осыан байланысты Ф-2 фильтратында Ф-3 фильтратына араанда мзды бзылу арыны жоары болды (4.2 кесте). Сондытан да мз бзылу рдісін тмендету шін кальцийлі саздарды олданан жн. Біра осы саздарды химиялы деу крделігі мгілік мзды таужыныстарда брылау жадайларында олдануды крделендіреді [2].

Ерітіндіге саз таын, КМЦ жне КМЦ бар гипан оспасын енгізу кезінде оны ттарлыыны жоарлауынан мзды бзылу жылдамдыыны тмендеу туралы жадай да расталды. Ерітіндіні сзілу асиеттеріні жоарлауы борпылда мдарды цементтейтін мзды арынды бзылуына келуі жне егерде ерітінді жоары ттырлы болатын болса уыстарды тзілуіне келуі ммкін.

Барлы белгілі тазалаыш агенттерді ішінде тек сыылан ауа мен кпіршіктерді ана сзілу асиеттері нлге те.

 

4.2 кесте