Рату блогыны техникалы сипаттамасы

Маркасы............................... А10М1

Жмыс температурасы 30 °С жне жмыс ысымы 0,8 МПа кезіндегі

німділігі, м³/мин................................................................................................................ 10

Жмыс ысымы, МПа........................................................................................................ 1,0

рату блогына кіру блігінде ауаны температурасы, °С............................................... +30

Ауажылытышта ауаны жылыту температурасы, °С.................................................... 200-240

Регенерациялауа кететін ауа шыыны, м³/мин ................................................................. 1,7

Екі адсорберді толтыруа арналан силикагель млшері, кг................................................ 350

ратылан ауаны шы нктесі, °С.................................................................................... -40

Регенерацияа кететін уаттылы, кВт .......................................................................... 9-12

Силикагельсіз блоктар салмаы, кг ...................................................................................... 980

 

Екінші суыту сатысы – бл фреон-12 жмыс істейтін жне компрессор шыаратын сыылан ауаны жмыс ысымын толы сатай отырып теріс температуралара дейін сыылан ауаны суытылуын амтамасыз ететін мздатыш агрегаты.

Автономды тасымалдау шін болат шаыда орнатылан ратушы-салдындатушы агрегатты нерксіптік сынамалары Ашим Берелехск К:ГРЭПГО «Севвостгеология» учаскесінде жасы нтижелермен жргізілген. Сыылан ауаны тмен температуралы шы нктесіне дейін суыту нтижесінде орташа механикалы жылдамдылы 2,1 м/са, ал туліктік брылау 1,6 есе кбейген. ыма абыралары мен кернні осымша суытылуы мзды сублимациялау нтижесінде ымада ылалдылыты жтылуы арылы жзеге асан. 57.а ымасын брылау кезінде еріген таужыныстарды жоары абаты мздатылан.

Брылау кезінде ауаны суыту жне ратуды арастырылан дістері жер бетінде ана жзеге асырылады. Мздатышты тиімді орналастыру карасынан, мзды таужыныстарда кернні шыуын жоарлату жне коронканы температуралы режимін тратандыру масатында колонкалы бырды стінде брылау снарядты рамына жабдыталатын тсірілетін йынды мздатышты олданан тиімді.

йынды мздатышты жмыс істеу принципі газды йынды температуралы блінуге негізделген. алыпты температуралы ауа ысым астында сопло 1 (6.6 сурет) арылы жоары дыбысты жылдамдылыпен бос цилиндрді ішіне тіп, онда температураны крделі рісі бар уатты йынды алыптастырады. йынны ортасында тмен, ал шеткі блігінде жоары температура алыптасады. Ортасында саылауы бар диафрагма 2 арылы суы ауа шыып, шеттерінде саылаулары бар дроссель 5 арылы ысты ауа шыады. ысымны алмасуы 0,5 МПа жне алашы температурасы 0⁰С кезінде шыыны бойынша бірдей жне температурасы -50 жне +50⁰С райтын ауа аындарын алуа болады.

 

6.6 сурет. йынды мздатышты принципиалды слбасы :

1– сопло; 2 – диафрагма; 3 – йынды быр; 4 – развихритель; 5 – дроссель

 

йынды мздатыш те кіші лшемдермен ерекшеленіп, озалмайтын блшектерге ие, сондытан оны ымаларды брылау кезінде забой маы мздатыш генераторы ретінде олдануа болады. йынды мздатыш 5 (6.6 сурет) колонкалы бырды стінде брылау снарядты рамына жабдыталады. Сыылан ауа компрессоды 1 ресиверінен 2 шланг 3 жне брылау бырлар 4 арылы йынды камераа келіп тседі жне онда ол ысты жне сйы аыстара блінеді. Сйы аыс колонкалы бырды 7 ішіне баытталып, збойа тседі жне ыма абырасы мен брылау бырлар арасындаы енсіз саиналы саылау арылы жоары баытталып, шламды забойдан шыарады. Ысты ауа ыма абырасы мен брылау бырлар арасындаы ке саылауа шыарылып, суы ауамен араласады. Араласан аыс алашы температураа те температуа ие болады. Суы ауа (жалпы шыынны бір блігін ана райтын) есіз саылау учаскесінде ана шламды тасымалдайтын боландытан забойды шламнан тазалауды алыпты жадайлары саталады.

Тсірілетін йынды мздатышты шыарылуы жне оны олдану тжірибеі, сіресе алмазды брылау кезінде [7] жмыста сипатталан.

Жер бетінде сыылан ауаны алдын-ала суыту арылы йынды мздатышты тиімді олдануды дісі де бар.

йынды мздатышты забой маы суы генераторы ретінде олданудан баса, оны са ымаларды, мысалы шоырларда брылау кезінде жер бетінде ауа суытуды арапайым ондырысы ретінде де олдануа болады. бл жадайда йынды мздатыш йынды мздатыш сальникпен жетекші ыбр арасында орналастырылады. Ысты ауа аысы атмосфераа шыарылады. Сйттілікті наты жадайы – брылау бырларында жне ыманы саиналы кеістікте е тменгі аэродинамикалы кедергілерді амтамасыз ету.

Мзды таужыныстарда брылау кезінде жылулы атынаста забой маы белдемі жауапты болып келеді. Жер бетінен забойа суыты жеткізуді е тиімді дісі – жылу ткізбейтін брылау баанасы.

Жылу ткізбеуді тиімділік кз арасынан бырларды сырттан араанда, ішінен жапан дрыс. Брылау баанасыны ішкі жабдыталуы сыртыа араанда біршама за уаыт бойы саталады. Жылу ткізбейтін материалды шыыны ішінен жабдыталан кезінде біршама тмен.

ымаларды брылдау жне пайдалану тжірибесінде бырларды ішкі жабдыталуы белгілі жне де коррозиямен кресу, парафинні шгуі, тегістеу жне т.б. нтижесінде ысымны гидравликалы шыындарын тмендету шін бырлы нерксібінде жне салаларда олданып келеді. Жабдытаушы материалдар ретінде стеклоэмаль, органофсиликаттар, эпоксидті шайырлар, полиэтилен, винипласт, фторопласт, тыыз пенополистирол, пенофенопласт, пенополиуретан жне баса да кптеген синтетикалы материалдар олданып жатыр немесе олдануы ммкін. АШ-та баса жабдыталулармен бірге ртрлі масаттар шін тефлон мен тефлон-гласс стті олданып келеді.

Брылау бырларды ішкі жабдыталуы шін е тиімді пенополиуритан (ППУ) болып келеді, себебі ол айнау жне атудан кейін жоары механикалы аттылыпен ( 20 МПа) ерекшеленіп, соылауа траты жне су ткізбейтін бетіне ие болады. метала жоары адгезияа ие болатын олардан жабдыталу кез келген алындыпен жаылады.

бырларды ішін кез келген полимерлі материалмен (мысалы, эпоксидті шайыр) жабу сыртыа араанда біршама жеіл. Ол шін алдын-ала ішінен тазартылан быра оспаны есептелген млшерін йып, шеттерін жауып бырды клдене кйінде айналдырады. рдісті тездету шін айналу кезінде бырды жылытуа болады.

Брылау бырларды ішкі жылу ткізбеуді арапайым дісі ЛГи-да сынылып, тжірибелік трыдан сынамадан ткен. 50 жне 63,5 мм диамтерлі муфталы-лыпты осындысы бар брылау бырларды ішінде ішіне алындатылан шеттерін тегістегеннен кейін абырасыны алындыы 3-5 мм те сйкесінше 30 жне 401 мм диаметрлі полиэтиленді шлангтарды орнатан. бырлар шеттеріндегі шлангтарды шеттерін тойтарып, кейіннен бырларды муфталармен білтелерге осан.

Біра тжірибелік тиімділік кз арасынан суытылан ауамен рлеу арылы мзды таужыныстарда брылау дісі технологиясыны принципиалды сратарын шешу ЛГИ жне ЦНИГРИ бірге зерттеулер жргізу рдісінде физикалы лгілеу жолымен жзеге асан [7].

Тжірибелік брылау жмыстары диаметрлері 76-тан 178 мм-ге дейінгі ртрлі маркалы аттыоспалы коронкалармен температурасы 0-ден -12⁰С жне ылалдылыы (мздылыы) 5-тен 30% дейінгі ртрлі гранолуметриялы рамды мзды таужыныстарды жасанды блоктары бойынша жргізілген.

Теріс температуралара дейін суытылан ауамен рлеу арылы брылауды кез келген жадайларында ыма абырасыны тратылыы саталан. Жер беті еру белгілері тек форсирді режимдерде ана байалан, біра ыма абыралары монолиттілігін сатаан.

Наты таужыныстара жаын ртрлі гранулометриялы рамды жасанды мзды таужыныстар бойынша 100 м тжірибелік брылауды нтижелерін талдау теоретикалы аидаларды растыын длелдеп, сыылан ауаны -10⁰С дейін суыту - крделіктерді шектейтін тиімді діс, мзды таужыныстарды кернні табии, бзылмаан кйінде шыуын амтамасыз етеді.

Мзды таужыныстарда ымаларды брылау кезінде тазалаыш агент ретінде суытылан сыылан ауаны артышылыы осы тиімді технологиялы ралды иыр Солтстік, Солтстік-Шыыс жне Поляр маы аудандарда брылау жмыстарды тжірибесімен тексерілген.

Брылауды бл дісі ыманы температуралы режимін алыпты реттеуі бар сйытыты жуу (сумен амтамасыз ету мсілесе, сіресе ыс мезгілінде) алдында ауамен рлеуді барлы артышылытарын жинап алан. Мздытарды таралу ауданында жылды біршама блігінде сыылан ауаны теріс температуралара дейін суыту суы атмосфералы ауамен жылу алмасу есебінен алуа болады. тек жаз мезгілінде ана белгілі бір мжбрлі суыту жйесі ана керек жне оны рамы бліктері ол жетімді, арзан жне за мерзімді ызмет атарады.

Забойды суытылани ауамен тазалау арылы алан брылау дісі арапайым дістерден ерекшеленбейді жне кптеген аудандарда стті игеріліп жатыр. Ауаны ажетті ысымын жне шыыны есептеу, ондыры мен ралды тадау, рлеу арылы брылауды технологиялы режимін тадау бойынша сыныстар суытылан ауаны олдану шін де кшін сатайды. Біра соы жадайда тсірілген ылал блгіштерді жне конденсатты тсуімен байланысты крделіктермен кресу ралдарында ажеттілік жо.

Мзды таужыныстар жне мздытарда, сіресе суытылан ауамен рлеу арылы брылау технологиясыны мселелері 1953 жылдан бастап солтстік аудандарда инженерлік зерттеулер бойынша АШ армиясыны арнайы зертханасында (CRREL) жасаталып келеді. АШ пен Канаданы иыр Шыысында, Гренландия жне Исландияда рлеу арылы брылауды біршама тірибесі жинаталан. Гренландияны мзды шгінділері бойынша брылау кезінде АШ-ты инженерлік серлері реттілікпен жылуалмастырышта, ресивер-ылал блігінште жне газды турбинада мзды температурасына дейін суытылан сыылан ауаны олданан. Ол шін арнайы брылау ондырысы «Фейлинт» растырылан. Суытылан сыылан ауа Антрактиданы мздарында рлеу арылы механикалы брылау кезінде кеінен олданып келеді.

Брылау кезінде сыылан ауаны суыту шін Канада елі жер бетінде орналастырылан зын айдаушы жйені олданан.

Мздытар ауданында зерттеулер масаттарында брылау кезінде американды мамандармен жаз мезгілінде сыылан ауаны -9 °С [7] дейін суытуа арналан фреонды ондыры олданан. Осы брылау дісіні жоары тиімділігін крсету шін мысал ретінде Солтстік Канада жне Аляскада электрожйені трансконтиненталды жйесі шін инженерлік зерттеу жмыстарын алуа болады жне бл жмыстар жаз ш айы ішінде жасалан.

Ресейді Солтстік жне Солтстік-Шыыс блігінде мзды таужыныстар бойынша ыс мезгілінде желді бойымен немесе жаз айында мзды грунта тсірілетін, конденсатты тсіруге арналан краны бар жылуалмастырышты шегендеуші бырлардан арапайым днекерленген, ылал блгіші бар жер бетімен орналастырылан зын бырлар кмегімен суытылатын ауамен рлеуді стті брылау жмыстарыны мысалдары бар.

Солтстік-Шыысты бір шоырлы кенорында П.М. Степанов басшылыымен ЦНИГРИ ызметкерлерімен жаз айында ВХМ-ЛГИ мздатышты ондырымен теріс температуралара дейін суытылан ауамен рлеу арылы колонкалы брылауды ндірістік тжірибесі жргізілген.

Брылау жмыстары БУ-20-2 арбасында орналастырыан ЗИФ-650А станогы жне ЗИФ-51 компрессорлы станцияны кмегімен 178 мм диаметрлі атты оспалы коронкалармен жргізілген. Ауаны жеткіліксіз шыынынан колонкалы жинаа шламды бырды осан. ыманы лкен диаметрі жне 63,5 мм диаметрлі брылау бырларын олдану нтижесінде пневмоозалтышты шыу блігінде арсы ысым алыпты жадайларда жне 40 м дейінгі тередікте 0,1МПа аспаан, осыан байланысты сыылан ауа -23°С дейін суытылан. Механикалы жылдамлыты жне коронка тратылыыны бірнеше есе жоарлауы ескерілген. атты мзды мдарда жоары сапалы керні толы шыуы амтамасыз етілген, ал «ра» брылау кезінде мзды еру нтижесінде оны сапасы крт тмендеп, толыымен алашы криологиялы рылымы згертілген. Мзбен нашар цементтелген борпылда мзды таужыныстарда кернні шыуы рлеу кезінде жону жне са фракцияларды рлеп шыару нтижесінде тмендеген, біра шыарылан керн зіні табии рылымын сатаан. Осы таужыныстарда «ра» брылау нтижесінде кернні толы шыуына арамастан, рылымны толыымен бзылу, материалды араласып, тыыздалу нтижесінде оны келбеті біршама згерген.

ЛГИ дала зерттеулері жаз жне ыс жадайларында ГПИ «Дальстройпроект» нысаналарында жне ПГО «Якутгеология» жне «Севвостгеология» геологиялы барлау партияларда жргізілген. Брылау жмыстары атты оспалы жне алмазды коронкалармен, сонымен атар штырьді ашаулармен мгілік мзды жне мезгілдік мзды, садисперстіден ірі дисперстіге дейінгі ртрлі гранулометриялы рамды таужыныстарда жне тпкірлі тасты таужыныстарда – ылалдылыы 41,7-ден 0% дейінгі (борпылда «ратар» жне монолитті «мзды» таужыныстар), табии температурасы 0,1-ден -11°С, брылау дрежесі бойынша III-тен XI дейінгі атты моруа шыраан жне жарышаты, монолитті тыыз таужыныстар бойынша, сонымен атар еріген белдемдерде жргізілген. Борпылда, ртрлі дрежеде мзбен цементтелген таужыныстар саздармен, саздатармен, майттармен, ртрлі тйірлі мдармен, са тастармен, мды-иыршытасты, иыршыты-малтатасты жне дбек-малтатасты шгінділермен, жартасты – мтастармен, сазды тататастармен, гранодиоритермен, липаритермен, андезитермен жне т.б. крсетілген.

Сыылан ауаны шыару шін ДВС жетегі бар ПКС-5, ЗИФ-55, ДК-9М тасымалданатын комперссорлы станциялар жне «Дальстройпроекті» бір зерттеу партиясында – жмыс ысымы 0,8МПа кезінде бергіштігі 10 м³/мин те болатын электрожетегі бар ВВ-10/8 стационарлы компрессор олданан. Ауаны суыту шін жоарыда сипатталанпневмоозалтыш-детандері бар ВХМ-ЛГИ ондырысы жне екінші суыту сатысы ретінде 4,65; 7,0 жне 11,6 кВт фреонды парокомпрессорлы машиналары бар мздатыш ондырыны ш нсасы олданан. Ауаны суыту температурасы -25 °С дейін жеткен. Салыстыру шін температурасы 40 °С дейін компрессордан ауамен рлеу арылы жеке рейстер жргізілген.

Брылау аладары баылау-лшеу аспаптар кешенімен жабдыталан. Біруаытты хронометражы бар брылау режиміні барлы параметрлерін баылау 40 м тередікке дейінгі инженерлік зерттеулер шін клемі 300 м жоары ымаларда жне тередігі 300 м дейінгі шамамен 4000 м геологиялы барлау ымаларда жргізілген.

ымаа айдалатын ауаны температурасы таужыныстар температурасынан ктерілмеген кезінде ыма абырасы жне кернні еруі болмаан. Шлам мзды ша жне мздытар блігі ретінде ра трінде шыады. Температурасы +5 +10 °С дейінгі ауамен рлеу кезінде ыма абырасы мен керн беттеріні еруі байалып, ауаны ыманы суы абыраларымен байланысу нтижесінде конденсатты шыуы, сальниктерді тзілуі жне ауа ысымыны жоарлауы байалан. Айдалатын ауаны температурасы +20 °С жне одан да жоары болан кезінде ралды шыару кезінде оны бекітіліп алу жадайлары кездескен.

ыманы диаметрі 112, 132 мм жне ауаны наты шыыны 5-6 м³/мин кезінде шлам толыымен ымадан шыарылан, ал жоары диаметрде немесе тмен 3,0 -3,5 м³/мин дейінгі шыын кезінде снаряд жиынтыына шламды бырды енгізу ажет болатын.

Ауамен рлеу арылы борпылда мзды таужыныстарда брылау жылдамдыы «ра» брылауа араанда 4 есе, рейсте брылау зындыы 3 есе, ал коронкаларды тратылыы 5-6 есе жоары болан. Моруа шыраан таулы таужыныстарда брылау кезінде механикалы жылдамдылы 4-4,5 есе, рейсте брылау зындыы 4 есе, коронкаларды тратылыы 6-7 есе, ал атты таулы таужыныстарда (брылау дрежесі бойынша VIII - IX)брылау жылдамдыы 4,5 есе, орташа рейс зындыы 10 есе, ал коронкаларды тратылыы 8-10 есе жоарлаан.

Ерекше назар кернні шыуы жне сапасына блінген жне температурасы -0,1 -0,3 °С шамасында аз мзды жне ірі сыныты борпылда таужыныстарда оны шыуы крделенген. Осы олайсыз жадайларда арапайым ос колонкалы бырларды олдану жасы нтиже береді.

Мзбен цементелген борпылда мзды таужыныстар бойынша атты оспалы брылау жмыстарыны барлы жадайларында суытылан ауамен рлеу немесе «ра» брылау кезінде кернні шыуы 100% раан. Біра кернні сапасы ртрлі. «ра» брылау кезінде алынан керн бойынша грунтты физикалы-механикалы асиеттері жне опырылу абілеттілігі туралы ана айта алмаймыз, брыланан таужыныстарды мзды немесе еріген таужыныстара жатызуа да болмайды. Суытылан ауамен рлеу арылы брылау жмыстарында алынан керн толыымен табии агрегатты кйін жне барлы рылымды ерекшеліктерін сатайды, ал бл инженерлік зерттеулер шін те маызды.

Жоары мздылыы (20 % жне одан да жоары) бар таужыныстарда детте брылау жмыстары біріай колонкалы снарядпен жргізілетін керн тзу бааналар трінде алынатын, оларды зындыы кптеген жадайларда рейсті брылау зындыына (1-2 м) те болады. 6.7, а суретте майттар жне малматастар абатшалары бар мзды иыршыты ммен берілген керн крсетілген. Колонкалы бырдан шыару кезінде ол ш блікке блінген. Кернні жалпы зындыы 1,9 м. 6.7, б суретте орташа мздылыы 20% болатын мзды мнан керн крсетілген. Оны бзылуы жер бетінде кн сулесіні серінен болан.

Мздылыы 10-15 % болатын таулы жарышаты жне моруа шыраан таужыныстарды брылау кезінде (мз абатшалар, линзалар жне цемент трінде) кернні шыуы 100 % раан, біра оны колонкалы барда бзылуынан сатау шін рейсті 0,6-0,8 м дейін ысартып, СМ типті алыпты коронкасы бар немесе 3 мм сырта жне ішке шыып тратын осымша кескіштермен кшейтілген біріай снарядпен брылау жмыстарын жргізген. Бл жадайларда керн детте бір кесек ретінде алынатын.

6.7, в суретте кололнкалы бырдан шыарылан мзды моруа шыраан гранодиориттерден керн крсетілген. Осы таужыныстарды «ра» брылаан кезінде кернді цементтейтін мзды толыымен еруі ана болмай, таужыныстарды минералды рылымыны бзылуы да орын алатын еді. Нтижесінде моруа шыраан гранодиориттер м жне лкен тастара, ал андезиттер абатшалары ірісыныты оспалара саталан. Ертеде жргізілген «ра» брылау жмыстары негізінде табии кйінде мзбен атты цементтелген моруа шыраан жарышаты гранодиориттер жне андезиттер малтатастара жататын, ал суытылан ауамен рлеу арылы брылау жмыстары кезінде алынан осы таужыныстарды керні кесектерге иыншылыпен блінетін (6.7, г сурет).

Суытылан сыылан ауамен рлеу арылы брылау жмыстары кезінде Аркаалы ГРЭС ауданында 535а ымдан алынан мзды таужыныстар рліглеріні жоары сапасы оларды зерттеу нтижелері осы ыма маында азылан барлау шурфтан алынан лгілерді зерттеу нтижелерімен толы расталан. «ра» жне суы ауамен рлеу арылы брылау кезінде алынан мзды таужыныстардыи тыыздыы жне ылалдылыы біршама ерекшеленеді. «ра» брылау кезінде ылалдылыты жылуды серінен тмендеуі біралыпты дисперсті мзды таужыныстар (абсолюттік мні бойынша 0,2-0,4%) шін тмен жне мзбен цементтелген ірі сыныты шгінділер жне жарышаты таулы таужыныстар шін жоарлайды (4-5% жне одан да жоары). Мзды еріту нтижесінде тыыздыы детте 50-170 кг/м³ дейін тмендейді, біра ылалды таужыныстарда сеграционды, инъекциялы немесе жартасты-желілі мзды еру нтижесінде минералды аа тыыздыы кенет жоарлауы ммкін.

 

 

 

6.7сурет. ндірістік жадайларында суытылан ауамен рлеу арылы брылау кезінде алынан мзбен цементелген мзды таужыныстарды керні

 

ыс мезгілінде бір жинаы бірінші суыту сатысы кмегімен суытылатын ауамен рлеу арылы мзды таужыныстарды тиімді брылау ммкіндігі Магаданда екі тере емес ыманы брылану рдісінде тексерілген. Дизельді Д-38 трансмиссиялы валынан клинді белдік арылы осылатын желдеткіші бар бырлы жылуалмастырыш здігінен жретін УГБ-50М брылау ондырысыны рамасында орналастырылан. Компрессорлы станция ПКС-5 ондырымен бірге тіркеме ретінде тасымалданатын. Тменде 35 м³/мин шыыны жне 0,3-0,4 МПа ысым кезінде жне оны салыстырмалы ылалдылыы 20-52% кезінде атмосфералы ауаны температурасына туелді циркуляциялы жйені ртрлі нктесіндегі суытылан сыылан ауаны температурасы берілген.

 

Атмосфералы ауа.................................................................................... -22 -24 -27

Компрессор ресиверинен шыу блігінде................................................. +10 +9 +5

ымаа кіру блігінде .........……………………………………….......... -21 -22 -23

ымадан шыу блігінде....................................................................... -5 -8 -10

 

лшемі 20 см дейінгі дбек тастары бар мды-сазды цементегі иыршытасты-малтатасты шгінділермен крсетілген жне брылануы бойынша V-IX дрежелі -2 -4 °С температураа жне 6-20 % ылалдылыа ие. Берілген рлеу режимі, 8-10 кН остік жктеме жне 65 пен 115 айн/мин те снарядты айналу жиілігі кезінде 132 мм диаметрлі СТ жне СМ атты оспалы коронкаларларды орташа механикалы брылау жылдамдыы рейстік ту жне 0,5-1 м коронкаа ту кезінде 5 м/са раан.

Мздылыы 15% жне одан да жоары таужыныстарда керн монолиттер трінде шыан. Шамалы мздылыта жа дисперсті байланыстырушы материал ауаны аысымен шламды быра шыарылып, жер бетінде кернні шыуы тмендеген жне ол ос колонкалы бырды олдануды ажет етті.

Сыылоан ауаны тменгі температурасына байланысты кернні жне ыма абырасыны еруі дбек тастар кезінде де байалан жо.

Таужыныстарды бзушы ралдарды ртрлі трлерімен геологиялы барлау ымаларын брылау кезінде суытылан сыылан ауаны олдану тиімділігін баалау шін атты жартасты таужыныстар шін Солтстік-Шыыстік бір кенорында жоспарлы ымаларда сынамалау жмыстары жргізілген.

озалмалы шаыда орналастырылан электрожетегі жне МР-5 мачтасы бар СБА-500 брылау агрегаты, тасымалданатын компрессорлы станция ДК-9, шлам-ша стаушы ондыры ШПУ-1а жне ылалблгіші мен уатты желщдеткіші «Проходка-500» бар бырлы жылуалмастырыш КВ-30 ралан бірсатылы суыту жйесі олданан. ондырыны жне баылаушы-лшегіш аспаптарды орналасуы 6.8 суретте крсетілген. Электроэнергиямен амтамасыз ету тасымалданатын дизелді-электростанциямен ДЭС-50 (суретте крсетілмеген) жзеге асырылан.

Екі ыма бойынша таужыныстар имасы брылануы бойынша IX-XI дрежелі арынды кварцталан туфтармен, авмагниттелген жне гидротермалды брекчиялы липаритермен жне дациттермен крсетілген. иманы жоары блігі (40-45 м дейін) – мздытар желілері бар моруа шыраан мзды тпкілікті таужыныстармен, ал тменгі блігі – мзды таужыныстармен берілген, табии температурасы -5 3 °С.

Мзды таужыныстар бойынша брылау жмыстары диаметрлері 93 жне 76 мм В-93К жне ДДА-76 штырлы шшарошкалы ашаулармен жргізілген. Брылау баанасы 55 мм-лі муфталы-лыпты осындысы бар бырлардан жне 73 мм-лі АБ ралан. Снаряд рамына шламды быр да осылан.

Суытылан ауаны температурасы -15⁰С раан. Кктем мезгілінде тн уаытында (кн радиациясы болмаан кезінде)атмосфералы ауаны температурасы 5⁰С дейін ктерілген кезінде сыылан ауаны теріс температуралара дейін суытылу жадайлары жне конденсатты жылуалмастырышта атып алан жадайлар байалан, оны «Проходка-500» уатты желдеткіш шыаратын буландырыш суытылумен тсіндіруге болады. «Мзды» таужыныстарда брылау кезінде тмен о температуралара дейін сыылан ауаны суытылуы сыылан ауаны ратуа жне ымаа конденсатиты шыуы жне атып алу крделіктерін жоюа болады.

 

 

6.8. сурет. ыс мезгілінде суытылан ауамен рлеу арылы брылау кезінде ондырыларды орналасу слбасы )бір сатылы суыту жйесімен):

1 – компрессор; 2 – ресивер; 3 – айдаушы шлангтар; 4 – «Проходка-500М»типтіжелдеткіші бар КВ-30 бырлы жылуалмастырыш; 5 – желдеткішті электроозалтышы; 6 – ылал-май блгіш; 7 –конденсатты тсіруге арналан кран; 8 – реттегіш вентилі бар шайыр; 9 – шыарушы шланг; 10 – шыынлшегіш; 11 – манометр; 12 – термометр; 13 – электрожетегі бар брылау станогі; 14– мачта; 15 – брылау едені астындаы шыарушы быр; 16 – осылатын сорыш шланг; 17 – шлам-ша стаыш ондыры ШПУ-1а

 

В-93К жне ДДА-76 ашаулармен кернсіз брылау жмыстары сйкесінше 25 жне 20 кН остік жктемеде, 104, 190, 280 айн/мин айналу жиілігінде жне 7-8 м³/мин ауа шыынында жргізілген. Х-ХІ дрежелі таужыныстарда осы ашаулармен брылауды орташа механикалы жылдамдылыы 1,9 жне 1,0 м/са, ашауа ту – 18,9 жне 4,8 м, 1 ст-сменаа німділігі 6,4 жне 4,0 м, ал сумен жуу жадайларында 1 ст-сменаа 1,41 жне 0,98 м раан.

Суытылан ауамен брылау кезінде алынан осындай лкен крсеткіштер (сіресе жуу жадайларына араанда біршама тмен остік жктемемен штырлі ашаулармен) забойды толы жне тез арада шламнан тазалануымен, таужыныстарды бзушы ралды жасы суытылуымен, мзды таужыныстарды еруінен немесе абыршаты мзды тзілуінен пайда болатын крделіктерді жотыымен тсіндіріліп, жмыс уаыт балансын біршама жасартады.

ПГО «Севвостгеология» Берелех КГРЭ-да ЛГИ ТТРБ салалы зертханасымен шыарылан пневмосоылау брылау жмыстарына арналан екі силикагелді рату блоктары бар ратушы-суытушы агрегат сынамадан ткізілген.

Жоспарлы 133, 135, 137, 139, 142 жне 148 ымалар мзды біршама рамы бар мзды жне мзаралы таужыныстар бойынша РП-130 жне РП-111 пневмосоыштарды олдану арылы ЗИФ 650А станогымен брыланан. ыма тередігі – 120 м дейін, сынамалау рдісінде жасы нтижелермен 535 м тілген.

133 жне 135 ымалар атмосфералы ауаны темпаратурасы 0 тмен кезінде рату блогын (екінші суыту сатысы жндеу уаытында) олдану арылы ешандай крделіксіз ткен, бл мзды таужыныстар бойынша пневмосоылаулы брылау кезінде сыылан ауаны ратылуы маызды екенін растайды.

Теория жне есептеулер, зертханалы сынамалар жне жинаталан брылау тжірибесі ыс жне жаз мезгілінде сыылан ауаны шамамен -10⁰С теріс температуралара дейін суыту мгілік мздытар аудандарында німділікті жне брылау жмыстар сапасын кенет жоарлату шін жеткілікті екенін крсетеді.

Егер рлеу арылы брылау жмыстары олданбайтын минералды суламер суланан немесе арынды горизонтары бар аудандарды санамайтын болса, осы діс шін олайсыз жадайлара тек нашар байланысан «ратар» ана жатады. лсіз су белгілері кезінде сальниктерді тзілуі сияты ммкін болатын иындытар теріс температураларда минералды суларда белседі болатын жаа кпіршік тзеткіштер арылы жойылады. Ылалды белдемдерде брылау жмыстармен бірге мзды ауамен рлеу арылы жер бетінен брыланып жатан таужыныстарды мздатуды стті олдануа болады.

Нашар мзды «ратарда» кернні шыуын жоарлату шін ос колонкалы бырлар олданылады. Сонымен атар, брылау жмыстар масатына инженерлік зерттеулер сияты мзды таужыныстарды рамын, рылысын жне механикалы асиеттерін зерттеу жататын болса, кеінен олданатын «ра» брылауа араанда кернні тмен шыуы кезінде де суытылан ауаны олдану біршама наты мліметтерді береді. Геологиялы барлау брылау жмыстары кезінеде сияты пайдалы азбаны німді горизонтты алындыы бойынша таралуын жне рамын анытау жадайларында шоылардаы нашар цементтелген борпылда мзды таужыныстарда немесе тпкілікті кенорындаы атты жарышаты, саталан мзды шгінділерде кернні жоары шыуын амтамасыз ету масатында алдын ала ылалдану, осы таужыныстарды «мзбен бекіту», кейін суытылан аумен рлеу арылы брылау ажет.

Соылау-механикалы брылау негізінде Солтстік-Шыыс шоырлы кенорынны барлану натылыы заманауи талаптарды анааттандырмайды жне де алан мліметтерді растау шін ымбат шурфтарды азу ажет. Мзды таужыныстарды табии агрегатты кйін сатау жне кернні жоары шыуын амтамасыз ету масатындасуытылан ауамен рлеу арылы колонкалы брылауа кшу пайдалы азбаны рамы жне таралуы туралы наты мліметтерді алуды амтамасыз етеді. Шоырларда брылау барлау жмыстарыны клемі лкен. ыма торыны ммкін кееюі жне тексеру шуфртар олданбауын ескере отырып жоары сапалы керн бойынша сынамалау натылыыны жоарлауы уаытты ысартып, сапасын жоарлатуа жне шоырлы кенорындарды барлау нын тмендетуге ммкіндік береді.