Аша аражатын жне оларды баламаларын есепке алу

ТАЫРЫП. АША АРАЖАТЫН ЕСЕПКЕ АЛУ

1. Аша аражатын жне оларды баламаларын есепке алу

2. Аша аражаттары жне оларды баламаларыны тсуі мен есептен шыуы бойынша операцияларды есепке алу тртібі.

3. Аша аражаттарын есепке алу бойынша жаттама. Аша аражаттарын тгендеу.

Мемлекеттік мекемелер шыыс операцияларын жзеге асыруды аымдаы аржы жылына арналан тлемдер бойынша жеке аржыландыру жоспары шегiндегi шыыстарды экономикалы сыныптамасыны ерекшелiктерi бойынша жргiзедi

Бюджет аражатын пайдалану нысаналы масатына сай ата жзеге асырылады. Аымдаы аржы жылыны 31 желтосаныны аяына дейін пайдаланылмаан жоспарлы таайындауларды алдытары жойылады.

Есепті кезедегі ашалай аражат аындары туралы апарат мемлекеттік мекемені ашалай аражат озалысы туралы есепте операциялы, инвестициялы жне аржылы ызметтерінен аындара бле отырып, беріледі.

Аша аражатымен жне оларды баламаларымен жасалатын операцияларды есепке алу шін «Аша аражаты жне оларды баламалары» кіші бліміні шоттары пайдаланылады:

1010 «Кассадаы аша аражаты»;

1020 «Мемлекеттік мекемені аымдаы шоты»;

1030 «Есеп айырысу шоты»;

1040 «Тсімдер мен есеп айырысуларды есепке алу шін БШ»;

1050 «Шетелдік валютадаы шот»;

1060 «Арнайы шот»;

1070 «зге де аша аражаты»;

Мемлекеттік мекемені олма-ол ашаны екінші дегейлі банктер немесе банк операцияларыны тиісті трлеріне азастан Республикасы лтты Банкіні лицензиясы бар йымдар (рі арай – банк) арылы алу азастан Республикасы кіметіні 2009 жылы 26 апандаы № 220 аулысымен бекітілген Бюджетті атарылуы жне оны кассалы ызмет крсету ережесінде аныталан тртіппен жргізіледі.

Ауматы азынашылы блімшесіні чекі бойынша олма-ол аша алу кезінде мынадай жазба жргізіледі:

Дт 1010 «Кассадаы аша аражаты»

Кт 1280 «зге ыса мерзімді дебиторлы берешектер»

Есепке олма-ол аша аражатын беру мынадай жазбамен крсетіледі:

Дт 1261 «Есеп беретін сомалар бойынша ызметкерлерді ыса мерзімді дебиторлы берешегі»

Кт 1010 «Кассадаы аша аражаты» шотыны кредиті.

Кінлі тлаларды есебінен жатызылан, мемлекеттік мекемені кассасындаы аша аражатыны аныталан жетіспеушіліктеріні сомасы

Дт 1262 «ызметкерлерді зге есеп айырысу трлері бойынша ыса мерзімді дебиторлы берешегі» бойынша

Кт 1280 «зге ыса мерзімді дебиторлы берешектер»

1010 «Кассадаы аша аражаты» шотыны кредиті бойынша крсетіледі.

Жетіспеушілікті теуге мемлекеттік мекемені кассасына соманы тсуі крсетіледі

Дт 1010 «Кассадаы аша аражаты»;

Кт 1262 «ызметкерлерді зге есеп айырысу трлері бойынша ыса мерзімді дебиторлы берешегі», 1280 «зге ыса мерзімді дебиторлы берешектер».

Мемлекеттік мекемені кассасындаы аша аражатыны аныталан арты сомасы бюджет кірісі болып табылады жне Дт 1010 «Кассадаы аша аражаты»

Кт 6360 «зге кірістер» шотыны кредиті бойынша крсетіледі,

бір уаытта Дт бойынша 7120 «Бюджетке тленетін тлем бойынша шыыстар» Кт 3133 «зге операциялар бойынша бюджет алдындаы ыса мерзімді кредиторлы берешек».

Бюджетке аша аражатын аудару крсетіледі:

Дт 3133 «зге операциялар бойынша бюджет алдындаы ыса мерзімді кредиторлы берешек»

Кт 1010 «Кассадаы аша аражаты».

Корпоративтік тлем карточкасын олдану арылы есеп айырысуды іске асыру рсат етілетін шыыстар мен лимиттерді экономикалы сыныптамасы ерекшелігіні тізбесі азастан Республикасыны бюджет занамасымен аныталан.

Мемлекеттік мекемені аымдаы шотын толытыру сомасына 1020 «Мемлекеттік мекемені аымдаы шоты» осалы шоты дебеттеледі жне 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» немесе 1090 «Жергілікті бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары», 1040 «Тсімдер мен есеп айырысуларды есепке алу шін БШ» шоттарыны тиісті осалы шоттары кредиттеледі.

Аымдаы шоттан кассалы операцияларды жргізу жніндегі укілетті орган (есеп беретін тла) алан ашаны сомасына 1261 «Есеп беретін сомалар бойынша ызметкерлерді ыса мерзімді дебиторлы берешегі» дебеті жне 1020 «Мемлекеттік мекемені аымдаы шоты» осалы шотыны кредиті бойынша жазба жргізіледі. Кассаа енгізілген ашаны сомасына: 1010 «Кассадаы аша аражаты» дебеті жне 1261 «Есеп беретін сомалар бойынша ызметкерлерді ыса мерзімді дебиторлы берешегі» кредиті жргізіледі.

1030 «Есеп айырысу шоты» шотында азастан Республикасыны елшіліктері азастан Республикасыны Сырты істер министрлігінен (бдан рі - СІМ) жне баса йымдар алан бюджет аражатын есепке алу жзеге асырылады.

Тскен сома мынадай жазбамен крсетiледi: 1030 «Есеп айырысу шоты» шотыны дебетi жне 6010 «Аымдаы ызметтi аржыландырудан алынатын кiрiстер» шотыны кредитi. Елшiлiктер жргiзген аударымдар 3210 «Жеткiзушiлерге жне мердiгерлерге ыса мерзiмдi кредиторлы берешек» шотыны тиiстi осалы шоттарыны, 3273 «зге ыса мерзiмдi кредиторлы берешектер» жне 1410 «Берiлген ыса мерзiмдi аванстар» осалы шоттарыны дебетi жне 1030 «Есеп айырысу шоты» осалы шотыны кредитi бойынша крсетiледi.

1041 «Демеушілік жне айырымдылы кмек БШ» осалы шотында азастан Республикасыны бюджет занамасына сйкес мемлекеттік мекемелерді здері алатын демеушілік, айырымдылы кмектен тсетін тсімдер ескеріледі.

Демеушілік жне айырымдылы кмек БШ тскен сомаа 1041 «Демеушілік жне айырымдылы кмек БШ» осалы шоты дебеттеледі жне 6050 «Демеушілік жне айырымдылы кмектен алынатын кірістер» осалы шоты кредиттеледі.

Сатып алынатын тауарлар (жмыстар, крсетілетін ызметтер) шін нім берушілерге демеушілік жне айырымдылы кмек БШ-дан аражат аудару кезінде 3210 «Жеткізушілерге жне мердігерлерге ыса мерзімді кредиторлы берешек» осалы шотыны дебеті жне 1041 «Демеушілік жне айырымдылы кмек БШ» осалы шотыны кредиті бойынша жазба жргізіледі.

1042 «Аылы ызметтер БШ» осалы шотында мемлекеттік мекемені иелігінде алатын жне азастан Республикасы Бюджет кодексіне сйкес пайдаланылатын тауарларды (жмыстарды, крсетілетін ызметтерді) сатудан алынатын ашаны тсімі мен жмсалуы ескеріледі.

Аылы ызметтер БШ-а тскен сома 1042 «Аылы ызметтер БШ» осалы шотыны дебеті жне 1230 «Сатып алушылар мен тапсырыс берушілерді ыса мерзімді дебиторлы берешегі» шотыны тиісті осалы шоттарыны кредиті бойынша жазылады.

1042 «Аылы ызметтер БШ» осалы шотыны кредиті бойынша олма-ол ашасыз есеп айырысу жолымен аылы ызметтер БШ-дан тленген сома жне мемлекеттік мекемені кассасына алынан жне кіріске жазылан олма-ол аша сома крсетіледі. Бл ретте 3210 «Жеткізушілерге жне мердігерлерге ыса мерзімді кредиторлы берешек», 3270 «зге ыса мерзімді кредиторлы берешек», 1010 «Кассадаы аша аражаты», 1261 «Есеп беретін сомалар бойынша ызметкерлерді ыса мерзімді дебиторлы берешегі» шоттарыны тиісті осалы шоттары дебеттеледі.

Бюджет кірісіне аылы ызметтер БШ-дан аударылан сома 3130 «Бюджетпен есеп айырысу бойынша ыса мерзімді кредиторлы берешек» шоты осалы шоттарыны дебетіне жатызылады.

1043 «Ашаны уаытша орналастыру БШ» осалы шотында мемлекеттік сатып алу саласындаы азастан Республикасыны занамалы актілеріне сйкес жеке жне (немесе) зады тлалар оларды айтаруы не тиісті бюджетке немесе шінші тлалара белгілі бір шарттар басталан кезде аудару шарттарында мемлекеттік мекемеге беретін аша озалысы ескеріледі.

Ашаны уаытша орналастыру БШ-да ашаны тсуі 1043 «Ашаны уаытша орналастыру БШ» осалы шотыны дебеті жне 3271 «Ашаны уаытша орналастыру бойынша ыса мерзімді кредиторлы берешек» осалы шотыны кредиті бойынша крсетіледі.

Жеке не зады тлалара аша аражатын айтаран не тиісті республикалы не жергілікті бюджеттерге ашаны беру кезінде 1043 «Ашаны уаытша орналастыру БШ» осалы шотыны кредиті жне 3271 «Ашаны уаытша орналастыру бойынша ыса мерзімді кредиторлы берешек» осалы шотыны дебеті бойынша жазылады.

Бдан баса 1043 «Ашаны уаытша орналастыру БШ» осалы шотында тзеу мекемелерiнi сотталандары орындаан жмыстар шiн тскен аша крсетiледi.

1050 «Шетелдік валютадаы шот» шотында Ережені «Валюта баамдары згеруіні сері» бліміні ережелеріне сйкес мемлекеттік мекемені бухгалтерлік есебінде крсетілген валюталы операцияларды есебі жргізіледі. Шетел валютасындаы шоттар бойынша операцияларды жасау жне ресімдеу тртібі валюталы реттеу туралы азастан Республикасыны занамасына сйкес жзеге асырылады.

Бухгалтерлік есепте шетел валютасындаы шоттарда аражат озалысы жне шетел валютасындаы операциялар есеп айырысу-ашалай жаттарды берген кні рекет ететін валюталарды айырбастауды нарыты баамы бойынша шетел валютасын айта есептеу жолымен алынан азастан Республикасыны валютасында крсетіледі. Осы операцияларды есепке алу бір уаытта есеп айырысу жне тлемдер валютасында жргізіледі.

Шетел валютасын сатып алу кезінде 1280 «зге ыса мерзімді дебиторлы берешектер» шоты дебеттеледі жне 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары», 1090 «Жергілікті бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шоттарыны тиісті осалы шоттары кредиттеледі.

Шота шетел валютасыны тсуі мынадай жазбалармен крсетіледі:

1050 «Шетелдік валютадаы шот» шотыны дебеті, алынан шетел валютасыны сомасына 1280 «зге ыса мерзімді дебиторлы берешектер» шоты жне комиссиялы алым сомасына 7140 «зге операциялы шыыстар» шоты.

нім берушілермен шетел валютасында есеп айырысу кезінде 3210 «Жеткізушілерге жне мердігерлерге ыса мерзімді кредиторлы берешек», 4110 «Жеткізушілерге жне мердігерлерге за мерзімді кредиторлы берешек» шоттарыны осалы шоты дебеттеледі жне 1050 «Шетелдік валютадаы шот» осалы шоты кредиттеледі.

1061 «Гранттар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» осалы шотында байланысты гранттар бойынша аражатты тсімі мен жмсалуы бойынша аржы операциялары ескеріледі. Арнайы шотты бюджеттік бадарламаны кімшісі тауарларды (жмыстарды, крсетілетін ызметтерді) сатып алуа жмсалатын шыыстарды лесін кіметтік байланысты грантты есебінен жабу шін жне байланысты грант туралы келісімге сйкес бюджеттік инвестициялы жобаны немесе бадарламаларды кімшілендіру шін ашылады. Байланысты гранттар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шотына аражат тскен кезде мынадай жазба жргізіледі: 1061 «Гранттар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» осалы шотыны дебеті, 6060 «Гранттар бойынша кірістер» шотыны кредиті. Осы шоттаы аражатты пайдалану 1061 «Гранттар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» осалы шотыны кредиті жне 3210 «Жеткізушілерге жне мердігерлерге ыса мерзімді кредиторлы берешек», 3273 «зге ыса мерзімді кредиторлы берешектер» тиісті осалы шоттарыны дебеті бойынша крсетіледі.

1062 «Сырты арыздар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» осалы шотында бюджеттік бадарламаны кімшісі сырты арыздар (арыз аражаты) бойынша аражатты тсімі мен жмсалуы бойынша аржы операцияларыны есебін жргізеді. Арнайы шот кіметтік сырты арызды есебінен тауарларды (жмыстарды, крсетілетін ызметтерді) сатып алуа жне халыаралы арыз шартына сйкес бюджеттік инвестициялы жобаа немесе бадарламаа кімшілік жргізуге жмсалатын шыыстарды лесін кіметтік сырты арызды есебінен жабу шін ашылады.

Сырты арыздар бойынша бюджеттiк инвестициялы жобаны арнайы шотына аражат тскен кезде 1062 «Сырты арыздар бойынша бюджеттiк инвестициялы жобаны арнайы шоты» осалы шотыны дебетiне, 6070 «Сырты арыздар есебiнен аржыландырудан тсетін кірістер» осалы шотыны кредитiне жазба жргiзiледi.

1071 «Аккредитивтер» осалы шотында активтерді жеткізгені шін тлем бойынша нім берушілер алдында туындайтын, мемлекеттік мекемелерді міндеттемелеріне сйкес ашылан аккредитивтерді сомасы ескеріледі. Аккредитив ашу кезінде 1071 «Аккредитивтер» осалы шоты дебеттеледі жне 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары», 1090 «Жергілікті бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шоттарыны тиісті осалы шоттары кредиттеледі.

Пайдаланылан аккредитив сомасына 1071 «Аккредитивтер» осалы шотыны кредиті жне 3210 «Жеткізушілерге жне мердігерлерге ыса мерзімді кредиторлы берешек» шотыны дебеті бойынша жазба жргізіледі.
Аккредитивті пайдаланылмаан сомасы тиісті бюджеттік немесе аымдаы шоттара есептеледі: 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары», 1090 «Жергілікті бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шоттары осалы шоттарыны дебетіне, 1071 «Аккредитивтер» осалы шотыны кредиті.

1072 «Аша жаттары» осалы шотында жанар жне жаар май материалдарына, тамаа тленген талондар, демалыс йлері, санаторийлер, туристік базаларда тленген жолдамалар, почта аударымдары шін алынан хабарламалар, почта маркалары мен баж маркалары, ебек кітапшаларыны бланкілері жне баса аша жаттары ескеріледі.

1073 «Жолдаы аша аражаты» осалы шотында шетелдік мекемені шыындарын аржыландыруа СІМ аударан, біра СІМ шетелдік мекемелеріні есептік шотына тспеген аша аражатыны озалысы ескеріледі.

Шетелдік мекемені есеп айырысу шотына жолда деп есептелген сома тскен кезде мынадай жазба жргізіледі: 1030 «Есеп айырысу шоты» осалы шотыны дебеті жне 1073 «Жолдаы аша аражаты» осалы шотыны кредиті.

1074 «зге де аша аражаты» осалы шотында алдындаы осалы шоттарда крсетілмеген зге аша аражаты ескеріледі.

1081 «Жеке аржыландыру жоспары бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары»;

1082 «Крделі салымдар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар»;

1083 «Баса да бюджеттерді есебінен міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар»; 1084 «Трансферттер бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар»;

1085 «Субсидиялар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар»;

1086 «Республикалы бюджетке тауарларды (жмыстарды, ызметтерді) ны трінде тсетін тсімдерге жне оларды жмсалуына байланысты операциялар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар»;

1087 «Сырты арыздарды жне байланысты гранттарды есебiнен жобалар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар».

Осы шотты осалы шоттарыны дебетінде мемлекеттік мекемені міндеттемелер бойынша жеке аржыландыру жоспарында кзделген міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындауларды сомасы, сондай-а аымдаы жылды кассалы шыындарын алпына келтіруге енгізілген сома, ал кредитте масатты таайындау бойынша азастан Республикасыны Бірыай бюджеттік сыныптамасыны кодтарына азастан Республикасы аржы министріні 2010 жылы 1 апандаы № 141 бйрыымен бекітілген (Нормативтік ыты актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6148 болып тіркелген) сйкес жмсалан аражат крсетіледі.

Мемлекеттік мекемені міндеттемелерін абылдауа міндеттемелер бойынша жеке аржыландыру жоспарында кзделген жоспарлы таайындауларды сомасына мынадай жазба жргізіледі:

1081 «Жеке аржыландыру жоспары бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары», 1083 «Баса да бюджеттерді есебінен міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар», 1086 «Республикалы бюджетке тауарларды (жмыстарды, ызметтерді) ны трінде тсетін тсімдерге жне оларды жмсалуына байланысты операциялар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шоттарыны дебеті жне 6010 «Аымдаы ызметті аржыландырудан алынатын кірістер» шотыны кредиті.

1082 «Крделі салымдар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 5010 «Крделі салымдарды аржыландыру» шотыны кредиті;

1084 «Трансферттер бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 6030 «Трансферттер бойынша кірістер» шотыны кредиті;

1085 «Субсидиялар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 6040 «Субсидиялар тлемдері бойынша аржыландырудан тсетін кірістер» шотыны кредиті;

1087 «Сырты арыздарды жне байланысты гранттарды есебiнен жобалар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 5012 «Сырты арыздарды жне байланысты гранттарды есебiнен крделі салымдарды аржыландыру» осалы шотыны кредиті.

Аымдаы жылды кассалы шыыстарын алпына келтіруге тскен сома 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шотыны тиісті осалы шоттарыны дебетіне жне 1010 «Кассадаы аша аражаты», 1280 «зге ыса мерзімді дебиторлы берешектер» шоттарыны, 1260 «ызметкерлерді ыса мерзімді дебиторлы берешегі» шоты осалы шоттарыны жне баса шоттарды кредитіне жазылады.

Алашы жаттарды негiзiнде аражатты пайдалану кезiнде тлеуге берiлетiн шоттар бойынша сома 3210 «Жеткiзушiлерге жне мердiгерлерге ыса мерзiмдi кредиторлы берешек» шотыны жне баса шоттарды дебетiне, 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттiк мекеменi мiндеттемелерi бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес мiндеттемелерiн абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шотыны, 1090 «Жергiлiктi бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттiк мекеменi мiндеттемелерi бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес мiндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шотыны, ашалай аражатты баса да шоттарыны тиiстi осалы шоттарыны кредитiне жазылады.

Тлеуге берілетін шот негізінде жоары тран бюджетті бюджеттік бадарламалар кімшілеріні аударан нысаналы трансферттер сомасына мынадай жазба жргізіледі: 1212 «Аымдаы нысаналы трансферттер бойынша ыса мерзімді дебиторлы берешек», 1213 «Нысаналы даму трансферттері бойынша ыса мерзімді дебиторлы берешек» осалы шоттарыны дебеті жне 1084 «Трансферттер бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шоттарыны кредиті.

Жалпы сипаттаы алынан трансферттер тиісті бюджетті атарылуы жніндегі укілетті органа жеткізіледі, бл ретте 7210 «Трансферттер бойынша шыыстар» шотыны дебеті жне 1084 «Трансферттер бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны кредитті бойынша жазба жргізіледі.

Алынан трансферттерді аражаты есебінен жргізілген шыыстарды есептен шыару мынадай жазбамен жергілікті атарушы органдарды есептері негізінде жзеге асырылады: 7210 «Трансферттер бойынша шыыстар» шотыны дебеті, 1210 «Бюджеттік тлемдер бойынша ыса мерзімді дебиторлы берешек» шотыны тиісті осалы шоттарыны кредиті.

1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шоты бойынша алдытар (сырты арыздар мен байланысты гранттарсыз) мемлекеттік мекемені коды бойынша аражатты алдыына сйкес келуі тиіс.

Есепті жылды аяында брын кірістер рамында ескерілген аржыландыру сомасы мынадай тізбекпен пайдаланылмаан жоспарлы таайындаулар сомасына тзетіледі: 6090 «аржыландыруды бюджетке айтару» шотыны дебеті жне 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» осалы шотыны кредиті.

Бюджет аражатыны жмсалуын баылауды амтамасыз ету шін мемлекеттік мекеме, ауматы азынашылы блімшесі 4-09 нысанды «Мерзімді міндеттемелерді блшектері» есебін, 4-12 нысанды «Орындалмаан міндеттемелерді блшектері» есебін жне 4-20 нысанды «Шыыстар бойынша жиынты есеп» есебін алыптастырады.

Мемлекеттік мекеме 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шоты бойынша бухгалтерлік жазбаларды тексеруі шін 4-20 «Шыыстар бойынша жиынты есеп» нысаны бойынша ай аяталаннан кейін екі жмыс кніні ішінде тосан сайын ауматы азынашылы блімшесімен айды бірі кніне салыстыруды жргізеді. Осы шотты осалы шоттарыны дебетінде міндеттемелерді абылдауа арналан жоспарлы таайындауларды сомасы, сондай-а аымдаы жылы аржыландыруды кассалы шыыстарын алпына келтіруге енгізілген сома, ал кредитте масатына сай бюджеттік сыныптаманы кодтарына сйкес жмсалан аражат крсетіледі.

Жергілікті бюджеттен аржыландыру тскен кезде мемлекеттік мекеме мынадай жазбаларды жргізеді:

1091 «Жеке аржыландыру жоспарына бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» осалы шотыны дебеті жне 6010 «Аымдаы ызметті аржыландырудан алынатын кірістер» шотыны кредиті;

1092 «Крделі салымдар бойынша міндетттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 5011 «Крделі салымдарды бюджет есебінен аржыландыру» осалы шотыны кредиті;

1093 «Трансферттер бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 6030 «Трансферттер бойынша кірістер» шотыны кредиті;

1094 «Субсидиялар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 6040 «Субсидиялар тлемдері бойынша аржыландырудан тсетін кірістер» шотыны кредиті;

1095 «Жергілікті бюджетке тауарларды (жмыстарды, ызметтерді) ны трінде тсетін тсімдерге жне оларды жмсалуына байланысты операциялар бойынша міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулар» осалы шотыны дебеті жне 6010 «Аымдаы ызметті аржыландырудан алынатын кірістер» шотыны кредиті.

Активтер мен крсетілетін ызметтерді сатып алуа арналан шарттара сйкес тлемдерді жзеге асыру кезінде мынадай тізбектер жзеге асырылады:

3210 «Жеткізушілерге жне мердігерлерге ыса мерзімді кредиторлы берешек», 1410 «Берілген ыса мерзімді аванстар» осалы шотыны дебеті жне 1080 «Республикалы бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелерін абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шотыны, 1090 «Жергілікті бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шотыны тиісті осалы шоттарыны кредиті.

Аымдаы жылды кассалы шыыстарын алпына келтіруге бюджет шотына аражат тскен кезде 1090 «Жергілікті бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шотыны тиісті осалы шотыны дебетіне жне 1010 «Кассадаы аша аражаты», 1280 «зге ыса мерзімді дебиторлы берешектер» шотыны, 1260 «ызметкерлерді ыса мерзімді дебиторлы берешегі» шоты осалы шотыны жне баса шоттар кредитіне жазба жргізіледі.

1090 «Жергілікті бюджеттен аржыландырылатын мемлекеттік мекемені міндеттемелері бойынша жеке аржыландыру жоспарына сйкес міндеттемелер абылдауа арналан жоспарлы таайындаулары» шоты бойынша бухгалтерлік жазбаларды тексеру шін мемлекеттік мекеме 4-20 «Шыыстар бойынша жиынты есеп» нысаны бойынша ай аяталаннан кейін екі жмыс кніні ішінде тосан сайын ауматы азынашылы блімшесімен айды бірі кніне салыстыруды жргізеді.

Банктен алынан олма-ол аша сол кні Нысандар альбомыны № КО-1 нысаны бойынша кіріс кассалы ордері бойынша мемлекеттік мекемені кассасына кіріс ретінде тіркеледі. Кіріс жне шыыс кассалы ордерлерін кассаа жіберілгенге дейін Нысандар альбомыны № КО-3а нысаны бойынша бухгалтерия кіріс жне шыыс кассалы ордерлерін тіркеу журналында тіркейді.

Мемлекеттік мекемелерді кассалары олма-ол ашаны абылдауды бас бухгалтер немесе ол укілеттік берген тла ол ойан кіріс кассалы ордерлері бойынша, соылары мен кассирді олы ойылан, кассир мрімен (мртабанымен) расталан тбіртек беру арылы жргізеді.

Кассалардан олма-ол ашаны беру Нысандар альбомыны КО-2 нысаны бойынша шыыс кассалы ордерлері КО-2 нысаны бойынша масатына сай жргізіледі.

Кассирді жмыса таайындау туралы бйры шыаннан кейін мемлекеттік мекемені басшысы кассирге ол ойдыра отырып, азастан Республикасы аржы министріні міндетін атарушыны 2009 жылы 6 тамыздаы № 331 бйрыымен бекітілген (Нормативтік ыты актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5760 болып тіркелген) Кассалы операциялар жргiзу, мемлекеттiк мекемелердi кассаларындаы жне карт-шотындаы олма-ол аша алдыыны лимитiн анытау ережесiмен таныстыруа міндетті, содан кейін кассирмен немесе оны алмастыратын тламен толы материалды жауапкершілік туралы шарт жасалады.

Жмыс істейтіндерді саны аз, штатта кассирі жо мемлекеттік мекемелерде кассирді міндеттерін мемлекеттік мекеме басшысыны жазбаша кімі бойынша, онымен толы материалды жауапкершілік туралы шарт жасаса отырып баса ызметкер орындай алады.

Егер мемлекеттік мекемеде бюджеттік шот бойынша, аылы ызметтер БШ бойынша, демеушілік, айырымдылы кмек БШ бойынша жне ашаны уаытша орналастыру БШ бойынша ашалай операциялар болса, мемлекеттік мекемелерде кассалы операцияларды есепке алу кассалы кітапта Нысандар альбомыны КО-4 немесе 440 нысаны бойынша жргізіледі.

рбір кассалы ордер бойынша ашаны аланнан не бергеннен кейін, кассир дереу касса кітабына жазбалар жргізеді. Кн сайын, жмыс кніні аяында кассир бір кндегі операцияларды орытындысын санайды, келесі кнге алан кассадаы ашаны алдыын шыарады жне бухгалтерияа кассир есебі ретінде екінші жыртпалы бетті (бір кндегі касса кітабындаы жазбаларды кшірмесін) кіріс жне шыыс жаттарымен бірге, касса кітабындаы олхат арылы тапсырады. Кассир бір мезгілде кассадаы олма-ол ашаны алдыын кассада наты бар ашамен салыстырады.

Кассалы кітапты жне Нысандар альбомыны 453 нысаны бойынша бюджет аражаты бойынша жеке жне демеушілік, айырымдылы кмек трінде тауарларды (жмыстарды, крсетілетін ызметтерді) сатудан тскен аражат бойынша жеке масатына сай олма-ол ашаны, Нысандар альбомыны 454 нысаны бойынша жеке немесе зады тлаларды уаытша орналастыруынан ашаны пайдаланылуын баылау кітапшаларыны дрыс жргізілуін баылау бас бухгалтерге немесе мемлекеттік мекемеде бухгалтерлік есеп жргізуді амтамасыз ететін блімшені басаратын тлаа жктеледі. Жоспарлы таайындауларды жне тленген міндеттемелерді талдамалы есебі жоспарлы таайындауларды жне тленген міндеттемелерді ерекшеліктер бойынша бле отырып, рбір бадарлама, кіші бадарлама бойынша Нысандар альбомыны 294-а нысаны бойынша талдамалы есеп карточкаларында жргізіледі. Карточкаларда бір айдаы жне жыл басынан орытындылар саналады.

Корпоративтік тлем карточкасын олдана отырып 1020 «Мемлекеттік мекемені аымдаы шоты» шоты бойынша бюджет аша аражатыны нысаналы пайдаланылуын талдамалы есепке алу Нысандар альбомыны 453 нысаны бойынша кітапта жргізіледі.

1030 «Есеп айырысу шоты» осалы шоты бойынша талдамалы есепке алу Нысандар альбомыны 292-а нысанды карточкаларда жргізіледі.

1041 «Демеушілік жне айырымдылы кмек БШ» осалы шоты жнінде аша аражатыны озалысы бойынша операцияларды есепке алу Нысандар альбомыны 5-20 «олма-ол ашаны баылау шотынан кшірме», 5-15 «Мемлекеттік мекемені жргізілген тлемдері бойынша кн сайыны зінді кшірме» нысандарыны негізінде Нысандар альбомыны 381 нысаны жне оан осымша берілген жаттар бойынша жинатау ведомосінде жргізіледі. Демеушілік, айырымдылы кмекті жекелеген трлері бойынша 1041 «Демеушілік жне айырымдылы кмек БШ» осалы шоты бойынша талдамалы есеп Нысандар альбомыны 292-а нысанды карточкаларда (Нысандар альбомыны 292 нысанды кітабында) жргізіледі.

1042 «Аылы ызметтер БШ» осалы шоты бойынша аша аражатыны озалысы жніндегі операцияларды есепке алу 5-33 «Аылы ызметтерді БШ алдытар туралы есеп», 5-15 «Мемлекеттік мекемені жргізген тлемдері бойынша кнделікті кшірме» нысандарыны жне олара осымша жаттарды негізінде Нысандар альбомыны 381 нысаны (3-мемориалды ордер) бойынша жинатау ведомосінде жргізіледі.
1043 «Ашаны уаытша орналастыру БШ» осалы шоты бойынша аша аражатыны озалысы жніндегі операцияларды есепке алу «Мемлекеттік мекемені шотынан кшірме» 5-20, 5-15 «Мемлекеттік мекемені жргізген тлемдері бойынша кнделікті кшірме» нысандары жне олара осымша жаттарды негізінде Нысандар альбомыны 381 нысаны (3-мемориалды ордер) бойынша жинатау ведомосінде жргізіледі. 1043 «Ашаны уаытша орналастыру БШ» осалы шоты бойынша талдамалы есеп Нысандар альбомыны 292-а нысаны бойынша карточкаларда (Нысандар альбомыны 292 нысаны бойынша кітапта) жргізіледі.

1050 «Шетелдiк валютадаы шот» осалы шоты бойынша аша аражатыны озалысы жнiндегi операцияны есепке алу тегеде, Нысандар альбомыны 381 нысаны (3-мемориалды ордер) бойынша жинатау ведомосiнде, ал операцияларды талдама есебi Нысандар альбомыны 292-а нысанды карточкаларында немесе Нысандар альбомыны 292 нысанды кiтабында жргiзiледi.

1061 «Гранттар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» осалы шоты байланысты гранттарды озалысы бойынша операцияларды есепке алу Нысандар альбомыны 381 нысанды (3-мемориалды ордер) жинатау ведомосінде жргізіледі. 1061 «Гранттар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» осалы шоты бойынша талдама есеп Нысандар альбомыны 294-а нысанды карточкаларында жргізіледі.

1062 «Сырты арыздар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» шотыны сырты арыздар аражатыны озалысы бойынша операцияларды есепке алу Нысандар альбомыны 381 нысанды (2-мемориалды ордер) жинатау ведомосінде жргізіледі. Жазбалар екінші дегейдегі банкті шоты бойынша зінді кшірмені жне оан оса берілген жаттарды негізінде жргізіледі. 1062 «Сырты арыздар бойынша бюджеттік инвестициялы жобаны арнайы шоты» шоты бойынша талдама есеп шыыстарды бюджеттік сыныптамасы кодтары бойынша Нысандар альбомыны 294-а нысанды карточкаларында жргізіледі.

1071 «Аккредитивтер» осалы шоты бойынша талдама есеп Нысандар альбомыны 292-а нысанды карточкаларында (Нысандар альбомыны 292 нысанды кітабында) рбір ашылан аккредитив бойынша жргізіледі.
Жанар жне жаар май материалдарына талондар (1072 «Аша жаттары» осалы шоты) мемлекеттік мекеме басшысыны кімі бойынша жргізушіге беріледі. Талондарды айта беру алдында алынандара есеп тапсыраннан кейін ана жргізіле алады.

Ебек кітапшаларыны бланкілерінен баса аша жаттарыны талдама есебі оларды трлері бойынша Нысандар альбомыны 292-а нысанды карточкаларында (292 нысанды кітапта), ебек кітапшаларыны бланкілерін есепке алу Нысандар альбомыны 449 нысанды кітабында жргізіледі.

Мемлекеттік мекемелерді кодтарындаы аражатты озалысы бойынша операцияларды есепке алу жинатау ведомосіні Нысандар альбомыны 381 нысаны бойынша (2-мемориалды ордер) жргізіледі. Жазбалар «Шыыстар бойынша жиынты есеп» 4-20 нысанды есептер жне 5-15 «Мемлекеттік мекемелер бойынша тлемдер тізілімі» нысаны мен оан оса берілген жаттар негізінде жргізіледі. Аымдаы аржы жылыны тлемдерін айтару бойынша жазбалар шін 2-38 нысаны бойынша тлем тапсырмасы мен ауматы азынашылы блімшесі сынан 5-17 «алпына келтіру мен тасымалдар тізілімі» нысаныны есебі негіз болып табылады. ткен жылдарды тлемдерін айтару бойынша жазбалар шін ауматы азынашылы блімшесі сынан 2-38 нысан бойынша тлем тапсырмасы, ал жергілікті бюджетті кірісіне брыны жылдарды дебиторлы берешегін айтару сомасын аудару бойынша ауматы азынашылы блімшесіні тлемдік тапсырмасы негіз болып табылады.

Орталытандырылан бухгалтерияларда жоспарлы таайындауларды жне тленген міндеттемелерді талдамалы есебі Нысандар альбомыны 294-а нысанды талдама есеп карточкаларында, бадарламалар мен кіші бадарламалар блінісінде жргізіледі. Нысандар альбомыны 294-а нысанды карточкаларындаы орытындылар бір айа жне жылды басынан есептеледі.

Міндеттемелер мен тлемдер бойынша жеке аржыландыру жоспарыны орындалуын дербес жзеге асыратын мемлекеттік мекемелерде жне орталытандырылан бухгалтерияларда мемлекеттік мекемелер бойынша міндеттемелер мен тлемдер бойынша аржыландыруды жалпы жеке жоспарын жасау кезінде міндеттемелерді абылдауа, кассалы жне наты шыыстарды талдамалы есебі бадарламалар, кіші бадарламалар жне бюджеттік сыныптама ерекшеліктері бойынша Нысандар альбомыны 294 нысанды жоспарлы таайындауларда жне шыыстарды есепке алу кітабында жргізіледі. Жазбалар бір кнде тскен р жат бойынша жргізіледі.