Сынып жетекшісіні иын балалармен жмыстарыны жйесі

Жоспары:

1. „иын балалар“, „девиантты балалар“, „проблемалы балалар“ ымдарыны мні.

2. Мектептен тыс йымдармен зара рекеттестік.

 

иын балаларды отбасындаы беріктігі жне негелі отбасында негелі рпа трбиеленетіні сзсіз. иындыты шешуді негізгі жолы-отбасында арым-атынастарды орнату. В.Сухомлинский трбиені отбасы жадайын зерттеуден бастайды. Ол баланы саба лгеріміні жасаруымен оса денсаулыыны мыты болуына ,ой-рісіні кееюіне кіл блді жне балаларды 3-4 сыныптара деиін біралыпты ,тртіпті болып келіп, 4-сыныптан кейін бастайтындыын тсіндірді. Ересек кезе – бала трбиелеудегі е иын кезе екендігін айта келіп, ата-аналарды балалармен сырласуа шаырады.

Отбасыны оам мен мемлекет, тіпті кллі адамзат алдындаы атаратын ажеті сан ырлы . «Отан отбасынан басталады» десек, адам трбиесі –Отанды сю, мірге штарлы , слулыты тану бала бала кезден жаняда басталатыны баршаа аян.

А.С. Макаренко: «Трбие –баламен сйлесумен, оан аыл-кеес берумен ана шектелмейді.Трбие-трмысты дрыс йымдастыра білуде, балаа ркімні з жеке басы арылы лгі -неге крсетуінде»,-деген ой.Баланы жас кезінен бастап сыйлап,адір-асиетін ,ар-намысын баалап, дрыс сйлеп, дрыс арым-атынас жасаан абзал.

Баланы айтайын деген тінішін ,аылдасысы келген мселесін ата-анасы тыдап, аыл-кеес беруі керек.

Ата-ана отбасындаы лкендерді сыйлап, рметтесе ,кішілерге амор болса, бала да сондай болуа мтылады.Баланы трбиелі болып суіне берекелі отбасыны сері мол екені белгілі.

Л. Керімов иын балалар трбиесі мселесіне арналан зерттеулерінеде «иын» оушыны зерттеуді, е алдымен, отбасынлаы трбие жадайын білуден бастауды сынады.Баланы жетіліп алыптасуында отбасыны орны ерекше екенін тсіндіре келе, оушыа иын атануа алып келетін ата-аналарды балалармен ,малімні оушылармен арым-атынасындаы бірнеше кемшіліктерді крсетіп берген.Бл иындыты шешуді негізгі бірден-бір жолы-отбасындаы ізгілікті арым-атынастарды орнату .

Баланы дрыс трбиелеу шін отбасы оаммен тыыз байланыста болуы керек.алым-педагог И.Гребенников отбасы ызметін 5 топа бледі:рпажаластырушылы, экономикалы, трбиелік, арым-атынасты жне бос уаытты демалуды йымдастыру.

Демек,отбасында ата-ана осы асиеттерді барынша бірігіп,жасы йымдастыра білсе жне педагогикалы жаынанбілімлі ,психалогигалы діс-тсілден хабардар болса,отбасындаы ахуал ерекше болма.

М.Жмабаев «Педагогика» ылыми ебегінде «жас бала –жас бір шыбы, жас кезінде ай трде иіп тастаса,есейгенде сол иілген кйінде атып алма» деп тйін жасайды.

2. иын балаларды трбиелеудегі станымдар.

Оушыны жан-жаты тлім-трбие алуа ,оларды ішкі асиеттерін анытап, дарынын шыдап,сол арылы здері кздеген трбие блаына жадай жасауымыз ажет.

Оу-санырлы рухани мірді тек бір ана рамды блігі.Егер жым ішінде идеялы,азаматты, интеллектуалды, ебектік,эстетикалы арым-атынастар болан жадайда оушылартолы мнді рухани мір сре алады.

Трбие кшіне ену дегеніміз- з жмысына ,ісіне сену.Себебі,наыз сенім бар жерде ана,наыз талашылды ,ебек тртібі болады.

азіргі жас рпатарды –болашатаы елімізді ертеі болып табылатын балаларды сана-сезімін,мінез-лыын,аыл-ойын дамыту шін зін-зі басаруды ныайтып,жымды шыармашылы істерге дадыландыруды тлім-трбиелік маызы лкен.

Мектепте оудан тыс уаытта оушыны тадауына сйкес келетін,оларды абілеті мен ішкі ажеттілігін амтамасыз ететін іс-рекеттерді йымдастыру кзделеді.Соан сай оларды абілетін ашуа ммкіндік туызатын спорт,дене ебегі,олнер,техникалы шыармашылы,т.б.іс-ракетті йрету йірмелері мен секцияларйымдастырылады.р оушы кез-келген йірмеге ,секцияа,клуба з жрегіні алауымен атынасып, зіні жеке басына тн асиетін,яни зіндік «менгі» басалара танытуа ммкіндік алады.

сіресе,стазбен оушыны зара тсіністігі ,оушыа сенім крсету, іс-рекетке ерік беру,ктермелеу,адамгершілік асиеттерін танытуда, зін-зі тануа,зін-зінтрбиелеуге жадай туызу.

Е бастысы,трбие ісіні нтижесін баалап,оны іске асыруды сра-жауап, дстрлі баалау,стазбеноушыны пікірлесуі арылы іске асыру.

иын оушыларды пайда болуына себепті факторлар.

1) Отбасы трбиесіні дрыс йымдастырылмауы, яни трмыстаы рыс – талас, даужанжал, баланы табии психологиялы ерекшеліктерін ескермеу, ата – ананы біреуіні болмауы, т. б. Жадайлар себепті болады.

оамды йымдар мен жртшылыпен жргізілетін жмысты сіресе, оушылар тратын микроаудандарда крт тмендееуі. иын балаларды пайда болуына бірден – бір себепті болатын жне жаымсыз жадай туызатын – отбасы трбиесі. Оны басшылары: баланы кнделікті жріс – трыстарын адааламау; оны кзінше ара – шарап ішу, дау – жанжал, рыс – керіс туызу. Екіншіден, трбиені кзі, баланыкиіндіру, таматандыру, м – мтаждын амтамасыз етуідеп санаушылы.

Жастайынан ебектену дет – дадыларыналыптастырмау, баланы жан дниесіне кіл аудармау, отбасындаы ажырау жне жаа адамны отбасы мшесі болып етуіне себеп болады. Мысалы: зерттеулерді орытындысы длелденгендей тртібі нашарлаан оушыларды кбі ата аналарды моральа жат ылытарымен з балаларына теріс серлер жасаан. Баланы трбиесіне кері сер ететін келесіз жадайларда (рыс – керіс, дау – жанжал), бірін – бірі сыйлау сияты асиеттерді сезбейтіндігі аян. .

иын балаларды жмыс істеуді негізгі шарттары:

1) рбір иын баланы жан – жаты зерттеп, мінез – лытарыны баыт – бадарын айындау, оны ішіндегі адамгершілік типтегі асиетін іріктеп алу.

2) рбір оушыны адамгершілік сынды тжірибелерді ра біліп, соны негізінде тртіпті, айналасындаы мірге кзарасты, жымды арым – атынас дадыларын алыптастыруды йымдастыру.

3) рбір жеке тланы ерекшеліктері мен ммкіндіктеріне жне творчестволы талап – тілектеріне орай, абілеті мен икемдектерін дамыту, оам жмыстарына атыстыру.

4) Кейбір иын оушыларды оу – трбие процесінде жымды мір арым – атынастарында сынсыз ауытушылытар болса, деп кезінде ол шін беріп, одан сатандыру, оны туызатын рекеттерді жою. гімелеу оу – трбие процесінде е ажетті ралы. Оушыны жеке басына тскен жадай, оны ортаа салуа болмайтындай болса, онда малім тжірибелі педагог баламен жеке сырласу арылы кздерін жеткізеді.

иын балалармен трбие жмыстарын жргізу кезінде таланттар ойылуы ажет. Одан педагогикалы тжірибелерге сйене отырып, рбір оны баланы бейім абілетіне, мінез – лына сай онды шыармашылы асиеттерін йымдастырып отыру ажет. иын балалрмен жмыс істеуді таы бір дісі – оларды, кшен, жолдастарымен жаымсыз байланыстарын ду. Осы дісті іс жзіне асыруды бірнеше жолдары бар. Соны бірі траты мектебін ауыстыру, мектебін алмастыру, Сондай – а ата – ана, мектеп инспекция ызметкерлеріні кшін біріктіре отырып, кшені жолдастарыны теріс ыпалдарынан бліп кету ажет. Сонымен бірге иын баланы трбиелеуде моральды трыдан сері рекет ету.

Сонымен бірге иын баланы трбиелеуде моральды трыдан серлі рекет ету. иын баланы рбір теріс ылыын, істерін, тртіпсіздігін т. б. Оушыны арына тигізбей айыптаса, бл істер з нтижесін береді.

Таы бір діс – иын баланы бадарын, масаты мен міндетін айта ру. Бл дісті ндылы мні – оушы ателігін тсіну зін - зі трбиелеуді бадарламасына колма береді. Мектептегі нерв жйесі нашарлаан иын балалармен трбие жмысын жргізу кптеген иындытар туызады. йткені, рбір оушыны зіндік ерекшеліктері мен атар, сыраттарына байланысты згешіліктері бар. Ескеретін мселелерді, бірі иын оушыларды трбиелеу процесіндегі дістік – тсілдерді дістемелік жаынан олданудаы трбиелеу жйесіні кезедері:

- дайынды кезеі;

- иын баланы тртібіні тмендеуіне себепті болан жадайларда аытау;

- екінші кезе – иын оушылар мен крші жора-жолдастары арасындаы байланыстыруды дрежесін тередігін аытау.

шінші кезе згеріс кезеі. Кптеген иын оушыларды ішкі жан дниесінде згерістер тл бастайды. Жеткіншіліктерді мінезіндегі теріс ылытар, дет дадылар мен алыптаса бастаан жаа адамгершілікті сапаларды арасында крес басталады.

Соы кезе бекіту кезеі, ірбір иын оушы мінез лындаы адамгершілік мнді згерсітер болан сайын, зін - зі трбиелеуге талаптанып, оды асиеттерді дамытады. иын балаларды айта трбиелеу, алдын ала олармен бірге атарылатын іс шараларын мектеп жымдар мен жртшылы наты аытап, оларды дрыс жола тсіндіре отырып, аятай крес жргізулері керек.

Халыты педагогиканы оыту рдісінде пайдалана отырып, лтты трбие беруде жеткіншектерге тілі мен дебиетін ,тарихы мен нерін астерлеп, салт-дстрін мегерту-оушыа ажет.

Халымызды рухани мраларыны бірі-салт-дстр. Сол арылы рпаа адалды, аыл-ой, ебек, эстетика, отбасы трбиесіне байланысты тлім-трбие беретіні ежелден белгілі. Жасспірімдерді, нашаорлытан, рлытанарашалауда, оларды санасына кісілік, адамгершілік асиетті рухын ялатуа берері кп Ата-бабаларымыз дептілігімен, нерпаздыымен отбасы мшелеріні бір-біріне дегензара досты арым-атынасымен, ере ебегімен балаларына лгі неге крсеткен. Тілі енді шыып келе жатан нрестені дрыс анна тілінде сйлеуіне де зор мн берілген,ртрлі жаылтпаш, маал-мтелдер йрететін,ерптегілеп айтып беретін ата-аналарыны «Бала бізді болашаымыз» деп арауы болаша ел рпаыны жасы адамзат болып суіне зор ыпалы тигізері аны.

«Елді кркі тіл десек, тілді кркі сби ме деп аласы», -деп . Мырзалиев тегін айтпаан. Сондытан отбасы мшелері арасында жасы арым-атыныс алыптасан болса.олар з анна тілінде сйлесе, ол жаняда мдениетті азамат сіп шыатыны сзсіз.

Бгінгі ХХІ асыр талабында Жан-жаты ел тарихын жетік білетін , заман талабына сай азаматтарды трбиелеу-басты міндет.

 

Пайдаланан дебиеттер:

1. азастан мектебі. 2002 ж. №1

2. Мектептегі сыныптан тыс жмыстары. 2007 ж. №5

3. М.Жмабаев «Педагогика»

Дріс