Валюталы туекелді тмендету дістері

Банктік тжірибеде валюталы туекелдерді андай трі олданылады,райсысына сипаттама берііз

Валюталы туекел – банкті з ызметін жзеге асыру кезінде шетелдік валюталар баамдарыны згеруіне байланысты шыыс (шыын) туындау каупі. Шыыс (шыын) аупі валюталар бойынша банк позициясын нды мнде асыра баалаудан туындайды.

Банктік тжірибеде валюталы туекелдерді бірнеше трі олданылады:

1. Айырбас баамыны згеру туекелі.

2. Конверсионды операциялар туекелі.

3. Трансляциялы туекел.

4. Форфейтингтік туекел.

5. Коммерциялы туекел.

6. Операционды туекел.

Айырбас баамыны згеру туекелі. Валюта баамы – бір елді аша бірлігіні 2-ші бір елді аша бірлігіне атысты баасы. Валюта баамдарын анытау – котировка деп аталады. Котировка 2-ге блінеді:

1. Тікелей баам= лтты валюта/шетел валютасы

2. Жанама баам= шетел валютасы/лтты валюта

Валюталы ммілелерді іске асыруа байланысты баамдарды спот жне форвард деп бледі:

Спот баам – мміле жасаланнан кейінгі 2-ші жмыс кнінде валютаны айырбастау шартына сйкес мміле жасау уаытында бекітілген валюта баамы.

Форвардты баам – белгілі бір уаыттан кейін белгілі болатын валютаны болаша ны. Форвардты баам кейде спотты баамнан жоары немесе тмен болуы ммкін.

Конверсионды туекел – наты бір валюталы операциялар бойынша туындайтын валюталы шыын. Конверсионды туекелге ашы валюталы позиция лимиті туекелі жне аударым туекелі жатады.

Ашы валюталы позиция лимиті туекелі - шетел валютасында бейнеленген банктерді талаптары мен міндеттемелеріні клемдері бойынша сйкес келмеуі туекелінен туындайды.

Аударым туекелі – валюта баамыны лдырауынан шетел валютасында белгіленген банк активтері мен капитал нын айта баалау ажеттігіне байланысты туындайтын активтер мен пассивтер ныны згеру аупі.

Трансляционды (бухгалтерлік) туекел – банк балансыны активтері мен пассивтерін айта баалау барысында туындайтын туекел. Бл туекел айта санау валютасына жне оны тратылыына тікелей туелді. айта санау 2 діспен жзеге асырылады:

1. Аымды дісті айта баалау аымдаы баамен немесе айта баалау кніндегі бааммен жргізіледі.

2. Тарихи діс бойынша айта баалау наты операцияны жасалан кніндегі баам бойынша жзеге асырылады.

Форфейтингтік туекелбанкті форфейтингтік операциясы бойынша экспортерді валюта бойынша туекелдеріні факторинг ызметін крсетуші банкке ауысуынан туындайтын туекел.

Коммерциялы туекел – бл ксіпкерді сатып алан німді нарыта ткізуінде пайда болады.

Операционды туекел– ызметкерлер тарапынан болатын ішкі процестерді жзеге асыру барысында жіберілген кемшіліктер мен ателер , апаратты жйе мен техникалы жмысты істеу, сондай – а сырты оиалар салдары нтижесінде пайда болатын шыындар атері болып табылады.

Валюталы туекелді тмендету дістері

Валюталы туекелді тмендету дістері:

1. Валюталы туекелді сатандыру

2. Хеджирлеу

3. Диверсификациялау

Валюталы туекел сатандыруда халыаралы тжірибеде 3 тсіл олданылады:

- контрагенттеріні біріні біржаты іс-рекеті

- бакнтік жне кіметтік кепілхаттар

- ммілеге атысушыларды зара келісімдері

Валюталы туекелдерді сатандыруда ораныс келісімдері, яни валюталы баамдардаы згерістерге сйкес валюталы мміле келісімшарт немесе контрактіні орындалу барнысын айта арау ммкіндігі зара келісіледі. Натыра айтса, валютаны баамындаы згерістерден экспортерді немесе несие берушіні сатандыру шін баамдаы згеріске байланысты тлем сомасын айта аарй туралы келісімін несиелік немесе коммерциялы контрактіні шартында кзделеді.

Хеджирлеу валюталы туекелді сатандыруды рамдас блігі ретінде белгілі бір операцияларды жргізу жне мерзімді контрактілерді жасауды білдіреді. Хеджирлеу тсілдеріне рылымды (активтер мен пассивтерді, алаша жне берешек арыздарды) теестіру, тлем мерзімін згерту, аржылы ралдар жатады. рылымды теестіру валюталы баамны згерісінен туындайтын зияндарды алдын алу масатында активтер мен пассивтер рылымын теестіріп отыруды олдануды білдіреді. Бл негізінен ашы валюталы позиция лимитін стап отырумен тікелей байланысты.

Валюталы туекелдерді диверсификациялау – бл валют. Несиелер бойынша несиелік портфельді диверсификациялауды сипаттайды. Валюталы несиелік портфельдерді диверсификациялау мынадай дістер арылы іске асырылады:

- валюталы несиелер сомаларына шек ою

- арыз алушыларды диверсификациялау

- несиені амтамасыз етуге абылданан кепілзаттарын диверсификациялау

- валюталы несиелер мерзімдері бойынша диверсификациялау