Ызылша тамырыны аурулары
Рак (ызылшаны жемсаулануы) - тамырда ісіксіз жне жарысыз судырла скіндер пайда болады, кейде олар тсіп алып, орнында алан абат бзылады жне кейін шіри бастайды.
Туберкулез - тамыр денесімен мойнында іскен жне жарылан бдырлы скіндер немесе сйелдер болып, олар тез ыдырайды жне шіриді.
Фузариоз - тамырлы жемісті ортаы блігінде оыр тсті, жмсарып, шіріген жне жаымсыз иісі бар клдене жола пайда болады.
Парша - тамырлы жемісті мойнында майда бдырлы жне жаншылан жарытар пайда болады. Кейде тамырды ортаы блігінде белдеу трізді заымдану - белдік парша пайда болады. Тамырды жарылан жерлері шіри бастайды.
Бртпелі парша - тамырда пайда болан сйелдер таралып, соынан жара тудырады. Жараланан жерлер шіріп, жаымсыз иістер тудырады.
Бактериоздар - ртрлі оздырыштар арылы тамырлы жемістерді жмсаында немесе ра шірік ретінде аурулар тудырады.
Сбіз сапасы бойынша 6 кесетедегі талаптар мен нормалара сйкес болуы керек.
6 кесте – Сбізді сипаттамасы жне нормасы
| Крсеткіш атауы | Сипаттамасы мен нормасы |
| Сырты крінісі | Тамырлы жемістер балын, ттас, сау, таза, ауылшаруашылы зиянкестерімен заымдалмаан, арты ылалсыз, жарылмаан, 2,0 см-ден аспайтын біра сбізді мойыншасын заымдамаан немесе млдем тамыршаларсыз болып, пішіні мен тсі жаынан ботаникалы сорт типтес болуы керек. алыптан аздап ауытыан, біра те кейіпсіз емес тамырлы жемістерге рсат етіледі. Тамырлы жемістерді алыптастыру барысында тере (2-3 мм) ойылмаан табии жарылан; апталы тптеріні даму барысында пайда болан, біра тамырлы жемісті кркін бзбайтын аздаан скіндері бар; біліктік тптері сынан тамырлы жемістерге рсат етіледі. |
| Иісі мен дмі | Аталан ботаникалы сорта сйкес, бгде иіссіз жне дмсіз болуы керек. |
| Аса клдене диаметрі бойынша тамырлы жемістерді лшемі, см | 2,5-6,0 |
| Белгіленген лшемнен 0,5 см-ден арты аспайтын ауытулары бар тамырлы жемістерді болуы, масса пайызыны жиынтыынан, аспауы керек | 10,0 |
| зындыы 7,0 см-ден кем болмайтын жарылан, сынан (тамырлы жемісті біліктік тбі сынанда), алпы жаынан кейіпсіз, біра айыр емес, жапыраы дрыс кесілмеген тамырлы жемістерді болуы, массадан пайызбен, аспауы керек, соны ішінде консервтік ндірістік ксіпорындар шін: сынан, жарылан тамырлы жемістерді болуы | 5,0 2,0 Рсат етілмейді |
| Бртпе белгілері бар солан, шіріген, буланан, скен, зегі ашылып жарылан тамырлы жемістерді болуы. Тамырлы жемістерге жабысан топыратарды болуы, массадан пайызымен, аспауы керек | Рсат етілмейді 1,0 |
Сбіз аурулары
Сбіз шыбындарыны рттары жас сімдікті тамырына еніп, заымдап, оны тесіп тастайды, осыдан со сбізді тсі тотыып, дмі ааш тріздес болып алады.
ара шірік - тамырлы жемістерді жоары жне апталы жаында уелі ср болып, кейін араятын датар пайда болады.
А шірік - сбізді заымдалан бліктерінде ірі ара датары бар мата трізді абаттар пайда болып, тамырлы жеміс ттастай шірікке айналып, жаымсыз иіс тудырады.
оыр шірік - уелі ол тамырлы жемісті тп жаында оыр да трізді пайда болып, даму барысында тамырлы жемісті жоары жаына да жайылады.
Ср шірік - тамырларда ср-клгін кйе трінде байалып, да пайда болады.
Сапаны анытау дістері
Орташа сынаманы лшеп, тексеріп, осы стандартта белгіленген крсеткіштер бойынша фракциялара сорттайды.
Сырты трін, иісін, тсін, ауыран жне заымдалан тамырлы жемістерді болуын органолептикалы, ал лшемін лшеу арылы анытайды.
Транспорттау жне сатау
1 Тамырлы жемістерді жабы транспорт ралдарыны барлы трімен тасымалдауа болады.
2 Тамырлы жемістерді ашы автомобиль транспорттарында атмосфералы жауын - шашыннан жне 0оС-тан тмен температурадын сатай отырып, тасымалдауа рсат етіледі.
3 Кктемгі - жазы іске асырулар шін таайындалан тамырлы жемістерді 90-95 пайыз атысты ылалдылыпен 0-ден 10-а дейінгі температурада олдан салындатылан жерлерде саталады.