Уылдырыты зерттеуді зертханалы дістері

Ылалды анытау

Уылдыры рамындаы ылалды балытаы секілді оны 100-105^оС температурада кептіру арылы анытайды. 2-2,5 г уылдыры ілмегін 5-10 г жаа шаншылан кварц мымен мият араластырады. ара уылдырыты зерттеу кезінде 3-4 г ілмек алынады.

Бекіре балытарыны ара уылдырыыны рамындаы ылал 40 %-дан, «тарама» уылдырыында 58 %-дан аспауы керек.

Ас тзын анытау

Уылдыры рамындаы ас тзы балытардаыдай жолмен аныталады. Банкадаы тйірлі жне ара уылдыры ілмегін 3-5 г етіп алады.

Уылдыры рамындаы ас тзы (%)

мды анытау

Фарфор шыныа 20-50 г уылдырыты салып, кептіру шкафында ратып, баяу отта кмірлейді. Кмірге ысты су йып, сзеді. Сзгіні тнбамен бірге тигельде клге айналдырады. Алынан клге 10 пайызды тз ышылын осып, тигельді айнап тран су буына 30 минута салып, тигель ішіндегісін клсіз сзгіден ткізеді. Сзгідегі тнбаны флорды сзгідегі азотышылды ерітіндісіне жасалатын реакция кері нтижені крсетпегенге дейін бірнеше рет ысты сумен жуады. Сзгіні тнбамен бірге алдын ала ілінген тигельге салып, жаып, шынытырады. Эксикаторда салындатаннан кейін тигельді ішіндегісімен лшейді. мны пайыздаы млшерін (х) мына формула бойынша есептейді:

 

 

мнда: а – шынытырылан тнбасы бар тигельді салмаы (г); – бос тигельді салмаы (г); m – уылдыры ілмегі (г).

Тек жаншылмаан уылдырыта ана м жалпы салмаынан 0,1 %-дан аспайтын млшерде бола алады.

ышылды санын анытау

ышылды саны уылдырыты сапасын анытауда осымша крсеткіш ретінде ызмет етеді. Анытау техникасы майды зерттеу техникасындай. Мият нтаталан уылдырыты ілмегін шыны сауыта салып, эфирі бар спирт яды, ішіндегісін араластырып, су буында аздап ыздырады жне фенолфталеин бойынша калийді 0,1 ащы ерітіндісімен титрлейді.

Сапалы уылдырыты ышылды саны 1,0-ден аспауы керек; ышылды саны 1,0-3,1 болатын уылдыры аз нды; егер ышылды саны 3,1-ден асса, онда уылдыры жеуге жарамсыз.

Баылау сратары

1 Зертханалы зерттеуге лгілерді даярлау.

2 Уылдырыа зертханалы зерттеу жасау.

3 Зерттелетін уылдырыты санитарлы баасын негіздеу.

 

 

Таырып 2.15 Инфекциялы, инвазиялы жне жпайтын аурулармен ауыран балытарды Ветеринариялы-санитариялы сараптамасы

Масаты: инфекциялы, инвазиялы жне жпайтын аурулармен ауыран балытара Ветеринариялы-санитариялы сараптама жасауды мегеру.

Жмыс мазмны:

Балы аурулары

1 Балы бактериоздары (аэромоноз, псевдомоноз, бронхиомикоз).

Тауарлы трін тмендететін белгілері болмаса, балыты шектеусіз іске асырады.

Теріде йысан ан, бірен-саран жаралар табылып, абыршытары рпиген, блшыеттері гидремиеленген болмаса балыты шектеусіз іске асырады.

Теріде ке ауымды ан йып, лкен жаралар табылып, абыршытары рпиіп, анальды тесігінен су мен сілекей блінетін болса, балыты пайдаа асруа жібереді.

2 Балыты вирусты аурулары (кктемгі виремия, оспа).

Теріде аздаан йысан ан мен ызыл жне ара жерлері болса, балыты шектеусіз іске асырады.

Теріде кке ауымды ызарулар мен тері жабындысы арайып, жаралар пайда болса, теріде оспа эпителиомы, абсцесстер болса, балыты пайдаа асырады.

3 Балы микоздары (бронхиомикоз, сапролегниоз жне басалар).

Тауарлы трін тмендететін белгілері болмаса, балыты шектеусіз іске асырады.

Тері аса заымдалан, ан йысан жерлері болса, балыты пайдаа асырады.

4 Балы гельминтоздары, адам жне жануарлар шін ауіптілері (антропозооноз, описторхоз, псевдомфистомоз, меторхоз, эхинохазмоз, апофаллоз, россикотремоз, гетерифоз, диоктофимоз, клоронорхоз, метагонимоз).

Балыта трмысы тотаан гельминттер мен 1 кг-а 5 паразиттен аспайтын оларды рттары табылан жадайда, балыты халыты шектеусіз іске асыруына рсат етіледі.

Балыта 1 кг-а 5-тен аса паразит табылан жадайда балы нерксіп деуіне жіберіледі.

5 Жыртыш балытарды дифиллоботриозы (шортан, алаба, кксерке, таутан, аран балы, сигалы).

Жаман судан ауланан барлы балы технологиялы деу бойынша олданыстаы нсаулыа сйкес майсыздандыпрыланнан кейін ана таама пайдалануа: тздау, тоазыту, срлеу жне консервілеуге рсат етіледі.

6 Теіз балытарыны нанофиетозы, анизакидозы, коринозомозы жне контроцекозы.

Балыта тірі рттар табылан жадайда, оны тек нерксіп деуінен кейін ана таама пайдалануа рсат етіледі.

7 Тым балыты жзу желабыыны талаурауы.

Балы заымдалу дегейіне арай іске асырылады:

Жзу желабыы пигменттелген жадайда – жалпы жадайда.

Желабы, ішкі азалары йып, ірідеп талаураан, ждеген болса – пайдаа асырады.

8 Тщы су балытарыны ихтиофтириозы, хилодонеллезі, триходиниозы, апизомозы.

Балы терісіні кейбір бліктері заымдалан жадайда балы шектеусіз іске асырылады.

Балы аса ждеп, тері жабындысы атты заымдалан жадайда балыты нерксіптік деуге жібереді.

9 Балытарды кудоозы жне миксоспоридиозы.

Партиядаы 4 %-дан аспайтын балытар немесе бліктер цисттермен заымдалан жадайда оны таама пайдалануа рсат етіледі.

4 %-дан астам цисттермен заымдалан балытар нерксіптік деуге жіберіледі.

10 Карпты филометроидозы.

Жаман судан ауланан балыты абыршы алташаларында 1 кг салмаа 5 нематода дейін болса, онда балыты сауда желілерінде шектеусіз сатуа рсат етіледі.

Балыты 1 кг салмаына 5 нематодтан кп болса, балы нерксіптік деуге жіберіледі.

11 Балытарды диплостомозы, постодиплостомозы, лигулезі, диграмозы, триенофорозы, тетракотилезі, валипорозы, ботриоцефалезі, кавиозы, ангвилликолезі, нибелиниозы.

Балытар бірен-саран паразиттермен (1 кг салмаа 5 паразитке дейін) заымдаланда олар шектеусіз іске асырылады.

Балы ждеп, онда 1 кг салмаа 5 паразиттен астам цестод, нематод болса, балы нерксіптік деуге жіберіледі.

12 Балытарды крустацеозы (пенеллез, калиголез, эргазилез, синергазилез, лернеоз, аргулез).

Теіз балытарында 1 кг салмаа 5-тен астам паразит болса, балы нерксіптік деуге жіберіледі.

13 Балытарды рылымы.

Балыта жабынды скіндері мен папиллом болса, оны пайдаа асырады.

14 Балы асфиксиясы.

Балыа органолептикалы, биохимиялы, бактериологиялы зерттеу жасап, о нтиже болса, нерксіптік деуге жібереді.

15 Балы токсикозы.

Балыта етте пестицид алдытары болса (алдрин, афуган, 2,4-Д тобыны гербицидтері, гептахлор, денитроорто-крезол, дихлоральмочевина, метафос, рамында 0,5 мг/кг астам мышьяк арнаулы німдері бар нитрафен, ТМТД тиофосы, цирам, сары жне а фосфор, балы блшыеттеріндегі сынапты табии есебімен рамында сынабы бар пестицидтер 0,05 мг/кг асса), балы таама пайдалануа рсат етілмейді жне жойылады.

Су оймасында тзбен немесе мочевинамен уланан жас балыты органолептикалы крсеткіштерін есеп ала отырып, таама пайдалануа рсат етіледі.

Адам жне жануарлар шін ауіпті инвазиялы ауру оздырыштарын анытаан жадайда балыты майсыздандыру дістерге сйкес жасалады

1 Балыты описторхид рттарынан (описторхистер, псевдомфистомдар, клонорхистер) майсыздандыру 100 г дейін кесектерді айнату жолымен, ал кішігірім балыты айнааннан кейін 20 минут аымында ттастай айнату жолымен жасалады.

2 Балыты гельминтозооноз оздырушалыранан майсыздандыру ыртысталан трде 100 г дейінгі кесектермен немесе балы фаршынан жасалан котлеттер ретінде 25 минут аымында уырылады.

3 Балыты описторхис, псевдомфистом, клонорхис, метагонимус, нанофиетус жне дифилоботриид рттарынан майсыздандыру тзды еттегі салма лесі 14 пайыз боланда, аралас, ою тздыты (тзды тыыздыы 1,20 г/текше см, температурасы 1-2^оС ) олданумен амтылады.

4 Теіз балытарын тірі анизакид рттарынан жне зооантропозды гельминтоздардан гидробионт денесін -18^оС температурада 14 тулікке; -20^оС температурада 24 саат жне -18^оС температурада 7 тулік сатаумен; -30^оС жне одан тмен температурада 10 минуттан кем емес жне -12^оС температурада 7 тулік сатаумен тоазыту арылы залалсыздандырады.