Таырып 3.9 Балды санитарлы баалау

Масаты: балды санитарлы баалау дістерін білу.

Жмыс мазмны:

Балды санитарлы баалау оны органолептикалы жне зертханалы зерттеу нтижелері бойынша ткізіледі. Сонымен бірге оны тсі, дмі, иісі, консистенциясы, механикалы оспалары жне табии глді балды рамындаы негізгі физикалы-химиялы нормативтер есепке алынады.

Тссіз, а, ашы сары, сары, оыр сары, сашы сарыдан оыр сарыа дейінгі, оыр тсті балды іске асыруа рсат етіледі. Балды тсі балшайауышты ботаникалы рамына байланысты болатындытан, тсіні згеруі балды брактау шін критерий болып есептелмейді. Біра, егер балды теріс сипатталатын ректері болса, онда оны зертханалы баылауа жібереді.

Дмі табии ара балына тн ттті, згеше дмсіз болуы керек.

Табии балды хош иісі нзіктен басталып, кшейе тсетін, жаымды, глден (ботаникалы) шыуына тн болады.

Ащы немесе ышыл згеше дмі бар, зеді жне баса да иістері бар балды іске асыруа рсат етілмейді. Егер дмі мен иісі лсіз байалатын болса, балды зертханалы талдауа сынады.

Балын балды консистенциясы детте шрбат трізді, сатау кезінде онда кристаллдар пайда болып, бал кристаллданан пішінге енеді. Кристаллдар лшемі ртрлі, осыан байланысты бал са немесе ірі кристаллды трге енеді.

рамындаы суы 21 %-дан асатын сйы балды сатуа тыйым салынады. нерксіптік деу жне оамды таматану шін рамындаы суы 25 %-дан аспайтын бала рсат етіледі. Сонымен бірге 21 % норманы массасына есептеледі.

Балда механикалы оспаларды болуына рсат етілмейді.

Балда ара мен рттарды ліктері, оларды блігі жне баса да механикалы оспалар болан жадайда, бал сатылуа тиісті емес. Бал бгде заттармен ластанан жадайда оны брактайды. Механикалы оспалары бар бал осымша тазартуды ажет етеді, сынан шыны кесектері бар бал пайдаа асыруа жатады.

Трып алан жне ашыан бала рсат етілмейді.

Ашыан бал сатуа жіберілмейді. Ашу белгілері німні жетілмегендігін немесе брмаланандыын растайды. Мндай балды рамында су кп (21 %-дан аса) жне німді бзуа келетін осмофильді ашытыларды осылымы жоары болады. Крезде аралармен жапсырылмаан бал жетілмеген деп есептеледі жне базарларда сатуа рсат етілмейді.

Жалпы ышылдыы шамамен (алыпты градустарда) 1-4, кей жадайларда 5 градуса дейін жетеді. ышылдыы герген балды сатуа рсат етілмейді. Тмен ышылды балды ант шрбатымен, крахмалмен, ызылша антымен жне баса да кмірсу заттарымен брмаландыты белгісі болып саналады.

Жетілген табии балды рамындаы аралас ант 65 %-дан 80 пайыза дейін, сапалы балда 75 %-дан тмен емес болады, стандарт бойынша ра заттара деген бал рамындаы ант шамамен 79 % болуы керек, егер 65 % тмен болса, онда балды брмаланандыын білдіреді.

Диастазды саны аумаына байланысты 5 тен кем болмауы керек. Елімізді ртрлі айматарында диастазды санны зіні минималды шектері бар (5-17). Диастазды саны 5 тен кем бал табилыы жаынан кмнді болып табылады. Жасанды балды нерксіпте кмірсу німі ретінде пайдаланды, ал базарларда сатуа рсат етілмейді. Балды 50^оС температурада ыздыраннан кейін, ол зіні табии сапасы мен емдік асиеттерін жоалтады жне сатылмауы тиіс. Оны кондитерлік нерксіптерде пайдалануа болады.

рамында тозаы болмаан бал табии емес болып саналады жне сату кезінде заттабасында бл жайлы белгіленеді.

Балды рамындаы сахароза ра заттардан 5 %-дан аспауы керек. Балда ант, карамель, н жне баса бгде заттарды болуына рсат етілмейді.

рамында диастазасы жо жасанды аралас анты, крахмалы, сірнесі, ны, сйек желімі жне ант шрбаты бар бал брмаланан болып саналады. Ірі кесек тріндегі тнбаны болуы ызылша антымен, ал біртектестіндірілген май трізді тнба – крахмалмен брмаланандыы туралы кулайды. Брмаланан бал сатылуа тиісті емес, тек кондитерлік нерксіптерде техникалы масатта ана пайдаланылуы ммкін.

Балды 1 кг салмаына алайыны млшері 0,1 граммнан аспауы керек. Балда орасын мен мырышты болуына, сонымен атар р трлі химиялы жне радиоактивті заттарды, ара ауруларын жтыратын оздырыштарды болуына рсат етілмейді. Жоарыда тізбеленген заттарды болуына кмн туан жадайда німді ныыздап жабылан жне мрленген ыдыспен ветеринарилы зертханаа талдауа жібереді.

«Шірелі бал» деген заттабамен сатуа рсат етіледі. Глді бала араанда оны рамында декстриндер, сахароза, азотты жне минералды заттар кбірек болады.

антты балды ндіру брмалау болып саналады жне оны араны табии балы трінде сатуа тыйым салынады. Тсі жне консистенциясы бойынша ол табии бала сас, біра дмі жне иісі мен ерекшеленеді. Сондытан да оны брмалау масатында органолептикалы анытай алмас шін, оан табии бал осады. Брмалау оксиметилфурфурола реакция жасау барысында аныталуы ммкін. Табии балды зерттеу кезінде оксиметилфурфурола жасалан реакция теріс болады. О реакция німні брмаланандыын білдіреді.

Балды сйкестелмеген ыдыста жне кеміргіштермен ластанан кйінде сатуа тыйым салынады.

Егер бал сапасыз деп танылан болса, оны жояды немесе денатурациялайды, ол шін базар кімшілігін немесе милиция ызметкерлеріні атысуымен 3 данада акт тзіледі. Акт формасы тменде келтірілген.