Тамышы сздер мен амшы сздер

 

· Адамны ш тааны – пиыл, кешірім, тазалы.

 

· Ауыр сз – найзаай, тссе ртейді.

 

· Кнге басын бран кнбаыс сияты жасылыа бастарыды брып, мір срідер.

 

· Кеудесі крге жары пен араыны айырмасы жо.

 

· Адам – ой ктерген ойды абы.

 

· Махаббат шуды йреткенімен, онуды йретпейді, сондытан ашытар кп жараланады.

 

· секті де сзгіден ткіз. Саан біреуді жамандаан адам дл осылай сені де біруге жамандап отыранын кз алдыа елестетіп кр.

 

· дайдан орыан – пиылы мен тіліне са болсын.

 

· Артыда алан опасыз дние-байлы дау туызады, алдыран ізгі ісі бау трызады.

 

· Дниеге сара адам жасы сзге де жомарт болмайды.

 

· рлап ішкен араты басы – жасырын, арты – ашы, тбі – айы.

 

 

· Нрлы аыл, жылы жрек, ысты айратпен Алланы нрлы жолына сапар шегу керек.

 

· Сабырлы болу – аылды, иманды адамны ісі.

 

· Баытсыздыты, кілсіздікті ар крегендей креп тастап отыру керек, йтпесе алыдай береді.

 

· Жайнаан жаздай жайдарлы жан жаныны самалы сияты.

 

· Ата-анаа айтан раметі – елден алан алысы,

Ата-анады сыйламааны – елден алан арысы.

 

· Кешірімділік – кемегерлік.

 

· Кн – аламны ошаы, асиетті жерді осаы.

 

· Біреулер туралы жасы ой ойлааны - зіді рухани азытандыраны.

 

 

· Алтынын баыра айырбастаана сз шыын.

 

· Бар жаынан кемегер адам болмайды, кемегерден де кемшілік табылады.

 

· Орысшылды дініміз бен ділімізді отап еді, аылшын тілі тіліміз бен рухымызды лтірмек.

 

· Жастарды рухсызды дертінен алайда сатап алу керек.

 

· Пенделікке салынанда адам клбеттеніп кетеді, періште, таза ойда боланда нрланады.

 

· Мен мндалама кргісі келгендер креді, кргісі келмегендерді кз алдында трса да, крмейді.

 

· Дшпаны сені кемшілігіді есептегіш мшинкесіз-а кбейтіп отырады, жасылыыды азайтып отырады.

 

· Адал адамны адалдыын біле тра, ауыр сз айтпа.

 

· Бірге жргенні адірін білмеген - мірде ешнрсе крмеген.

 

· Адам жасы ойын да, жаман ойын да жасыра алмайды.

 

· Аыл – жігітті айбыны, ызды ай жзі.

 

· Басшыны бааны болса бол, байпаы болма.

 

· арауыл боп туана трді берсе де, есікке аладап трады.

 

· Ана баласын стпен оректендіреді, кз нрымен нрландырады.

 

· желік дурен келгенде, аналы дурен ойа батар.

 

· ызы ана боланда - сабырлы бол, лы ке боланда - ажырлы бол.

 

· лы ялтпаса, ызы ызартпаса, немере еркелесе, шбере жетектесе, й, баыт деген сол шыар?

 

· мір - те демі.

 

· Адамдарды кбі – жасы.

 

· демі мір ашалы мір емес, оны рамында кп нрсе бар, аша соны біреуі ана.

 

· Тны суды лайлау – тексізді ісі, шындыты тірік деу –имансыздыты белгісі.

 

· Туан жерге деген саыныш - санадан тыс.

 

· йел – ерді бапкері, баптаушысы, тотамы, сабыры.

 

· зін «аымапын» дейтіндер жо.

 

· Басаларды «жо» деген, сені «бар»демейді.

 

· Адамдар мір ршыында иірілген жіп сияты, бірі – шира, бірі – бос.

 

· з жгіді біреуге аралатпа, ол апармайды, себебі з жгі кп.

 

· Есті еркек йелінен бір бас жоары болады.

 

· Дінді злымдыа жмсаан адамнан асан жауыз жо.

 

· Пиылы жаман нрлы жерде отырып, араы жер іздеп отырады.

 

· Надан адам нас болады, дние бітсе мас болады.

Аыма адам мір бойы жас болады.

 

· Алланы бергенін сата, берерін кт.

 

· Тама ішуді тртібін сатаан адамны тні сау болады.

 

· Жасы сйлеу сз оуын бітіргенге арамайды.

 

· Ерттеулі ата отыран со, барар жеріе барып ал, тсіп айта отырамын дегеніше, ерттеулі ат сені тосып трмауы ммкін.

 

· Бтен блуге даяр трады, жаыны жаындатуа асыады.

 

· Сабыр тбі – айыр.

 

· Жадайыды жауыа айтпа, сен айырса, ол уанады.

 

· Адами алыбыды жоалтып алса, андай алыпа тсеріді кім білсін?

 

· Жалыз аяты кпірді стіндегі досыа артынан айайлама, ары бетке аман-есен тіп алсын.Уаыт содан кейін де жетеді...

 

· лкен адамдар да баланы ойнын ойнап, сзін сйлейді. лкендерге млдем жараспайтын іс.

 

· Жарылдап тер жасты дуренні адірін біл, блттана берсе, ар боп жауып, мз боп, атып аласы.

 

· Ер ортасы жаса келгенде, трбиесіз адамды айта трбиелеуге ниет те білдірме, сені оан абілеті де, мыры да жетпейді.

 

· Жолбарыса арсы шыа алмаса да, сенде де тіс бар екенін крсетіп ойан дрыс.

 

· Жолбарыс кейде зіні жолбарыс екенін жасырып, мысыша мияулауы да ммкін, алдауына тсіп алма.

 

· мірде дана адамдар те сирек, сзінде, ісінде, арым-атынасында тртіпті адамдарды арапайым даналара жатызуа болады.

 

· Асаулы мертіктіреді,жайбасарлы кешіктіреді.

 

· Адамдара уаныш сыйлап жрген адамны иманы тасып жреді.

 

· атты шалайма, биігінен лап кетесі, атты екейме, есерді аяыны астында аласы.

 

· Біреуді сырын біреуге айтпа, ол - кісіні азынасы.

 

· Аылды пыраын ерттеп мінбей, ер жігіт баытты дмін татпайды.

 

· Досыны талабын тартпа, ол – досты емес.

 

· Адалды а дастархан сияты, брі крініп трады.

 

· Сйлер ауыз зідікі боланмен, естір ла згенікі екендігін мытпа.

 

· згені уаытын рлау – ылмыспен те.

 

· згені уанышын ызанан адам – асиетсіз адам.

 

· Тілде сйек болмаанмен, отыз тіс оран болу керек.

 

· тірікші адам шін мірде шынды жо.

 

· Ессізді етегінен стадым дегенше, еіреп жыладым дей бер.

 

· Достыа адал болса, мірі мнді болады.

 

· зіді зі жас кезіде аямаса, артайанда аялайсы.

 

· Жасына тн киім кимесе, ол да ят.

 

· Келінні кесек сйлегенінен, лды са сйлегенінен без.

 

· Аылы азды адасумен мірі теді.

 

· Бауырына ет жрегі елжіремеген адам, басалара тасжрек.

 

· Жас кезіде жасылыа мтыл.

 

· Жігітке жыртадау жараспайды.

 

· Жігерсіз л тманды кндей тнжыратады.

 

· ызы аылды болса – жаныны серігі,лы аылды боса – адамзатты крігі.

 

· Жан дниесі слу адам демі сйлейді, демі кледі.

 

· Саыныш деген - сары ауру.

 

· Тілі тпеген со, амалсыз тісіді батырасы.

 

· Кілге клеке тскен сайын, адам сола береді.

 

· Жаындарыа да жалбалатай берме, адірі болмайды.

 

· Баасы барды ны арзан, баасызды нын, адірін біл.

 

· Шама келсе, жаынынан жарты клше срама.

 

· Жылай берсе жанары солады.

 

· мір сргісі келмегеннен дние ызыын ызанба.

 

· «Мен» деген аурумен ауыратындар, жазылмайды.

 

· Алла адамды жаратанымен оймай, олара ел, жер, тіл дегендерді береді екен, оны ораймын деп, кп адам мірден теді екен.

 

· Жай адам саяз болса тк емес, алым адам саяз болса – асірет.

 

· Ойланып ой тбіне жетпейсі, себебі ойды тбі жо.

 

· уанып, ккке шып кетпейсі,себебі адамны анаты жо.

 

· Аз сйлесе, аузы демалады, сек тыдамаса, лаы демалады, демалыстан жасы ешнрсе жо.

 

· зіе зі «маан не болан, мен брын мндай емес едім ой?»- деп сра беріп крші, жауап бермесе де, ойланарсы. зіе пайдасы да болар, сіресе, басалара пайдасы болатынына сенімді бол.

· Ойланбай айта салан ойсыз сз, ойсыратып жіберуі де ммкін.

 

· Шегелеп тастаан есікке самай, ашылып, жрегідегіні міріде бір рет шыарсашы.

 

· См смды іздеусіз табады. Адалдар адасып жреді.

 

· Кішіні кісі демеген, мірде кіші боп крмеген, р ккірек, кр кеуде адам.

 

· Жасыларды атар транын крсе уанасы, жамандарды атар транын крсе тілесі. Сондытан кп жадайда олар араласып трады.

 

· См мір ссты йел сияты. Безе ашы келеді.

 

· Адамдар азындай берсе, Алла Жер-допты теуіп жібере ме деп, орамын.

 

· Бала жаны екен, базары, таы екен.

Бала баыт екен, мір кеудедегі жат екен.

 

· Асыпа, алда барлы адамды лім ктіп тр.

 

· Адам - з міріні президенті.

 

· Адам бктеулі ааз сияты, ішіне не жазыланын білмейсі.

 

· асыдаыны брі аморшы емес, жаынны брі жанашыр емес.

 

· зіді зі кзет,зіе зі арауыл бол, тіліе ие бол.

 

· Бітпейтін кйбе тірлік шін кйінбе, ол мгілік бітпей келе жатан тірлік, сен де бітіре алмайсы.

· Атарылып саан біреу сыр айтса, аымаа оны санама, оны саан сенгені, адал досты таныт.

 

· Жасы аузын ашпаса, жаман да маау болса, артаыа сз айдан алады?

 

· Ойламаанны ойында да бірдеелер бар.

 

· Кіліде жадырамас кз трса, кктем боп клімдей алмайсы.

 

· Крікті сз тыдаушыны тадайды. Тыдаушысы жо болса, зорланса да болмайды.

 

· Асырып жіберер аа болмаса, жебеп жіберер жезде болмаса, анша жерден талантты болса да тасада аласы.

 

· Туаныа уанып, лгеніде жылайтын бауыры болана не жетсін?..

 

· Кіл деген сабынны кпіршігі сияты...

 

· Сара сары алтына малынып отырса да, тиын санайды.

 

Тілек айтып йрен

Тілек айта білу – парасат крінісі.Тілек ыса да, тжырымды боланы жн. Елді брі айтатын сзден ашу керек. «Денсаулы тілеймін, аспанымыз ашы болсын» деген сздерді башадаы баладан бастап, егде тартан арта дейін айтады. Жасы сз, жасы тілек, оан талас жо. Біра барлы адамны аузынан шыа берген со жректен шыпай, жаттанды сзді айта саландай крінеді. Одан да шын кілден арапайым болса да з сзіді айтуа тырыс.

 

Доса тілек: Адам баласы шін зіні мірге келген кні, жары дниені крген кні – е баытты кні. Сондытан жыл сайын сол кнді тойлау, уаныш ету, зіне жаын адамдарды да сол кні уануы - зады нрсе. Мен шін де досымны (не бауырымны т.б.) мірге келген кні – мен уанатын кн. Дл сол кні ата-анамызды тілегін беріп, Алла барлы стсіздіктерден орап-оршап, « жары дние, мен келе жатырмын» деп, шар етіп жылап келген досым бгін жиырмаа толып отыр. Маан осындай адал дос сыйлаан Аллаа, анамыза, кемізге алыс айтым келеді.

Досым, жиырма жас деген – орда бзар отыз жас емес, біра сол отыза ірге болар негіз аланатын, дайынды жас. Балалы дуренмен оштасып, азаматты дуренді бастайтын жас. Мен саан жасты жалынын ерте сндіріп алма, ала ойан масатыа жетер табандылы, зор денсаулы, басыа аманды тілеймін.

 

кеге тілек:ке, бізді халымыз: «ке - асар тау, ана –млдір бла» деп айтып жатады ой. Ол сзді аншалыты рас, тірігін білмеймін. Мен шін Сіз, негеізбен мір бойы кз алдымда тратын – стазсыз. мір сруге йреткен стазсыз. стаз деген дріс оыан оытушы емес, мір сруді йреткен адам. Мен Сізден тірік сйлемеуді, ешкімді алдамауды, адал ебек етуді, ата-ананы алай адірлеу керек екенін, жарды алай сю керектігін, баланы, немерені еркелетуді трлерін, достармен адал арым-атнаста болу керектігін, брін-брін йрендім. «кені жаындыы жездедей» деген сзге мен з басым басы бтін арсымын, кеге лемде адам жетпейді. Оны орнын ешкім ауыстыра алмайды. Алладан тілер тілегім, баытты, денсаулыпен, немере-шбере ызытарымен безендірілген слу мір! келік, аталы, бабалы дуреніізде тек баыт крііз!

 

Анаа тілек:Анашым, мен шін барлы бтен адамдара тілек айту сізге тілек айтудан лдеайда жеіл. Оны себебі сіз менсіз, мен сізбін. Ал адам зіне-зі тілек айта алмайды ой, Мен Сізге шексіз алысымды айта аламын. Алысым шын мнінде, шексіз. Анаан алыс айтамын, мынаан алыс айтамын деп блшектеп айтарым жо. Барлы баытты, жары дниені нрын, асиетті, адірді, тіптім мен сйлеп тран тілім,ана тілімді де Сіз бердііз. Анашым, а стіні арызын айтпаанда, мен шін крген иындыыны,блінген йыны, кзі талып кткен кездеріні арызын да теу маан иын болып тр. Мен Сізге ана, тек Сіз шін мен ауырмауа, жылы киініп жруге, жаман детке салынбауа, зі айтан адам атыма лайы мір сруге уде беремін.Одан баса Сізге ешнрсе керек емес екенін мен білемін. Ана, дниені жарыын сыйлаан ана, зіні «мен баыттымын» деген ніді есітуден арты баыт маан да жо. Сол бір ауыз діретті сзді сізді айтуыыз шін мірімді сол тілекке арнаймын. Алладан Сізге срарым, ауырмасаыз екен, аман болсаыз екен.

 

йлену тойында айтылатын тілек: Адам мірінде тыш рет те кп тілек айтылатын кн - йлену тойы. Сондытан йлену тойында тілекті ыса да нса айту керек деп ойлаймын. Жас жбайлар, йлену деген жауапкершілігі кп, ауыр ызметке з еріктерімен, бейнелеп айтса, махаббаттарымен кірдідер. Кйеу, йел, келін, ана, же,ке, ата,айын ата, айын ене дуреніне бастайтын жола тстідер. Жолдары а болсын, ызметтерінен ысарып алмадар, баыт деген желкенді кемені екеулеп соып, мір-дарияда бірге жзідер дегіміз келеді. Баыт деген дулетті, сулетті достары болсын!

 

 

Шілдехана,яни,баланы ырынан шыару тойында айтылатын тілек трі: Дниеге слем беріп келген сбиді тыш тойын тойлауа жиналып отырмыз. мірге келген сапары о болсын, баты ттас болсын.

ырынан шыару деген сенім ой, біра негізі бар сияты. ыры деген киелі сан. «ырыты бірі - ыдыр», «айып ерен ыры шілтен, «ыры жыл соыс болса да, ажалды леді», «отыз кн ойын, ыры кн тойын» т.б. Дниеге келген сбиді ана рсатаы шашын, тырнаын ыры кннен кейін алуда да лкен мн бар сияты. ыры кнге дейін бала осы мірге йреніп, ана рсаынан алып келген аруы - тырнаын, тгі-шашын тастап, адамдар мекен ететін, мірге ая басады. Баланы осы уанышын етжаын туыстары тойлайды, лкен кісілер бата береді. «Батаменен ер кгерер» деген сз рас болса, сбиіміз кктеп ссін, шынардай биік, емендей мыты, айыдай слу, кркем болсын, елді елеулісі болсын!

 

Баланы тсаукесер тойында айтылатын тілекті трі:

Бір жаса толып, тй-тй басан баламызды крмеуін шешіп, тсауын кесіп, лкен мірге жолын ашуа жиналып отырмыз. Ала жіппен аяын крмеп байлап, (ала жіпті маынасы - мір, кн мен тн деген маынаны білдіреді), айшымен оп-оай етіп кесетін салт-дстріміз де жасы ырым. Крмеуін шешіп, тсауын кескен абзал аамыза (я апамыза) тартып, лкен азамат болсын. Тн саулыы мен жан саулыы ндесіп, рухы аса, елжанды азамат болып ссін. адірлі аайын, осы сбиді баытты мырыны негізін салуа баршамыз лес осайы, ол шін бріміз аман болайы!

 

Тілашар тойында айтылар тілекті трі:Баламызды саналы мір леміне ендіруге жиналып отыран адамдарыыза гл бітсін.Білім жолы –нрлы жол деп тегін айтпаса керек. Балам, білім сапры о болсын, білімі тере, мртебе зор болсын! Он бір жылдан со аман-есен кездесіп сені мектеп бітіргеніді кріп, сенен бріміз емтихан алатын болайы. Сол емтиханнан срінбей тсе, бізді тілегімізді Алланы бергені деп санаймыз. Алла сол жасы кнге баршамызды жеткізсін!