НЕСЕП ШЫАРУ ЖЙЕСІ» ТАЫРЫБЫНА АРНАЛАН КЕЙС-МАТЕРИАЛДАРЫНА ОСЫМША
1.Білуге керекті, білім дегейін тексеретін сратар мен есептер:
· Бйрек пен несеп шыару жолдарыны эмбриональды шыу тегі (дамуы)
· Жасушалар жиегіні рылысы мен маызы
· Кп абатты ауыспалы эпителиді рылысы
· Несеп шыару жолдарыны жалпы рылысы
· Бйрек нефрондарыны ртрлі бліктері мен несеп шыаратын жолдарды тыстайтын кілегейлі абыыны эпителиі
· Бйрек денешігіні рылысы мен маызы
· Фенестрлі ан капиллярларыны рылысы мен зат алмасудаы оларды маызы
· Бйректі рылыс-ызметін атаратын бірлігі; нефрондара тсініктеме
· Бйректі ыртысты нефрондары жне оларды орналасуы
· Юкстамедулярлы нефронны ыртысты нефроннан айырмашылыы
· Бйректі фильтрлік рамыны (сзгі) рылысы мен маызы
· Иректелген проксимальды ттікшелерді дистальды ттікшелерден айырмашылыы
· Нефрон ілмегіні рылысы жне оны маызы
· Несеп жиналатын ттікшелерді рылысы мен ызметі
· Бйректі эндокринді аппаратыны гистологиялы рылысы мен маызы
· Несеп шыаратын жолдарды рылысы
2.Баылау есептері:
1. бйректі микросуретінде бйрек денешіктері мен нефрон ттікшелері крінеді. Бл сурет бйректі ай блігінен дайындалан?
2. фильтрациялы (сзгі) барьерді зерттеу шін бйректі ай блігінен алу ажет?
3. бйректен дайындалан препаратты микроскоптан зерттеу барысында бйрек ттікшелеріні абырасындаы жасушаларды жиегіні шеті бзыланы байалды. Бл нефрон ттікшелеріні ай блігінен дайындалан?
4. ртрлі жануарларды уыыны кесіндісінен дайындалан препараттарды салыстырып зерттеу кезінде кілегейлі абы эпителиіні алыдыы р трлі екені аныталан. Мны алай тсіндіресіз, бл жеке жануарлара тн ерекшеліктер ме жо па?
5. бйректе ренин тзілетіні белгілі. Бйректі андай тамырлары арылы бл гормон ана теді?
6. стресс кезінде антидиурез гормоны жне адреналин ана блінетіні белгілі. Бл гормондар бйректі андай рылымдарына сер етеді? Несепті тзілуіне атысы бар ма жо па?
7. суретте екі бйрек денешігі крінеді. Біреуінде ан тамырлары шумаыны анды шумаа келуші жне кетуші артериолаларыны диаметрі бірдей. Ал екіншісінде анды келуші артериола кетуші артериоламен салыстыранда диаметрі лкенірек болатын. Бйрек денешіктері айда орналасан жне атын атаыз. Осы нефрондарды айсысында несеп тзу басымыра?
8. науас адамны несебін зерттегенде онда эритроциттерді бар екені байалды. Біра несеп жолдарын зерттеу барысында ан кету белгілері аныталмады. Нефрондарды ай блімдері заымдаланда несепте эритроциттерді болуы ммкін?
9. науас адамны несебін зерттегенде несепті рамында антты бар екені байалды. Несеп зерттеуге ертегі аш арында алынды. Бл жайында нефрондарды ай блігі заымдалды деп айтуа болады? андай блімдеріні жасушалары зардап шекті деп ойлайсыз.
10. дрігерлер бйрегі ауыран адамда (заымдаланнан кейін) жалпы ан ысымыны жоарылаанын (бйрек гипертониясы) анытады. Бйректі андай рылымыны заымдананын осы процеспен байланыстыруа болады?
11. бйректегі «тыыз да» бйректі ай блігінде орналасады деген сраа екі студент былай деп жауап берді. Біреуі юкстагломерулярлы кешенні рамына кіреді десе, ал екінші студент нефронны дистальды блімінде орналасады деді. ай студентті жауабы дрыс?
12. студентке несепаардан дайындалан екі препарат зерттеуге сынылды. Бірінші препаратта несепаарды абыында екі абат, ал екіншісінде ш абатты бар екенін анытай отырып, студент екінші препаратта алыпты рылысы згеріске шыраанын айтты. Студентті осы берген жауаптары дрыс па?
3. Баылау тесттері:
1. Біріншілік несепті сзуге атысатын бйрек тамырлары:
перитубулярлы капиллярлар торы
бйрек денешігіні гемокапиллярлары
бйрек денешігіне анды алып келетін артериолалар
бйрек денешігінен анды алып кететін артериолалар
доа трізді артерия
2. Бйрек денешігіндегі ан тамырлар шумаын тзетін тамырлар:
ет типті артерия
ет типті вена
эндотелий мен базальді мембранасы ттас гемокапиллярлар
фенестрлі эндотелий мен ттас базальді мембранасы бар гемокапиллярлар
абырасындаы эндотелий мен базальді мембранасында саылаулары бар синусоидты гемокапиллярлар
3. Подоциттерді рамында болатыны:
секреторлы тйіршіктері
жасуша ішіндегі секреторлы ттікшелері
жиектері
базальді сызытары
цитотрабекулалар мен цитоподиялар
4. Нефрон капсуласыны сырты жапырашаларындаы эпителий жасушаларыны пішіні:
жалпа
пирамида трізді
жлдыз трізді
биік призмалы
ромб трізді
5. Бйректегі фильтрациялы сзгіні ызметі:
біріншілік несепті тзеді
ренинді тзеді
простагландиндерді тзеді
белоктарды реабсорбциясына атысады
электролиттерді реабсорбциясына атысады
6.Біріншілік несепті реабсорбциясына атысатын бйректі рылымы:
нефрон ттікшелері
бйрек денешіктері
перитубулярлы капиллярлар торы
подоциттер
мезангиоциттер
7.абырасы бір абатты куб трізді жиекті эпителимен тысталан бйрек нефроныны ттікшесі:
проксимальді ттікше
жіішке ттікшені тмендеген блігі
жіішке ттікшені жоарылаан блігі
дистальді иректелген
жинаыш ттігі
8. Нефрон ілмегіні тмендеген блігін тыстайтын эпителий:
кп атарлы кірпікшелі
бір абатты жалпа
бір абатты куб трізді
бір абатты призмалы
ауыспалы
9.абырасындаы жасушаларыны жиегі жо, цитоплазмасы ашы тсті, аласа призмалы эпителимен тысталан нефронны ай блігі:
иректелген проксимальді ттікшесі
тік проксимальді ттікшесі
жіішке ттікшесіні тмендеген блігі
жіішке ттікшесіні жоарылаан блігі
иректелген ттікшесіні дистальді блігі
10.Бйректі ыртысты затындаы жинаыш ттікшелерді абырасын тыстайтын эпителиі:
кп абатты жалпа мйізделмеген
ауыспалы
кп атарлы кірпікшелі
бір абатты жалпа
бір абатты куб трізді
11. Жинаыш ттікшелеріні абырасындаы кгірт тсті нефроциттерді ызметі:
тз ышылын синтездейді
суды реабсорбциясына атысады
ренинні синтезіне атысады
белоктарды реабсорбциясына атысады
простагландиндерді синтезіне атысады
12. Жинаыш ттікшелеріні абырасындаы ашы тсті нефроциттерді ызметі:
тз ышылыны синтезіне атысады
суды реабсорбциясына атысады
ренинні синтезіне атысады
белоктарды реабсорбциясына атысады
кмірсуларды реабсорбциясына атысады
13. Бйректі дистальді ттікшелеріндегі тыыз жасушаларыны пішіні андай:
жалпа
сінділі
дгелек
призмалы
куб трізді
14. Ренин аппаратыны юкставаскулярлы жасушаларыны орналасан жері:
жинаыш ттікшелерді жанында
иректелген проксимальді ттікшелерде
бйрек денешіктерін оршайды
анды келетін жне алып шыатын артериолалар мен тыыз да арасындаы конус трізді кеістікте
ан тамырлар шумаыны арасында
15. Бйректі интерстициальді жасушаларында болатын рылымдары:
жасуша ішіндегі секреторлы каналдары
простагландинні тйіршіктері
шашаты жиегі
базальді сызытары
цитотрабекулалар мен цитоподиялары
16. Бйректі простагландинді аппаратындаы интерстициальді жасушаларды пішіні:
дгелек
куб трізді
жалпа сінділі
призмалы
пирамида трізді
17. ан капиллярлары шумаыны арасында орналасан бйрек денешігіні жасушалары:
юкстагломерулярлы
юкставаскулярлы
мезангиальді
эндотелиальді
тыыз да жасушалары
18. Несеп аарды кілегейлі абыын тыстайтын эпителиі:
кп абатты жалпа мйізделмеген
кп абатты жалпа мйізделген
бір абатты жалпа
ауыспалы
кп атарлы кірпікшелі
1.олданылатын дебиеттер:
1.1. Негізгі дебиеттер:
Афанасьев Ю. И., Юрина Н.А., Гистология. М., 2004, 656-673б.
Юй Р.И., Абильдинов Р.Б., Атлас микрофотографий по гистологии, цитологии и эмбриолгии для практичских занятий «Эффект» Алматы, 2012. 210-216
Р.Б.Абильдинов, Ж.О. Аяпова, Р.И.Юй, Атлас гистологии, цитологии и эмбриолгии для практичских занятий «Эффект» Алматы, 2006, б. 359-370б.
1.2. осымша дебиеттер:
Волкова О.В., Елецкий Ю.К., Дубовая Т.К., Гистология, цитология жне эмбриология: Атлас М., 1996, 367-398
Кузнецов С.Л., Пугачев М.К. Гистология, цитология жне эмбриологядан дріс. Москва 2005, 492-513б.
Юй Р., Наумова Л.И., Калинина М.С. жне т.б. Гистологиядан тесттік тапсырмалар-1, Алматы, 2010, 144-156 б.