Клиникалы диагностикасы

Бронхообструктивті синдром стама трізді ра жтел немесе аз млшерде блінетін аырыпен, осымша блшыеттеріні атысуымен экспираторлы(немесе аралас) ентігу. Кеуде клеткасы эмфизематозды кеейген, абырааралытар кеейген, перкуторлы – орапты дыбыс. Аускультация кезінде – дем шыару кезіндегі кп млшерде ра, сыырыты ырылдар мен жиі жайылан са кпіршікті сырылдар, ата тыныс естіледі.
Бронхообструкциялы синдром аурлы дрежесі тыныс жетіспеушілігі дрежесімен бааланады.(7 кесте).
Жедел гипоксия нтижесінде балада ОЖЖ озуы немесе тежелуі, теріні бозаруы немесе трлі дрежедегі цианоз белгілері, тахикардия немесе брадикардия байалады.
Балаларда оструктивті бронхитты клиникалы симптомдары вирусты инфекция (респираторлы-синтициальді, аденовирусты, парагрипп), сонымен атар микоплазма жне хламидиялы инфекциялар фонында дамиды.
Обструктивті бронхит дене температурасыны жоарылаумен, интоксикация, жне катаральді белгілермен басталады. Бронхообструктивті синдром ауруды 3-5 кнінде осылады.
Жиі алашы 3 жаса дейінгі балаларда олайсыз ауру алдылы фонында (лимфатикалы диатез жне эксудативті-катаральді диатез, гипоксиядан кейінгі энцефалопатиялар жне т.б) дамиды.

 

 

7 кесте

Тыныс жетіспеушілігіні дрежесін баалау (ТН)
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Клиникалы ТЖ І дрежесі ТЖ ІІ дрежесі ТЖ ІІІ дрежесі
крінісі
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Есі Саталан, озу Тежелу, сопор
кейде озан
Физикалы Саталан Шектелген Кенеттен
белсенділігі тмендеген,
мжбр алып

Тыныс алу алыпты н/е Айын Кенеттен айын
жиілігі алыптыдан экспираторлы аралас типті
30% жиілеген ентігу ентігу, 50%
алыптыдан 30-50% алыптыдан
н/е брадипное
осымша Аны Айын Айын
блшыеттер/ байалмайды
тыныс алуа
атысуы

Тері Бозылт, Бозылт, Ср, мрмр
жамылылары физикалы ауыз мрын тстес
кштедеден шбрышында диффузды
кейін ауыз мрын параорбитальді цианоз
шбрышында цианоз
параорбитальді
цианоз
Пульс алыпты н/е Жоарылаан Кенеттен
жиілігі жоарылаан жоарылаан н/е
брадикардия

анны РаО2-80-71мм.сын.б рН 7,35 тмен РаО2-60мм.сын.б
газды нормокапния,рН РаО2-70-61мм.сын.б тмен
рамы 7-39-7,36 РаСО2-31-40мм.сын.б РаСО2-41-50мм.
сын.б анны
рН 7,2
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Ескерту:* - жоарыдаы крсеткіштер аурухана жадайында аныталады.

Жедел бронхиолит - вирусты этиологиялы обструктивті бронхитке усас терминальді бронхтар мен бронхиолаларды абынып ісіну ауруы. Кбіне алты айа дейінгі балалар ауырады. Бронхиолитті клиникалы крінісінде ауырылы жадайын крсететін бірінші белгісі болып ІІ-ІІІ дрежелі тыныс жетіспеушілігі болып табылады. Интоксикация синдромы айын болмайды. Бронхиолит кезінде бронхообструкциялы синдромны ерекшеліктері: кпе аускультациясында - емфиземаны айын белгілерінде (кеуде клеткасыны ісінуі, перкуссия кезінде орапты дыбыс)тыныс алу кезінде жайылан са кпіршікті сырылдар мен субкрепитациялы ырылдар байалады. Дифференциалды диагностиканы е алдымен екі жаты пневмониямен жргізеді. Бронхиолит кезінде рентгенде кпені ісінуі, кпе суретіні кшеюі, абыраны горизонтальды жадайымен абырааралытарды кееюі, диафрагма кмбезіні тсуі. Бронхтардаы бгде дене мен бронхиальді демікпе стамасыны клиникалы кріністер мен кмек крсету ерекшеліктері сйкес блімдерде жазылан.

Жедел кмек

Балалардаы жедел оструктивті бронхит пен бронхиолит кезінде:
1. Ммкіндігінше бронхиолитиктермен (беродуал, атровент, беротек Н, сальбутамол) ингаляция жргізу керек:
- 1-2 ингаляциялы дозасын спайсер немесе аэрочамбермен (маска немесе 0,5 л тбіндегі ингаляцияа арналан тесігімен стаан) кніне 3-4 ретке дейін жргізген дрыс;
- бронхты ааша дрілік препаратты е тиімді жетуі небулайзер кмегімен жргізіледі.
Небулайзерлік терапия кезінде бронхиолитик компрессормен жабдыталан арнайы рылымен шашырап,, шырышты тыындардан ысыммен тіп бронхтара барады. арапайым ингаляциядан бл бронхиолитиктерді бронхты ааша жетуін амтамасыз ететін е тиімді діс. Ерітінді майда бронхтара жетіп, бронхиальді аашты шырышты абатымен максимальді байланысып, тыныс алуа байланыссыз тез нтиже беріп жне нтиже за уаыта саталады.
Небулайзерлік терапияда ерітінді трінде бронхиолитиктер шыарылады. Бл препараттарды бір реттік дозасы 8 кестеде крсетілген.

8 кесте
Небулайзерлік терапияда шін бронхиолитиктерді бір реттік дозасы
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Препараттарды аты мен артышылыы Балаларды жасы
–––––––––––––––––––––
0-6 жас 6-14 жас
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Беротек Бронхты аашты 5-10 10-20
-адренорецепторларын тамшы тамшы
ынталандырады. Беродуалдан нтиже
болмаан жадайда крсетілген
Атровент М-холиноблокатор,бронхтарды 10 20
М-холинорецепторларын тежеп, тамшы тамшы
ерте жастаы балалара жне
ваготония белгілерінде олданылады
Беродуал Біріккен препарат: беротек+ 10 20
атровент. Ерте жастаы балаларда тамшы тамшы
тадамалы препарат, себебі осы жастаы
балаларда негізгі
бронхтарды гипербелсенділігіні даму
механизмдері М-холинорецепторларды
жоары белсенділігі мен -адренорецепторларды
жетіспеушілігіне байланысты.
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Ескерту: (*) 1 мл ерітінді ішінде 20 тамшы.

Небулайзерлік терапия азіргі тада кез келген жастаы балалара жедел жрдем крсетудегі е олайлы діс болып отыр. Емні нтижелілігі р 20 мин сайын бронхиолитиктермен жргізілген нгаляциядан кейінгі тыныс алу жиілігімен бааланады: тыныс алу жиілігі бастапысынан 10-15 рет/мин тмендеу керек.
2. Бл ингаляциялы терапия нтижесісіз боланда немесе ингаляциялы бронхиолитиктер болмаан жадайда 2,4 % эуфиллин ерітіндісін 4 мг/кг (0,15мл/кг) бір реттік дозада к/і жай немесе 0,9 % натрий хлоридіні ерітіндісімен ьулігіне 3 рет дейін тамшылатып енгізу (максимальді туіліктік доза 12-15мг/кг райды).
ауруханаа дейінгі кезеде кктамыр ішіне енгізуге ммкіндік болмаан жадайда эуфиллинді сол дозада ішке немесе натрий хлоридіні физиологиялы ерітіндісімен ингаляция жргізу.
3. Бронхты аашты дренажды ызметіні жасаруы: небулайзермен лазолван ингаляциясы немесе бромгекседин, мукодин немесе ацетилцестеинді жасты дозада вибрациялы массажбен жне постуральді дренажбен оса беру.
Бронхиолит кезінде парентеральді трде лазолванды (б/е, к/і) 1,2-1,6 туліктік дозада екі рет абылдау шін.
4. Тыныс жетіспеушілігіні ІІ-ІІІ дрежесінде:
- маска немесе мрын катеторы арылы ылалдандырылан оттегімен оксигенотерапия жргізу.
- преднизолон 1-2 мг/кг туліктік дозада (бронхиолит кезінде 5-10 мг/кг) р 6 са сайын парентеральді (к/і, б/і) немесе ішке абылдауа ауырлы дрежесіне байланысты; преднизолонны парентеральді дозасы ішке абылдауа кеес берілген дозадан 3 есе жоары беріледі.
- айын эксудация кезінде гидрокортизонды к/і 5мг/кг дозасында тамшылатып енгізуге болады.
- айналымдаы ан клемін толытыру масатында аырыты сйылтуа алып келетін инфузионды терапия жргізу: глюкоза-тзды ерітінділер (10 % глюкоза мен 0,9 % натрий хлориді) 1:1 30-50 мл/кг туліктік млшерде 10-15 тамшы /мин жылдамдыпен; 10-15 мл/кг реополиглюкинді коллоид/кристоллоидтармен 1:2 атынасындай енгізуге болады.
- ІІІ дрежелі тыныс жетіспеушілігі кезінде ЖЖ осу.
6. Этиотропты ем ретінде вируса арсы (интерферон, виферон, рибавирин жне т.б) жне/немесе крсеткішпен антибиотикалы препараттар таайындау - орташа жне ауыр дрежелі бронхообструкция белгілерінде, этиологиясы микоплазмалы жне хламидиялы процесстерде.
І-ІІ тыныс жетіспеушілігі кезінде госпитализация жедел респираторлы инфекция блімшесіне, ал ІІІ дрежелі - жансатау бліміне жатызу.

 

 

Бронхты астма стамасы
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Бронхты астма стамасы (БА) - тыныс шыару жылдамдыыны крсеткіштеріні кенеттен тмендеуі нтижесінде жедел дамитын жне /немесе демелі нашарлайтын экспираторлы тншыу, иындаан жне/немесе сыырыты тыныс, спастикалы жтел немесе осы симптомдарды осарлануымен жретін ауру.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Блімде баяндалан диагностикалы критерийлер мен жедел кмек крсету алгоритмдері 1997 жылы Россияда лтты бадарлама "Балалардаы бронхты астма. Емдеу стратегиясы мен алдын алуы" жне методикалы нсаулар ДС жне Россиядаы педиатрлар одаында "Балалардаы бронхты астманы жедел терапиясы" тіркелген (1999).

Клиникалы диагностикасы
БА жедел стамалары клиникалы симптомдары мен функциялы параметрлеріне негізделіп жеіл, орта жне ауыр болып блінеді (9 кесте). Е ауыр дрежесіні бір ана критериі боланда стама те ауыр болып есептеледі.
Астмалы статус - бронхоспазмолитиктерді абылдаудан басылмайтын, негізгі себебі бронхты аашты - адренорецепторларды рефлекторлыы болып табылатын бронхты астманы заа созылан стамасы. Негізгі себептеріне жатызады: - адреномиметиктерді дрыс пайдаланбау, тума дамымауы, вирусты немесе бактериялы бронхты-кпелік инфекция.
Жоары ауіп тобына жатады:
- жиі рецидив беретін ауруды ауыр аымы;
-стероидтара туелді астма;
-анамнезде айталамалы астмалы статустар, сіре соы жылда;
-медициналы жедел жрдемді соы тлікте 2 рет немесе 48 саат ішінде 3 реттен жоары шаыру;
- жасспірім науаста стама кезінде лім рейі;
- БА эпилепсия, ант диабетімен осарлануы;
-отбасыны леуметтік, экономикалы, мдениеттік дрежесіні тмендігі;
-дрігер кеестерін орындамаан жадайда;

 

Бронхты астма ауырлыыны критерийлері
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Белгілері Жеіл Орта ауырлыта Ауыр Астмалы жадай
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Физикалы Саталан Шектелген Кенеттен тмендеген, Кенеттен тмендеген
белсенділігі мжбр алыпта немесе жо
Сйлеу Саталан Шектелген, Сйлеу иындаан Жо
абілеті сздерді бліп
айтады
Есі згеріссіз, озу озу, орыныш, Есті адасуы,
кейде озан "тынысты дрбелені" комалы жадай
Тыныс алыпты н/е алыптыдан 30-50% алыптыдан 30-50% тен Тахипное н/е брадипное,
алу жиілігі 30% алыптыдан дейін айын жоары кенеттен айын алыптыдан 50% жоары
жиілеген экспираторлы ентігу ентігу экспираторлы ентігу
осымша Айын Айын Кенеттен айын Парадоксальді
блшыет/ торако-абдоминальді
атысуы тыныс
Пульс Жоарылаан Жоарылаан Кенеттен жоарылаан Брадикардия
жиілігі

 

Аускультация Сыырыты Айын сыыры Кенеттен айын "Мылау кпе", тыныс
кезіндегі ырыл, тыныс алу ж/е сыырыты шуларды болмауы
тыныс алыптыда тыныс шыару н/е тыныс ткізуді
тыныс шыару кезінде н/е лсіреуі 50 % тмен
кезінде тынысты
мозайкалы туі

Дем шыаруды 70-90% 50-70% 50% аз
жоары
жылдамдыы
% алыптыдан
н/е науасты
е жасы
крсеткіші
РаСО2* 35мм.сын.ба 35-40мм.сын.ба 40 мм.сын.ба
SaO2* 95% 90-95 % 90%
Соы тулікте Бронхолитикалы терапия жасалынбаан Жоары дозадаы препараттар олданылан.
бронхоспазмотик/ н/е препаратты тмегі дозасы Адреномиметиктер жне/немесе теофиллинмен
терапияны клемі, олданылан передоз.
сіресе соы 4-6са
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Ескерту: азіргі тада тек ауруханада аныталады.