Инновациялы рдіс жне инновациялы менеджмент

 

Инновациялы рдіс — кезе-кеземен тетін процес. Яни, жаалытарды басты ойларынан іске асыруа дейін, сатуа жне сол жаалыты диффузиясына дейін апаратын іс-рекеттер.

Инновациялы рдіс — кез келген экономика субъектісіні инновациялы ызметі. Басты баыты аяталан ылыми зерттеулерді нтижелерін жаа немесе жетілдірілген нім тріне келтіріп, жаа немесе жетілдірілген технологиялы процесті нарыа сату.

Инновациялы процессті маызы – жаалытарды инициациялы масат баытымен жретін рекеттер. Яни жаа німдерді деп, оларды базарлара сату жне рі арай диффузияландыру.

Инновациялы процесті рылымына 7 элемент кіреді. Оларды бір жйелілікке бірігу нтижесінде инновациялы процесті рылымын райды.

1. Инициация;

2. Инновацияны маркетингі;

3. Инновацияны ндіріп шыару;

4. Инновацияны сату;

5. Инновацияларды туі;

6. Инновацияны экономика тиімділігін баалау;

7. Инновацияны диффузиясы.

Инициация — жаалытарды жасауларымен кнделікті трмыса енгізу кезеі. Оны негізі ылым- новаторлар мен йымдастырушылар жымыны жмысынан трады. Олар трлі творчестволы шешімдерді жне дстрлі емес дістерін олдана отырып мірге инновацияларды негіздеп, енгізеді.

Инновацияны маркетингі – стратегиялы жне оны шапша растырушысынан тратын кезе. Басты масаты базар конъюктурасыны зерттеуіні нтижесіне сйене отырып, базарды сегменттерін ру, сранысты йымдастырып, алыптастыру, сатып алушыны мінез — лытарын лгіге алу, фирма ызметін шапшадату, жадайа арап нтижелілікпен басару, жаалытара бсеке стратегиясын алыптастыру.

Инновацияны ндіріп шыару — ндіріс процесін жинаты орындау. Яни, ебек заттары мен ебек ралын тадау, ндірістік процесін керекті орлармен, жабдытармен, жмыс аспаптарымен, баылау ралдарымен амтамасыз ету. Олара келесі факторлар сер етеді:

· механикаландыруды, автоматтандыруды, мамандандыруды дегейі;

· технологиялы процестерді дегейі;

· технологиялы процестерді жне жабдытауды орта жасы;

· жабдытау жмысыны ауысымдылы коэффициенті;

· фирманы штатты кестесіні жинаылыы;

· ор ыраыны ебегі (негізгі орларды белсенді блім ныны

· ызметкерлер санына атынасы);

· ндіріс ндылыыны крсеткіштері (кадрларды трасыздыы, ебек німі, жмыс уаытыны бос туі, ндіріс процестерді пропорционалдыы, параллельдігі, ыратылыы).

Инновацияны сату- сату, нары сегментациясын ткізуі арылы пайда болан инновациялы партияларды базара шыуы (нары сегментациясы: леуметтік–демографиядан, пайда, мінез — лы, леуметтік–мдениеттен жне нерксіп тауарларыны сегментациясынан трады), масат сегментациясын тадау (ттынушыларды тобын анытау); тауарларды позиционерлеу (тауарды имиджін жасап шыару); тауарды сатуа арналан шапша маркетинг бадарлама мен нтижелі жарнама шыару; тауарды туіне байланысты ынталандыру дісін йымдастыру.

Инновацияларды туі- инновацияларды туіне, тім желілер (тарату каналдары) функциясыны орындалуы кмектеседі:

· базар сегментациясыны нтижелерін зерттеу мен жарнаманы жоспарлау;

· ттынушылар мен делдалдармен келісім-шарт орнату;

· клиенттерге келген тауарларды тсіру жоспарын ру;

· тім каналдарын анытау (ктерме, блшектер, саудагерлер, агенттер, делдалдар, ызмет ететін сауда йымдар, меншікті тім желілері);

· тауарларды абылдауын, сатауын, орабшасын, сорттара бліп жне тсіруін йымдастыру;

· тауарды апаратты, орлы жне техникалы трімен амтамасыз етіп, оны тімін йымдастыру;

· тімні жоарлауына байланысты ынталандыру дісін йымдастыру (ттынушылара, сауда желілеріне жеілдіктер жасау);

· ттынушылармен кері байланысты ру жне оны ретке келтіру.

Инновацияны экономика тиімділігін баалау — инновацияны шыындар мен табыстылыын, рентабельдік крсеткішін, инвестицияны инновацияа есесін айтару аралыын анытайтын кезе.

Инновацияны диффузиясы — тауарларды сырты нарытара кпшілікке тарату кезеі. Ол инновацияларды ту функциясына сас, яни алаан тарату каналдарымен немесе баса тім желілері арылы инновацияларды ттынушылара дейін жеткізіп салу ызметін атарады.

Инновациялы менеджмент – инновациялы процестерді басаруа баытталан жне жйелі рекеттерден ралан ылым. Олар: иницияция, инновацияны маркетингі, ндіріс, нарыа шыу, диффузия. Сонымен атар олар жйелік, жинатылы жне озалысты принциптерді олданады.

Инновациялы менеджмент – йым мен деу процестерін жоспарлау (длел мен баылауды ала отырып) жне ртрлі дегейдегі объектілерге жаалытар егізу мен осы объектілерді инновациялы масаттарыны орындалуын адаалайтын шама. (Аньшин В.М., Дагаев А.A. анытамасы)

Инновациялы менеджмент- функционалды менеджметті бір трі. Оны негізгі объектісі- бкіл ауылшаруашылы саласындаы болып жатан инновационды процестер (Л.Н. Оголева).

Инновациялы менеджмент — ылым жне инновациялы ызметті басару нері; ызметті бір трі жне инновацияда басару шешімдерді абылдау процесі; инновацияларды басару аппараты (П.Н Завлин ).

Инновациялы менеджмент- инновациялы ызметті басару процесі. Жйе рылымында олар мына эллементерден трады: жйені кіруі мен шыуы, кері байланыс, фирманы сырты жне микроортасы, жйені элементтері, яни ылыми осталан ішкі жйе, басарылатын жне басарушы ішкі жйе, амтамалы жне масатты ішкі жйе (Р.Фатхутдинов).

Инновациялы менеджмент жйе трінде формалды рі формалды емес ережелерінен, принциптерінен, млшерлерінен, орнатулардан, нды апараттардан тратын жне трлі инновациялы ызметтерін реттейді.

Оны маыналары:

1.леуметтік — экономикалы институт- ксіпкерлік ызметке жне мір салта, оам ызметіні инновационды, инвестициялы, леуметтік – экономикалы, саяси сфераларыны белсенді дамуына сер етеді;

2.Менеджерлерді леуметтік тобына, оамды жне жеке ксіпкерлік сферадаы басару трімен айналысатын бос емес ксіпшіліктерді, сонымен атар творчестволы, педагогикалы жне ылыми ызметтерге;

3.ылыми тртібіне, ндірісті басаруды техника- йымды жне леуметтік-экономикалы аспектілерін оып жне йретеді.

Функционалды инновация менеджменті деу процесін, егізулерді, ндірістерді жне жаалытарды сатуды нтижелі басаруа баытталан.

Жаа німді ндіріске енгізу инновацияны тбегейлі німділігі ретінде аныталады. Мндай жаалытар негізінде жаа технологияа негізделеді, не тіршілікте олданылып жрген технологаяны жаа трінде пайдалануын штастырады.

Процесстік инновация- бл жаалыты енгізу немесе ндіріс тсілін жне технологаяны едуір жетілдіру, жабдытарды жне ндірісті йымдастыруды згерту.

«Жаалы» дрежедегі инновация негізінде жаа, яни ткен, отанды жне шетелдік практикада састыы жо жне жаа нрсені салыстырмалы жаалыы болып саталады. Негізінде німні жаа трлер технологиясы жне ызмет крсетуі басымды, абсолюттік жаалытара ие болады жне лгіні тп нсасы болып табылады.

Инновацияны мірлік кезеі зара байланысты процестерді жне жаалытарды енгізу сатысыны жиынтыын крсетеді. Инновацияны мірлік кезеі уаыт араылы ретінде идеяны дниеге келуінен ндірістік ткізуден алып тастаана дейінгі инновациялы німні негізінде аныталады.

Ксіпорынны инновациялы ызметін зірлеуде, енгізуде, жаалытарды пайдалануда осылатындары:

· жаалы идеяны зірлеу, зертханалы ылыми жмыстар, німні жаа зертханалы лгілерін техниканы жаа трлерін, жаа конструкцияны жне бйымдарды дайындауда ылыми-зерттеу жне конструкциялы жмыетарды жргізу;

· німні жаа трлерін дайындау шін шикізаттар мен материалдарды ажетті трлерін тадап алу;

· жаа німді дайындауда технологиялы прогресті зірлеу;

· ажетті німдерді дайындау шін жобалау, жасау, сынатан ткізу жне жаа техниканы лгілерін енгізу;

· жаалытарды іс жзіне асыруа баытталан йымдастырушылы -басарушылы шешімдерді зірлеу жне енгізу;

· ажетті апаратты ресурстарды жне инновацияны апаратпен амтамасыз етуді зерттеу жне зірлеу;

· ажетті ылыми-зерттеу жне конструкторлы жмыстарды жргізу шін дайындау, оыту, жаа маманды беру жне ызметкерлерді арнайы діспен іріктеу;

· лицензиялау, патенттеу, ноу-хау жмыстарын жргізу немесе ажетті жаттарды алу;

· инновацияны жетілдіруді йымдастыру жне маркетингтік зерттеулерді жргізу.

азіргі кнгі дебиеттерге сай инновацияларды жалпы ш трге жіктейміз:

1. Инновация -нім - німдік инновация)

2. Инновация –процесс (технологиялы инновация)

3. йымдастырушы - басару саласындаы инновация

 

 

Сурет 21 - Инновациялы процессті сырты ортамен арым-атынасы

 

Инновацияны жзеге асыру шін, компания міндетті трде сырты орта факторларын ескеруі ажет. йыма сырты ортадан жанама жне тікелей сер етуші факторлар болады. Ал егер компания инновациялы ызметпен айналысатын болса, кбіне тменде крсетілген суреттегі факторлар сер етуі ммкін. 21-ші суреттен кріп отыранымыздай, инновациялы процессті дамытуда сырты орталармен тыыз байланыста. Сондытан, инновацияны дамыту шін, осы сырты орталарды да жетілдіруіміз, оларды инновациялы ызметке ынталандыруымыз керек. Сондай-а нерксіп саласын дамыту барысында кластерлік желілерді дамыту керек. Кластерлер таяу орналасан Экономикалы технология йымды басару Инновациялы процесс ыты жне саяси жадай леуметтік, психологиялы ксіпорындарды бір орталыа шоырландыра отырып, тізбектелген технология бойынша соы нім шыаруа ол жеткізуді бірегей тжірибесі болып табылады.