Ксіпорын ызметін стратегиялы жоспарлау

 

Ксіпорын ызметін анытайтын крсеткіштер мына тмендегі талдау масаттарына байланысты болады:

· Стратегиялы масат. Осы ксіпорын ызметі нтижелілігіні зімен бсекелестік баса ксіпорынны ызметімен салыстыру ажет. Осыан орай, орытындылау крсеткіштерін жне ызметін андай бір элементтеріні крсеткіштерін тадаан жн.

· Тактикалы масат. Басшылы ксіпорын ызметін баылайды. Кейбір блімшелерді немесе андай бір болмасын німні жмыс істеу тиімділігіні крсеткіштері есептелінеді.

· Жоспарлау міндеті. Трлі ресурстарды немесе осы ресурстарды трліше шастырылуыны пайдалылыын салыстыру ажет.

· Басшылыты басадай масаттары. Ксіпода пен жымды шарт жасасу жнінде келіссздер жргізу.

Ксіпорынны ндірістік-шаруашылы жне коммерциялы ызметі асиетіні р трлілігі жне трлі белгідегі крсеткіштерді кптеген трлеріне ыпал етеді. Сонымен, оларды пайдалану проблемасы мынадан трады: оларды бірде-бірі мбебап крсеткіштерін орындамайды, бір маынада, бизнесте ол жеткен табыстар немесе стсіздік туралы пікір алысу ммкіндігі туралы. Сондытан да, практикада р уаытта бір-бірімен байланысты крсеткіштер жйесі пайдаланылады, бааланады немесе ксіпорын ызметіні трлі жатарын крсетеді.

Ксіпорын аржы-шаруашылы ызметін талдауды негізгі принцптері:

· Натылыы. Талдау натылыы деректерге негізделеді, оны орытындысын натылы санды трыда пайдаланады.

· Жиынтылыы. Процесті объективті баалау масатында оны жан-жаты зерделеу.

· Жйелілігі. Бір-біріне зара байланысты экономикалы былыстарды зерделеу, біра ошаулау емес.

· Тратылыы. Талдауды тпкілікті, алдлын ала белгілі аралы уаыт арылы жргізу керек, біра оиадан оиаа дейін емес.

· Объективтілігі. Экономикалы былыстарды тжірибелі жне діл зерделеу, объективтік орытындылар жасау.

· Прменділігі. Практикалы масата пайдалану, ндіріс ызметіні жаа нтижелілігі шін талдау орытындысыны жарамдылыы.

· немділігі. Талдауды жргізуге байланысты шыындар, оны жргізу нтижесінде алынан сол экономикалы тиімділіктен елеулі трде аз болуы керек.

· Салыстырымдылыы. Деректеу жне талдау орытындылары бір-бірімен жеіл салыстырымды болуы керек, ал аналитикалы процедураларды (тртіпті) траты трде жргізуде орытындыларды сабатастыы саталуы ажет.

· ылымдылыы. Талдауды жргізу барысында ылыми негізделген дістер мен процедураларды басшылыа алу керек.

Крсеткіштер жеке, топты жне жалпы болып блінеді. Талдау масатына байланысты крсеткіштер: абсолюттік, салыстырмалы жне орта млшерлік нысаны трде білдіруі ммкін. рбір наты экономикалы крсеткіш сапалы анытыта(кеістік, уаыты жне млшері) болады.

Стратегиялы жоспар - бизнесті негізгі даму жоспары жне йымдарды за мерзімді рылымды жоспары. Ксіпорын стратегиясы жйелі трде аралмайды, тек ажет болан жадайда ана арастырылады. Мысалы, жаа технология енгізілгенде, ттынушыларды таламы згергенде, жаа бсекелес пайда боланда, міне осындай жадайларда арастырылады. Ол ш жылдан да за мерзімге (ш жылды, бес жылды жне он жылды жоспарлар) зірленеді, ал кен ндіру жне электр энергиясы нерксіптерінде жоспар 20 жыла немесе одан да за уаыта жасалады.

Стратегиялы жоспарлау арылы бизнес саласындаы кызметті алай кеейту туралы шешім абылданады, бизнесті жаа саласын алыптастырады, ттынушыларды ажеттіліктерін анааттандыру процесін ынталандырады, нарыты сранысты анааттандыру шін ксіпорын андай шарттарды орындауы керектігін, андай нарыта рекет етуді, бизнесті андай серіктестікпен жргізуді жне т.б. анытайды. Стратегиялы жоспарлауды нтижесінде ксіпорын алдаы кезені масаттарын айындап, олара ол жеткізетін ралды жасайды.

Стратегиялы жоспарлау йым шін масат тадау процесі жне оны шешу жолындаы шешім. Стратегиялы жоспарлау барлы басарушылы шешім негізі болып табылады. Жоспарлар жеке позицияны емес, жалпы йым шін делу керек. Ресми жоспарлау мен йым жетістігі арасында траты о корреляция ралады. Стратегиялы жоспарлау басты компоненті бл масаттар арылы шешім шешіледі, жоспарлауды негізгі кезедері крсетіледі. Масат миссиядан трады. Миссия басшы зіні шешімдерін негіздейтін баыт ретінде жреді. Масат тарлыы шешім абылдау баламаларын табы ммкіндігін азайтады. те кеейген миссия йым жетістігіне кедергі болады. Масаттар наты, лшенетін, уаыта баытталан, за жне ыса мерзімді, олжетімді болу керек. Сырты ортаны баалау сырты ммкіндіктер мен ауіптерді баалайды. йымны кшті жне лсіз жатарын басшылы жоспарлауды тиімді жргізу шін анытайды. Басарушылы зерттеу йымны функционалды зоналарын методикалы баалауды білдіреді. йым зіретінде трт сратегиялы баламалар бар: шектеулі су, су, ысару жне бл варианттар бірігуі. Барлы жаынан талдау жргізгеннен кейін ана баламалар тадалып, стратегия алынады. Жалпы стратегия алынаннан со баса функциялармен біоіктіруге болады. стратегия байлау маызды механизмі бадарлау жоспарын деу: олар тактика, саясат,процедура, ережелер. Тактика наты ыса мерзімді стратегиялар. Саясат дегеніміз іс рекет пен шешім абылдау шін жалпы бадар. Процедура наты жадайда олданылуы керек рекеттер жазылуы. Ереже наты жадайдаы рекет. Бюджет ресурстарды тарату механизмі ретінде жоспарлауда наты жадайды салыстыру шін баылауды зіне біріктіреді. Масаттар бойынша басару жоспарлау, баылау, мотивация дістері йым масаттары, басшы, ызметкер арасындаы масаттар жасарту арылы стратегия жзеге асырылады. Стратегия жзеге асырылуы я згерісінда басшылы рдайым рылым зара байланысын ескеру керек. рылым стратегияда негізделеді, сондытан оны тиімділігін амтамасыз ету керек.

Кп жылдан бері скери басшылар стратегия терминін олданып келеді. «Стратегия» гректі – «генерал нері» деген сзінен шыан. «Стратегия» термині осы уаыта дейін жарыс, бсеке маынасында олданылып келгенмен, азіргі кезде бл атау ксіпорын ызметіні жалпы концепциясын білдіреді.