Ттырлы индексін анытау

Майларды пайдалану асиеттерін сипаттайтын басты асиеттеріні бірі – майлар ттырлыыны температураа байланысты згеру дрежесі, детте екі шекті температуралар кезіндегі ттырлытар атынасымен , немесе ттырлы индексі бойынша аныталады.

Ттырлы индексіні есептеуі 25371-97 МЕСТ-ы негізінде жргізіледі жне оны анытамасы бойынша ттырлы индексі (VI) – мнай німдері ттырлыыны температураа байланысты згеруін сипаттайтын есептік лшем.

3.1.- суретте екі мотор майыны ттырлытарыны температураа байланысты згеруі крсетілген.

Автомобиль майлары шін 500С кезіндегі ттырлыты 1000С кезіндегі ттырлыа атынасы 4...9 те. атынас аз болан сайын ттырлы – температура сызыы жаты болады да, майды ттырлы – температуралы асиеттері сорлым жасы.


Ттырлы индексі бойынша баалау сыналатын жне екі эталонды майларды ттырлы – температуралы асиеттерін салыстыруа негізделген.

3.1 сурет.Температураны май ттырлыына сері: 1- тікшіл ттырлы – температуралы сипаттамасы; 2- жаты ттырлы – температуралы сипаттамасы.

 

Бір эталонды майды жаты ттырлы – температуралы сызыы бар жне оны ттырлы индексі 100 бірлік деп абылданан; екіншісі – тікшіл ттырлы – температуралы сызыты, жне оны ттырлы индексі 0-ге те есептелінеді.

Сыналатын майды ттырлы – температуралы сызыы эталон майларды сызытары арасында орналасатын болады жне оны жадайы бойынша ттырлы индексі жайлы орытынды жасалады. Іс жзінде ттырлы индексін 25371-97 МЕСТ-ында сйкес есептік жолмен анытайды. Егер ктілетін ттырлы индексі 0-мен 100-ге дейінгі аралыта болса, онда оны 400С жне 1000С кезінде аныталан ттырлытар атынасы ретінде формулалар бойынша анытайды:

 

(3.1)

 

, (3.2)

 

мндаы - 400С кезіндегі майды кинематикалы ттырлыы;

L,H жне Д мндері 1000С кезіндегі майды кинематикалы ттырлыы мндеріне сйене отырып, МЕСТ кестесі бойынша табылады.

 

 

3.2. сурет. Майды ттырлы индексін анытайтын номограмма

 

Егер ттырлы индексі 100-ден жоары болса, онда оны логарифмдер мен МЕСТ кестелерін пайдалана отырып формулалар бойынша табады.

Майды ттырлы индексін анытауды е арапайым тсілі (біра длдігі тмен) 500С жне 1000С кезіндегі майды кинематикалы ттырлыы негізінде номограмманы (3.2 суретте) пайдалану болып табылады. Ол шін 500С жне 1000С кезіндегі май ттырлыы мндеріне сйкесетін нктелерден жргізілген вертикаль жне горизонталь сызытарды иылысынан ттырлы индексіні мні алынады.

Ттырлы индексіні мні 90-100 жне жоары болуы майды ттырлы – температуралы асиеттеріні жасы екенін, ал 50-60 жне тмен болуы – жаман екендігін сипаттайды.

Бензинмен жне дизель жанармайымен жретін автокліктерде олданылатын мотор жне мбебап майларыны негізгі сапа крсеткіштері 3.2,3.3,3.4- кестелерінде берілген.