Туберкулез жадайларын тіркеу мен есепке алуа ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар

166. рбір алаш аныталан туберкулез жадайы тіркелуге жне есепке алынуа жатады.
167. азастан Республикасыны азаматтары, оралмандар жне азастан Республикасыны аумаындаы баса да адамдар оларда туберкулезді белсенді трі алаш аныталан кезде есепке алуа жатызылады.
168. Туберкулезбен ауыратын науастарды есепке алу жне тіркеу науасты траты мекенжайына арамастан ауру аныталан орны бойынша жргізіледі.
169. Барлы шоырлану тріндегі белсенді туберкулез диагнозы мірінде алаш рет ойылан рбір науаса хабарлама - № 907 бйрыпен бекітілген № 089/е нысаны толтырылады, ол ш кн мерзімде туберкулезге арсы йыма жне халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшелеріне жіберіледі. ліміне себеп болан «белсенді туберкулез» диагнозы лгеннен кейін ойылан жадайда диагнозды дрігер-фтизиатрды растауы жне № 089/е нысаны берілуі ажет.
170. Бактерия блетін туберкулезбен ауыратын науас аныталан кезде № 089/е нысанындаы хабарламадан баса, № 907 бйрыпен бекітілген № 058/е нысанындаы хабарлама толтырылады, ол жиырма трт саат ішінде науасты трылыты жері бойынша халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшелеріне жіберіледі. № 058/енысанындаы хабарлама бактерия блетін туберкулез жадайын алаш диагностикалаанда, туберкулезді белсенді емес трімен ауыратын науастарда бактерия блу пайда боланда, тірі кезінде есепте трмаан науасты туберкулезден айтыс болан жадайында толтырылады.
171. Туберкулез бойынша эпидемиологиялы крсеткіштерді есептеу (сыраттанушылы, аурушады, лім-жітім) траты, кшіп-онатын (ішкі жне сырты) жне трме трындарын есепке ала отырып, трындарды крсетілген санаттары бойынша блек талдаумен жргізіледі.
172. Туберкулезбен ауыратын науастарды барлы лім-жітім жадайы есепке алуа жне тіркеуге жатады.
173. Науаста алаш рет ауру аныталан кезде туберкулез диагнозыны дрыстыын баылауды жне дрігерлік комиссияны орытындысы негізінде осы жердегі туберкулез ауруыны жаа жадайын есепке алу жне тіркеу ажеттілігі туралы соы шешімді абылдауды туберкулезге арсы йымдар жзеге асырады.

Туберкулезді ошатарында эпидемияа арсы іс-шараларды йымдастыруа жне жргізуге ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар

174. Туберкулезді ошатарын жіктеу бактерия блу арындылыын есепке ала отырып жргізіледі.
175. Бактерия блу арындылыы:
1) ышыла тзімді бактерияларды (бдан рі – ТБ) наты санынан 1+ -ке дейін біралыпты бактерия блу;
2) клемді бактерия блу (2+ -тен 3+-ке дейін) болып блінеді.
176. Туберкулез ошатарыны бірінші эпидемиологиялы тобына:
1) клемді бактерия блетін науастар тратын ошатар;
2) балалар мен жасспірімдер, жкті йелдер, маскнемдер, нашаорлар бар біралыпты бактерия блетін науастар тратын ошатар;
3) санитариялы-гигиеналы жадайлары анааттанарлысыз, трмыс дегейі тмен ошатар жатады.
Екінші эпидемиологиялы топа ошата осы тарматы 1), 2), 3) тармашаларында санамаланан факторлар болмаан жадайда, біралыпты бактерия блетін туберкулезбен ауыратын науастар тратын туберкулез ошатары жатады.
Мыналар:
1) туберкулезбен ауыратын науастарды бактерия блуді, жол жруді, траты мекенжайын ауыстыруды тотатан сттен бастап немесе бактерия блетін туберкулезбен ауыратын науасты айтыс болан стінен бастап туберкулезді ошатары;
2) ауыл шаруашылыы малдарыны туберкулез ауруы аныталан туберкулез ошатары шінші эпидемиологиялы топа жатады.
Туберкулез ошатарыны шінші тобыны байланыста болан адамдары бір жыл бойы баылауда болады.
177. Туберкулез инфекциясыны ошаындаы эпидемияа арсы іс-шаралар мыналарды амтиды:
1) азастан Республикасы Денсаулы сатау министріні 2013 жылы 15 атардаы № 19 бйрыымен (Нормативтік ыты актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8339 болып тіркелген) бекітілген Инфекциялы баылау аидаларын сатай отырып, туберкулезбен ауыратын науасты туберкулезге арсы препараттармен емдеу жне стационарлы жадайда ошаулау. Эпидемияа арсы режим талаптарын сатау жадайлары болып, халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшелерімен келісілген кезде амбулаториялы жадайларда емдеуге жол беріледі;
2) науас аныталан кннен бастап екі апта мерзімде байланыста болан адамдарды алашы тексеру (клиникалы - рентгенологиялы, Манту сынамасын ою, крсеткіш бойынша жаындыны микроскопиясы);
3) байланыста болан адамдара (балалар мен 18 жаса дейінгі жасспірімдерге) крсеткіштер бойынша химиялы-профилактика жргізу;
4) дезинфекциялауды йымдастыру жне жргізу;
5) науастар мен оларды отбасы мшелерін эпидемияа арсы жне санитариялы-гигиеналы режимдерді сатау шараларына, жтыруды алдын алуа баытталан ораныш аидаларына, аымды дезинфекция жргізу аидаларына санитариялы оытуды амтиды.
178. Оша науасты емдеу «Емдеу аяталды», «Айытырылды», «айтыс болды» деп аяталан кезде жне науас ошатан шыарылан кезде эпидемиологиялы есептен алып тасталады.
179. Байланыста болан адамдар эпидемиологиялы есептен оша алып тасталаннан кейін жыл бойы баылауда болады. Эпидемиологиялы есептен алыну алдында байланыста болан адамдар міндетті трде тексеруден теді.
180. Туберкулезді ошатарында ошаты эпидемиологиялы тобына сйкес эпидемияа арсы іс-шаралар жргізіледі. Ошатара Т-ны жне халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшелеріні мамандары бірлесіп:
1) бірінші эпидемиологиялы топта тосанына бір реттен сиретпей;
2) екінші эпидемиологиялы топта жарты жылда бір реттен сиретпей;
3) шінші эпидемиологиялы топта жылына бір реттен сиретпей барады.
181. Ошата оны ауіптілігін азайтатын немесе арттыратын жадайлар згерген кезде халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшелеріні мамандары учаскелік фтизиатрмен бірлесіп туберкулез ошаын бірінші эпидемиологиялы топтан екіншісіне ауыстыруды жзеге асырады.
182. Халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшелеріні мамандары Т-да есепте тран бактерия блетін науастарды наты санымен бактерия блетін науастарды санын ай сайын салыстырып тексереді. Туберкулезге арсы йымдар халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшелеріне туберкулезбен ауыраны алаш рет аныталан науастар туралы мліметті ай сайын жолдап отырады жне туберкулез бойынша есептілікті салыстырып тексереді.
183. Туберкулез ошатарына рбір баруды нтижелері эпидемиологиялы тексеру картасына тсіріледі.
184. Ошатаы эпидемияа арсы іс-шаралар алашы, аымды жне орытынды болып блінеді.
185. Алашы іс-шаралар туберкулезбен ауыратын науасты ошаулауды жне оны даярланан ызметкерді тікелей баылауымен емдеуді, аымдаы дезинфекция жргізуді жне баылауды, байланыста болан адамдарды анытауды жне оларды Т-а есепке оя отырып, тексеруді амтиды.
186. Алашы кнтізбелік ш кн ішінде науасты бактерия блуші ретінде есепке аланнан кейін "Санитариялы-эпидемиологиялы ызмет органдары мен йымдарыны еспке алу жаттамасыны нысандары мен тізбесін бекіту туралы" азастан Республикасыны лтты экономика министріні 2015 жылы 30 мамырдаы № 415 бйрыымен (Нормативтік ыты актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11626 болып тіркелген) бекітілген "Тубекулезді бациллалы тріні ошаын эпидемиологиялы тексеру картасын" (211/е нысаны) толтыра отырып, ошаа алашы эпидемиологиялы тексеру жргізеді.
Ескерту. 186-тарма жаа редакцияда - Р лтты экономика министріні 29.08.2016 № 389 (алашы ресми жарияланан кнінен кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі) бйрыымен.
187. Ошаты алашы тексерген кезде науасты жне оны отбасы мшелеріні тлжат деректерін, науасты жмыс орны мен сипатын, оларды есепке ою шін байланыста болан адамдарды тізімін натылайды. Егер бактерия блетін адам соы 4 айда баса жерде тран болса, байланыста болан адамдарды тізімі сол мекенжайдаы адамдарды есепке ала отырып натыланады. Ошаа айта бару халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшесіні бейінді маманыны йарымы бойынша жргізіледі.
188. Халыты декреттелген топтарыны арасында туберкулезді белсенді трімен ауыратын науастарды тіркелуіні рбір жадайында халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшесіні бейінді маманы осы йымны фтизиатрымен жне медицина ызметкерімен жне оны басшысымен бірлесіп акті жасай отырып, науасты жмыс (оу) орны бойынша эпидемиологиялы тексеру жргізеді. ажет боланда мемлекеттік санитариялы-эпидемиологиялы ызметті мемлекеттік органдары мен йымдарыны баса да мамандары тартылады.
189. МСАК жне Т желісіні медицина ызметкерлері науасты жне отбасы мшелерін жтыруды алдын алуа баытталан сатау шараларына оытады.
190. Ошаты тексергеннен кейін оны сауытыру жоспарын рады, ол:
1) науасты уатылы ошаулауды жне баылап емдеуді;
2) крсетілімдер бойынша балалар мен жасспірімдерге химиялы профилактика жргізуді;
3) трмысты санитариялы-гигиеналы жадайын жасартуды;
4) байланыста болан адамдарды тексеруді;
5) науастар мен байланыста болан ересектерді эпидемияа арсы жне санитариялы-гигиеналы режимді сатауа, алдымен блмелерді желдету, аымды дезинфекциялау жргізуге оытуды;
6) бактерия блетін адамды жне оны отбасы мшелерін леуметтік, психологиялы жне апаратты олдауды;
7) анааттанарлысыз санитариялы-гигиеналы жадайдаы ошатар жне ошаты сауытыру шін ажет етілетін леуметтік жне материалды кмек крсету ажеттігі туралы жергілікті атарушы билік органдарына хабарлауды амтиды.
191. Науаса «Туберкулезге арсы йым контингентіні диспансерлік картасы» деген медициналы карта толтырады.
192. Туберкулезге арсы йымы немесе кабинеттері жо ауылды жерлерде ошата МСАК медицина ызметкерлері жргізеді.
193. МСАК желісінде йымдастыру-консультативтік жмысты облысты жне ауданды туберкулезге арсы йымдарды мамандары тосан сайын жргізеді.
194. Ошата аымды іс-шаралар туберкулезбен ауыратын науас йде боланда жргізіледі. Бл іс-шаралар санитариялы-эпидемияа арсы (профилактикалы), емдік, ветеринариялы (келісім бойынша) іс-шараларды жйелі жоспарлы жргізуді амтиды.
195. Ошата:
1) аымдаы дезинфекция;
2) балаларды, оны ішінде жаа туан нрестелерді жне АИТВ-инфекциясын жтыран адамдарды ошаулау;
3) байланыста боландарды тексеру;
4) науасты жне оны отбасы мшелерін гигиеналы трбиелеу;
5) трмысты санитариялы-гигиеналы жадайын жасарту;
6) науасты амбулаториялы емдеуді жне байланыста болан адамдара химиялы профилактика жргізу сапасын баылау жргізіледі.
196. Ошатаы сауытыру жмысын Т-ны мейірбикесі учаскелік дрігер фтизиатрды жетекшілігімен жргізеді.
197. Байланыста болан адамдар туберкулезге арсы йымдарда мерзімдік тексеруден теді. Мейірбике отбасылы жне баса байланыста болан адамдара жне алдымен балалара, жасспірімдерге жне жкті йелдерге, сондай-а туберкулезбен ауыран ауыл шаруашылыы малдарымен байланыста болан адамдара тексеру жмыстарын жргізеді.
198. Туберкулез инфекциясы ошаында эпидемияа арсы орытынды іс-шара ошаты эпидемиологиялы есептен алып тастауды кздейді.
199. Ошатара баран кезде медицина ызметкерлері жтыру ммкіндігіне арсы сатандыру шараларын сатайды (барабар сзгісі бар тыыз жанасатын респиратор, медициналы халат киеді жне жеке гигиенаны сатайды).
200. Науас туралы хабар аланнан кейін кнтізбелік жеті кннен кешіктірмей, фтизиатр жне халыты санитариялы-эпидемиологиялы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшесіні бейінді маманы санитариялы-эпидемиологиялы ызметті мемлекеттік органдары мен йымдарыны баса мамандарын тарта отырып, жмыс (оу) орнына эпидемиологиялы тексеру жргізеді. Байланыста болан адамдарды ортасын жне оша шекарасын халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшесіні бейінді маманы айындайды.
201. Туберкулезді белсенді трімен ауыран адаммен байланыста болан жмысшылар, ызметшілер жне оушылар жмыс (оу) орны бойынша байланыста болан адамдара жатады. Барлы байланыста болан адамдарды жмыс (оу) орныны орналасуы бойынша МСАК йымдарында тексереді.
202. Тексеру кезінде жмыс істеушілерді, балаларды жне жасспірімдер рамыны тізімі, алдыы жне аымдаы жылдардаы флюорографиялы тексерілу кні нтижелері натыланады, оша шегі аныталады жне эпидемияа арсы жне профилактикалы іс-шаралар жоспары зірленеді.
203. Флюорографиялы тексеруді алдыы тексеру стінен бастап алты ай ткен байланыста болан адамдарды флюорографиялы тексеру жне балалара туберкулин сынамасын ою эпидкрсетілімдер бойынша жргізіледі. Фтизиатр крсетілімдер бойынша химиялы-профилактикалы емдеуді таайындайды, Т баылау емдеуі шін ем-шара параы жне препараттар ксіпорынны немесе йымны медициналы пунктіне береді.
204. Химиялы профилактиканы, оны р дозасын абылдауды МСАК жйесіні (емхана, медициналы пункт, дрігерлік амбулатория, жалпы дрігерлік практика блімшесі), йымдастырылан жымдарды (иектеп, балабаша, орта оу орны) жне санаторийлік типтегі мекемелерді (санаторийлік балабаша, санаторийлік топ, балалар туберкулез санаторийі), медицина ызметкерлеріні тікелей баылауымен жзеге асырады.
205. Бактерия блетін туберкулез инфекциясы ошатарындаы бір жаса дейінгі балалара БЦЖ вакцинациясынан кейін екі ай ткен со химиялы профилактика жргізіледі. Химиялы профилактика сонымен атар 18 жаса толмаан балалара жргізіледі.
206. Химиялы профилактика хабардар етілген пациентті (ата-анасыны немесе баланы аморшысыны) жазбаша ерікті келісімі алынаннан кейін жргізіледі. Химиялы профилактика туралы деректер амбулаторлы науасты медициналы картасына (026е нысанды), ТБ-01 туберкулез жадайыны медициналы картасына енгізіледі, «орындалан емдеуді баылау параы» кн сайын тіркеленеді.
207. Химиялы профилактика амбулаторлы жадайда МСАК жйесіні медицина ызметкерлеріні тікелей баылауымен жргізіледі.
208. Химиялы профилактиканы жргізілу затыын арсы крсетілімдерді ескере отырып Т айындайды.
209. Кешенді клиникалы-рентгенологиялы тексеру нтижелері бойынша белсенді туберкулез аныталмаан жадайда ана АИТВ-инфекциясы бар адамдара фтизиатр-дрігер химиялы профилактика таайындайды.
АИТВ-инфекциясы бар адамдарда химиялы профилактика МСАК жне ЖИТС орталытарыны медицина ызметкерлеріні тікелей баылауымен жргізіледі.
210. КДТ/ДАТ ТБ шалдыан науастармен арым-атынаста болан туберкулез микобактериялары жан балалар мен жасспiрiмдерге изониазидпен химиялы профилактика жргізілмейді.
211. Химиялы профилактиканы Т таайындайды жне мониторингілейді.
212. Білім беру йымдарында осы йымны медицина ызметкері мен оны басшысыны атысуымен халыты санитариялы-эпидемиологиялы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшесіні бейінді маманы мен фтизиатр туберкулезді белсенді трімен ауыратын науастарды тіркелген рбір жадайына эпидемиологиялы тексеру жргізеді.
213. Тексеру кезінде жмыскерлерді, балалар мен жасспірімдерді тізімдік рамын, туберкулинді диагностиканы жне ткен жне аымдаы жылды флюорографиялы тексеру кні мен нтижелерін натылайды, оша шекарасын айындайды жне эпидемияа арсы іс-шаралар жоспарын зірлейді.
214. Барлы байланыста болан адамдар туралы мліметтерді халыты санитариялы-эпидемиологиялы саласындаы мемлекеттік орган ведомствосыны ауматы блімшесіні бейінді маманы тексеру шін трылыты жері бойынша МСАК йымына жне Т-а береді.
215. Соматикалы, инфекциялы жне психоневрологиялы стационарларда емдеуде жатан науаста туберкулезді белсенді тріні диагнозы ойыланда, эпидемияа арсы іс-шараларды алашы кешенін осы йымны персоналы жзеге асырады.
216. Амбулаторлы емдеу Т диспансерлік блімшелерінде, МСАК йымдарында немесе стационарды алмастыратын технологиялар жадайында жргізіледі. Амбулаторлы емдеу бактерия блмейтін науастара жргізіледі. Трылыты жері бойынша амбулаторлы емдеу жргізу тртібі туберкулезбен ауыратын науасты ТБ-01 амбулаторлы жне медициналы картасында толы крсетіледі.
217. Т немесе МСАК йымына амбулаторлы емдеуге жіберген кезде № 907 бйрыпен бекітілген ТБ01 немесе IV санатты ТБ01 медициналы картасы жіберіледі.
218. Туберкулезге арсы йымдар туберкулезбен ауыран науастарды емдеу кезінде жаынды микроскопиясын жне аырыты сірінділеп зерттеуді жргізеді: I санаттаы науастарды емдеу кезінде 2,3,4-айдан со; II санаттаы 3,4,5-айдан со, арынды фазадаы IV санат бойынша – ай сайын, демеуші фазасында – тосан сайын.
219. Диспансерлік есепке алу (бдан рі - ДЕ) жне баылау мына топтар бойынша жзеге асырылады:
1) нлдік топ (0) – белсенділігі кмнді туберкулезбен ауыратын адамдар;
2) бірінші топ (I) – белсенді туберкулезбен ауыратын адамдар;
3) екінші топ (II) – белсенді емес туберкулезбен ауыратын адамдар;
4) шінші топ (III) – туберкулеге шалдыу аупі жоары адамдар.
«0» топтаы адамдара туберкулезге арсы препараттарды пайдалануа жол берілмейді. Баылау мерзімі – 6 ай. Белсенді туберкулез аныталан кезде науас «I» топа ауыстырылады. Туберкулин сынамасыны инфекциялы этиология сипаты белгілі болан жадайда бала «III Б» тобына ауыстырлады.
«I» топта бактерия блетін жне бактерия блмейтін кез келген жайылтпаушылыты туберкулезді белсенді формасымен ауыратындарды баылайды.
«II» топта белсенді емес туберкулезді дерісімен адамдарды емдеу курсын стті аяталаннан кейін баылайды.
«III» топта туберкулезбен ауруды жоары туекелді адамдар баыланады жне келесі топ блігіне блінеді:
III А:
1) туберкулезді белсенді трімен ауыратын адамдармен байланыстаылар;
2) бактерия блетіндігіне арамастан туберкулезді белсенді трімен ауыратын адамдармен байланыстаы;
3) туберкулезден лім-жітім болан брын белгісіз ошатардаы балалар мен жасспірімдер;
III Б: «туберкулез микобактериясын жтыран алашы рет аныталан»;
III В: БЦЖ вакцинасын енгізуге жанама реакциясы балалар.