Жылы «Аз Эталон» А-ны жалпы табысы

(мы теге)

№	Крсеткіштер	Жоспар бой-ынша	Наты ткіз-ілген німге жоспар бойынша	Наты
1	німді (жмыс, ызмет) ткізуден тсетін табыс	20850	19745	23179
2	ткізілген німні ндірістік зіндік ны	16435	15741	16996
3	Жалпы табыс (1 атар – 2 атар)	4415	4004	6183

 

Жалпы табысты наты клемі жоспарланан клемінен 1768 мы тегеге кп.

Бл ауытуа келесі факторлар сер етті:

1.
ткізілген німні ндірістік зіндік ны;

2.
нім бірлігіні баасы;

3.
ткізілген нім клемі (саны);

4.
ткізілген нім рамындаы рылымды згерістер

 

Жоарыда аталан факторларды осы ауытуа серін анытау керек. Оларды есебі келесі трде жргізіледі.

1.
німні ндірістік зіндік ныны згерісіні сері, ткізілген німні наты зіндік нынан ткізлген німні наты клеміні жоспарлы зіндік нын алып тастау жолымен мына формула арылы табылады:

 

Пs = S Q^H_i ×S^H_i - S Q^H_i ×S^ж_i

Q^H_i - ткізілген німні наты клемі;

S^H_i - нім бірлігіні наты зіндік ны;

S^ж_i - нім бірлігін жоспарлы зіндік ны.

Осылайша табылан сомада шикізат, материалдар, отын, сатып алынан жартылай фабрикаттар, энергия тарифі бааларыны жоспармен салыстырандаы згерістері бар. Бл фактор ксіпорыннан туелсіз боландытан, ішкі талдау барысында оны дербес фактор ретінде крсету дрыс.

ткізіліген німні ндірістік зіндік ныны жоспармен салыстыранда тмендеуі немесе суі кезінде жалпы табыс сйкесінше седі немесе азаяды. Бізді мысалда арты шыындалу болан, бл жалпы табыс клемін 1255 мы тегеге тмендетті.

2. Жалпы табысты наты клеміні жоспардан ауытуына олданыстаы баа згерісіні сері келесі формула бойынша есептеледі:

П_Ц = S Q^H_i ×Р^H_i - S Q^H_i ×Р^ж_i

Мндаы Р^H_i жне Р^ж_i - нім бірлігіні сйкесінше наты жне жоспарлы баасы.

Басаша айтанда, бл факторды серіні млшері нім ткізуден тскен наты тсімнен жоспарланан млшерді алып тастау жолымен аныталады.

Бізді мысалымызда жалпы баа факторы есебінен 3434 мы тегеге сті.

3. ткізу клеміні згерісіні жалпы табыс ауытуына серін анытау шін алдымен ткізу клемі бойынша жоспарды орындалу дрежесін анытау керек. Табыс клемі осы фактора тікелей йлесімді туелді боландытан, жоспарлы табысты ткізу клемі бойынша орындалу пайызына кбейту керек.

Есептеу шін ткізілген німні клемін р трлі баалау сыналады: олданыстаы ткізу баасымен ндірістік зіндік ны бойынша. ткізілген німні клемі бойынша жоспарды орындалу пайызын есептеу кезінде р алай баалау, пайдаа серін анытау кезінде айтарлытай ауытулара келеді. Бірінші діс экономистермен теріске шыарылан, німді ткізуден тсетін табысты згеруі ткізуді физикалы клемін ана емесе, сондай-а рылымындаы згерістерге байланысты ткізілген німні рентабельділіген де сер етеді. азіргі кезде баалар кнделікті крделі згерістерді бастан кешіруде, сондытан бізіді кзарасымыз бойынша ткізу клемін ндірістік зіндік н бойынша баалау лдеайда длелі б олып табылады.

Жалпы табыса тауарлы німдерді ткізу клеміні згерісіні сері келесі есеп арылы аныталады:

1. N^C_Ж = S_H × 100.

S_ж

Мндаы: N^C_Ж - ндірістік зіндік ны бойынша ткізу клемі жоспарыны орындалу дегейі;

S_H, S_ж - ткізілген німні сйкесінше наты жне жоспарлы ндірістік зіндік ны;

2. П_П = П_Ж× N^C_Ж

П_П – тауарлы німді ткізу клеміні табыса тигізетін сері;

П_Ж – жоспарлы жалпы табыс.

Біз талдап отыран ксіпорын тауарлы німді ткізу бойынша жоспрады 3,4%-а асыра орындады, нтижесінде жоспарланан жалпы табыстан 150 мы теге арты алынан – 4415.

Талдау жмысны теориясы мен тжірибесінде, ткізілген нім рамындаы рылымды згерістерді жалпы табыса серін есептеуді екі тсілі бар:

1.
«ткізілген німні наты клеміне жоспар бойынша» есептелінген, алынуа тиісті жалпы табыс сомасын ткізу клемі бойынша жоспарды орындалу коэффициентіне тзетілген жалпы табысты жоспарлы млшерімен салыстыру арылы;

2.
«ткізу клеміні згеруі» факторыны сер теу соммасын «ткізілген німні наты клеміні жоспар бойынша» есептелінеген жне алынуа тиісті табысыны крсеткіштері арасындаы айырмадан шегеру арылы.

Тжірибеде екінші тсіл жиі олданылады, йткені бл факторды сер ету клемін есептеуге дейін ткізу клеміні згерісіні серін анытайды. «ткізілген німні наты клеміні жоспар бойынша» есептелінегн, алынуа тиісті жалпы табыс сомасы осы екі факторларды жиынты серін сипаттайтын боландытан, бл сомадан ткізу клемін олдануды серін шегеру арылы ткізілген нім рамындаы рылымды згерістеріні пайдаа тигізетін серін анытайды.