Жпалы аурулар пайда болуыны факторлары

Жпалы аурулар пайда болуыны ш факторы бар:

1. ауру оздырышы (микроб),

2. сырты орта жне

3. абылдаушы сезімтал организм.

Ауру оздырышына р трлі патогенді микроорганизмдер (мыс., бактерия, вирус, саыраула, арапайымдылар, риккетсия, микоплазма, хламидия, т.б.) жатады. Блар адам организміне р трлі жадайда енеді. Мысалы, іш сзегі, паратиф, дизентерия, т.б. – су, таам, шыбындар арылы; тмау, ызылша, дифтерия, т.б. – ауру адамнан; р трлі тері дерттері – ауру адам мен жануарлардан; бртпе сзек, кене энцефалиті, безгек – сау адама ауру адамнан (жануарлардан) ан сорыш буынаятылар (мысалы, бит, безгек масасы, кене, т.б.) арылы; сондай-а рсатаы анасыны анымен жады.

Жпалы аурулар

· жасырын (инкубациялы),

· кмнді (продромалды),

· ауру дамуы жне

· айыу (реконвалесцениттік) кезедерінен трады.

рбір кезені ту мерзімі ауруды тріне, организмні жадайына байланысты болады. Жалпы Жпалы аурулара шалдыан адамдара орта белгі: селсотанып мазасы кетеді, дене ызуы ктеріледі, басы ауырады, йысы ашады. Бауыр мен талаты ісінуі ммкін. Осындай ерекше белгілеріне арай іш сзегін тырысатан, безгекті брте сзектен, т.с.с. ажыратуа болады.

20 асырда диагноз ою, емдеу жне одан сатану дістеріні жетілдіруіне байланысты Жпалы ауруларды кейбір трлері жойылды. Біра микроорганизмдерді эвол. даму згергіштігіні, леуметтік, экология, рып-дстрлік, т.б. себептерді нтижесінде Жпалы ауруларды жаа трлері пайда болды. Мысалы, жре пайда болатын иммунды тапшылы синдромы, гепатитті ерекше трлері, т.б.

Жпалы ауруларды белгісі білінісімен-а санитарлы-эпидемиология стансалара хабарлануы тиіс. Науас адам ауруханаа алынып, ауруды тріне арай емделеді. Жпалы аурулар клиникалы медицинаны арнайы бір зерттейтін саласы боландытан – бактериология, вирусология, иммунология, эпидемиология, паразитологиямен тыыз байланысты.

Инфекциялы ауруларды берілу факторлары Берілу факторлары-оздырышты бір организмнен екіншісіне тасылуын амтамасыз ететін сырты орта обьектілері жне буынаятылар. Берілу факторларына жатады; ауа, таамдар, су, топыра, й жабдытары мен ндіріс ралдары жне буынатылар. Су арылы-егер су арылы инфекциялы ауруларды оздырыштарымен ластанан болса, инфекцияны су арылы таралуына ммкіндік туады. Олара: ашы су оймаларыны сулары, алды сулармен, жабыр сулары, арды еріген суларымен малдарды суарудан болуы ммкін. Инфекциялы ауруларды су арылы таралуы ластанан суды ішкенде, ыдыстарды олдананда, кір жуанда болуы ммкін. Су арылы кбіне ішек инфекциялары таралады,мысалы, тырыса, іш сзегі, дизентерия, вирусты А, Е гепатит. Таам арылы инфекциялы ауруларды таралуы да те жиі кездеседі; ст жне ст німдері (айма, ірімшік, балмзда) жмырта ет жне ет німдері жеміс -жидектер нан, н таамдары.

Тама німдерінде ішек инфекцияларыны оздырыштары кпке деиін саталып ана оймай, онда кбеюі де ммкін, сондытан ауру те ауыр немесе орташа ауыр трінде теді, ауруды инкубациялы кезеі ыса болады.

Тама німдері. Инфекциялы ауруларды оздырыштарымен бастапыда жне кейіннен ластануы ммкін.

Бастапыдан ластану – ауру малды сті, еті, жмыртасы арылы таралады. Мысалы: туберкулез, бруцеллез, сальмонеллез, кйдіргі. Кейіннен ластану ауру адамны лас олы арылы немесе ластанан ыдыс арылы. Кейіннен ластану тама німдерін деу, тасымалдау, сатау, тарату барысында болуы ммкін.

Трмысты заттармен-оздырышпен ластанан ол арылы жне трлі трмыста олданылатын заттар арылы жуы ммкін.

Тікелей жанасу-арылы тері венерологиялы аурулары, отыр жне кейбір зоонозды инфекциялар таралады.

Ауа – тамшылы жолмен инфекциялы ауруларды оздырыштары тшкіру, жтелу, сйлесу, тыныс шыару арылы таралады. Ауа ша арылы оршаан ортада тзімді оздырыштар таралады, йткені тамшылар трлі заттарды стінде кеуіп шамен таралады. Еден сыпыранда тсек ауыстыранда, киім аанда шадар ктеріліп тыныс алу жолдарына тседі. Ауа ша арылы туберкулез, дифтерия, туляремия, аурулары таралады.

Орытынды

Эпидемиялы процесті ішкі реттелу задылытары, яни оздырышпен ие арасындаы рекеттестік трлі сырты кріністермен сипатталады.Оан тікелей ішкі реттелу механизмдеріні ыпалымен атар леуметтік — табии факторларды сері мол болады, эпидемиялы процесті осымша озаушысы болып табылады.