Электрмен жабдытау жйелеріне ойылатын негізгі талаптар
ЭЕ (ПУЭ) талаптарына сйкес электрмен жабдытауды сенімділігі бойынша электрабылдаыштар ш категорияа блінеді.
I категорияа жмыстаы зіліс адамдарды міріне ауіп тндіретін, халы шаруашылыына едуір ысырап жасайтын, ымбат тратын негізгі жабдыа заым келтіретін, німні жаппай бзылуына алып келетін, крделі технологиялы процесті, коммуналды шаруашылыты ерекше маызды элементтеріні жмыс атаруын бзатын электрабылдаыштар жатады.
I категория электрттынушыларыны мысалдары: азан - утилизаторлар, сумен жабдытау, канализация жне газден тазалау сораптары, айналатын пештерді жетектері, айнайтын абаты бар пештер, газды тарататын пункттер, зіліссіз прокатты стандары, суды аызу (водоотлив), ктеретін машиналар, басты желдетуді желдеткіштері, жоары ысымны желдеткіштері, апатты жарытандыру.
I категорияны рамынан адамдарды міріне ауіп тндіруді, жарылыстарды, рттерді жне ымбат негізгі жабдыты заымдалуын болдырмау масатымен ндірісті апатсыз тотатуа зіліссіз жмысы ажет электрабылдаыштарды ерекше тобын бледі. ара металлургия шін ерекше топты электрабылдаыштары ретінде домна пештерін сумен салындататын сораптарыны электрозалтыштарын, ауа ыздырыштарыны газ араластыратын станцияларын, негізгі технологиялы ондырыларды буландыру салындауыны сораптарын айтуа болады.
II категорияа электрмен жабдытаудаы зіліс німні жаппай толы шыпауына, жмысшыларды, механизмдер мен ндірістік клікті жаппай трып алуына, ала жне ауыл трындарыны едуір саныны алыпты тіршілігін бзуына алып келетін электрабылдаыштар кіреді.
III категорияа І жне ІІ категорияларды анытамаларына келмейтін барлы алан электрабылдаыштар жатады. Бл негізгі цехтардаы ртрлі кмекші механизмдер, ндірісі сериялы емес цехтар.
I категориялы электрабылдаыштар екі туелсіз зара резервтейтін орек кздерінен электрэнергиямен амтамасыз етілу керек. Бір орек кзінен электрмен жабдытау бзыландаы зіліс басасынан орек автоматты алпына келу уаытына ана рсат етіледі (РА сер уаытына).
Туелсіз орек кзі деп баса орек кздерінде кернеу жойыланда регламенттелген кернеу саталатын кзді айтады. Туелсіз орек кздеріне екі шарт бірдей саталанда бір немесе екі электрстанциялар жне осалы станциялар шиналарыны екі секциясы немесе жйелері жатады:
1) шиналар секцияларыны немесе жйелеріні р айсысыны туелсіз кзден орегі бар;
2) шиналарды секциялары (жйелері) зара байланыспаан немесе шиналарды бір секциясыны (жйесіні) алыпты жмысы бзыланда автоматты аытылатын байланысы бар.
II категориялы электрабылдаыштарды екі туелсіз зара резервтелетін орек кздерінен электрэнергиямен амтамасыз ету сынылады.
Бір орек кзінен электрмен жабдытау бзыланда кезекші немесе оперативтік бригаданыкмегімен резервтік оректі осуа ажет уаыта электрмен жабдытауды зілістері рсат етіледі.
III категориялы электрабылдаыштар шін электрмен жабдытау электрмен жабдытау жйесіні заымдалан элементін жндеу немесе ауыстыруа кететін зілістер бір туліктен арты емес шартында бір орек кзінен болуы ммкін.
Басты тмендеткіш осалы станция бір кз деп есептеледі, егер бір екітізбекті желімен оректенсе, екі кз деп есептеледі, егер екі біртізбекті желілермен (блек тіректерде) немесе ртрлі трассалармен тселген екі кабель желілерімен оректенсе. ЖЭО – ны бірнеше орек кзіне абылдауа болады, егер генератор істен шыанда немесе секциядаы апатта баса секциялар (генераторлар) жмысын жаластырса.
Кабель желісі шін блек трасса – бл блек (меншікті) траншея, блок, туннель (соы жадай шін блек трасса деп шабыралы туннельде тсеуді айтады). I категориялы ттынушыларды электрмен жабдытау екі туелсіз орек кзінен блек трассалармен жасалыну керек.
Категориялар – электрмен жабдытау слбасын анытайтын маызды шарттарды бірі.
Дебиет тізімі
1 Идельчик В.И. Электрические системы и сети: Учебник для вузов.- М.: Энергоатомиздат, 1989.
2 Электрические системы: Электрические сети /Под ред. В.А. Веникова.- М.: Высшая школа, 1997.
3 Электрические системы и сети в примерах и иллюстрациях: Учеб. пособие для электроэнергетич. спец/ Под ред. В.А. Строева.- М.: Высш. шк., 1999.
4 Евдокунин Г.А. Электрические системы и сети: Учебное пособие для электроэнергетических спец. вузов. – СПб.: Издательство Сизова М.П., 2001.
5 Герасименко А.А. Передача и распределение электроэнергии: Учеб. пособие. – Ростов-на Дону: Феникс, 2006.
6 Лыкин А. В. Электрические системы и сети: Учебное пособие. – Новосибирск: НГТУ, 2008.
7 Соколов С.Е, Сажин В.Н, Н.А. Генбач Н.А. Электрические сети и системы. Учебное пособие. – Алматы: АИЭС, 2010.
Мазмны
Кіріспе
1 лекция. Электрэнергиясын жеткізу жне тарату жйелеріні жалпы сипаттамасы.
2 лекция. Электр тораптарын жіктеу. Электр тораптарына ойылатын талаптар.
3 лекция. Электрберіліс ауа желілеріні негізгі элементтеріні иыстырмалары.
4 лекция. Кабель желілеріні иыстырмасы туралы негізгі мліметтер.
5 лекция. Электрэнергияны ашытыа жеткізу.
6лекция. Электрэнергетикалы жйелерді басару.
7 лекция. Электрэнергияны жеткізуді жаа тсілдері.
8 лекция. Электрмен жабдытау жйелері туралы негізгі мліметтер. дебиет тізімі
Св. план 2013 г поз. 230