Олдану тсілі мен дозасы
Егуді жтыру аупімен байланысты жмысты басталуына 3-4 апта брын кешіктірмей жасау ажет (иммунитет пайда болуына ажет уаыт), максимальді пайда болуы (напряжонность) 5-6 ай, затыы 10-12 ай. Егуді жргізер алдында андай да бір серологиялы жне тері-аллергиялы реакциялармен арнайы имунитетті анытайды. Егу тек теріс нтижелі адамдар жатады
Вакцинаны ияыты сырты бетіне жоары жне ортаы штік блік арлыына біррет теріге немесе теріастына салады. Ревакцинацияны 10-12айдан кейін жарты дозасын теріге салады. Асептика ережелерін сатай отырып ерітілген вакцина 2саат аралыында олдануа болады.
Терілік вакцинацияны 2 тамшы (1-1010 ) вакцина арылы, бір бірінен 30-40 мм араашытыта салады; вакцинаны 0.1мл физ.ерітінді 1егу дозасы атынасында жасайды. 6 (сызба), 3 зындытаы жне 3 клдене) 10 мм райсысыны арашытыы 3мм вакцинаны 30 сек аралыында йкелейді (втирают) жне 5 мин кепстіруге оядады. Ревакцинация кезінде бір тамшыдан (5·109 микроб жасушасын) 6 (насечек) жасайды.
Теріастылы вакцинацияны: егу дозасы 25 кем емес - 0.5мл (4·108 микроб жасушасын); вакцинаны 12.5 мл физ.ерітінді сйылтып 1доза вакцина атынасында теріге салады.
Сйкестілік
Бруцеллезге арсы атар бір уаытта келесі аталан инфекцияларды біреуімен тері вакцинасын егу жасалады: Ку риккетсиоз, туляремия жне обаа.
Егуден кейінгі реакциялар жне арсы крсеткіштер
уелде аздаан ана реакциялар болады. Терілік вакцинация кезінде жергілікті реакция 24-48 сааттан кейін гиперемия, инфильтрат немесе насечек жолы бойына клгін-ызыл тйіндер трінде пайда болуы ммкін. Теріастылы егу кезінде 12-24 сааттан кейін иньекция орнында анталау, диаметрі 25мм диаметріндегі инфильтрат, аздап ауру сезімі болады. Жалпы реакция егілгендерді 1-2 пайызында алашы тулікте дамиды жне дімкстік, бас ауруы, дене ызуыны 37.5-38С ктерілуімен айындалады.
Іш сзегі
Іш сзегі - ішек инфекциясы, кптеген дамушы елдерде (эндемиялы) таралан. Соы жылдарда іш сзегі эпидемиясы ТМД елдерінде, Орта Азия, жне де Санк Петербургті скери академиясында ке етек алан. ДД мліметі бойынша іш сзегінен лемде 500 000 адам леді. Кбіне 5-19 ж аралыындаы балалар мен жасспірімдер жиі ауырады, сондытан эндемиялы аудандардаы мектеп оушыларыны вакцинациялау жргізіледі.
Препарата сипаттама
Кесте Р-да тіркелген іш сзегіні вакциналары
| Вакцина | рамы | Дозасы |
| ТИФИВАКспиртті ра вакцина, Ресей | Инактивтелген жне лиофилизирленген S.typhi 4446 штамы. 1ампула -5млрд микроб жасушаларынан трады. 2-8°С температурада сатайды. | Ересектер 2 рет теріастына 0.5мл 25-35туліктен со - 1.0 мл, 2 жылдан со 1.0мл айта вакцинациялау . |
| ВИАНВАК ви полисахаридті сйы, Ресей | Тазартылан капсулалы vi-полисахарид. 1дозада (0.5 мл барлы жаста ) 25 мкг Ви антигені бар. Консеравнт-фенол. 2-8°С темпетартурада сатайды. | 3 жастан бастап теріастына бір рет. айта вакцинациялау р 3 жыл сайын. |
Полисахаридті вакциналарды тиіміділігі 70%, олар 1-2 аптадан кейін абылдамаушылыты амтамасыз етеді, ол 3 жыл бойы саталады. Егулерді эпидкрсеткіштері бойынша 3-7 жаста (вакцинаны тріне байланысты) жне ауіп топтарына жргізеді. Африка жне Азия елдеріне баратын туристерге егу жргізеді.
Жанама серлері жне асынулары
Реактогенді ТИФИВАК вакцинасы, егілгендерде >38.6С температура ктерілуі ммкін, >50мм инфильтрат 7 пайызында болады. Жалпы реакция 5-6 сааттан со пайда болады, затыы 48 саат, жергілікті реакциялар 3-4 кнге дейін. Сирек шок дамиды. ВИАНВАК реакция: сирек 24-48 са. бойы 1-5% субфебрилитет, бас ауруы болады.
арсы крсеткіштері
ТИФИВАК-ты олдануа арсы крсеткіштер кп. ВИАНВАК вакцина рамына гиперсезімтал адамдара, жктілерге жасалмайды.
Гепатит А
Гепатит А РН-лы вируспен туындайтын, ауыз-нжіс беріліс жолымен таралатын инфекция. Санитарлы стандарты тмен айматарда, мір бойы иммунды болып алатын мектепке дейінгі балаларды 80%, оларды70% симптомсыз трінде ауырады. алаларда сыраттанушылы жасспірімдер мен ересектерге ауысады, оларда гепатит А ауыр теді, кейде кптеген айлар айта айталанады. алалардаы инфекция резервуары жне ауылды жерлердегі абылдаушылы арасындаы тыыз атынас салдарынан бретпелер (жиі таамды жне сулы) жыл сайын пайда болады.
Гепатит А созылмалы трлері болмайды, тек созылмалы гепатит В немесе С мен атар жргенде, ауру фульминантты трде теді.
Вакцинация масаттары:
Жаппай вакцинация Израйлде, Испанияда, Италияда елдерінде жргізіледі, 2006 ж бастап АШ-ты лтты ктізбесіне 12-24 ай болан нрестелерге екіреттік вакцинация жргізу бекітілді. Эпидкрсеткіштермен жргізілген вакцинация азастанны біркелкі аудандарында таралан гепатит А-ны бретпелерін тез тотатады.
Вакциналар
Гепатит А-мен В- а арсы моновалентті жне комбинирленген вакциналар бар.
дістемесі жне вакцинация схемасы
Барлы вакциналар блшыетке (негізінен) немесе тері\астына жасалады, толы курс 6-12ай аралыымен 2 дозадан трады. Иммунды ааулары бар, гемодиализ науастарына, бірінші вакцинадан бір ай ткен со айталап осымша доза енгізіледі. Кіші жастардаы айырмашылы 3.4. кестеде крсетілген. Комбинирленген вакциналарды гепатит В схемасы бойынша ш рет жргізеді. Модельде екіншілік дозадан со ораныс 25 жыл саталады.
ораныс реакциясы вакцинадан бір аптадан со дамыандытан ол жанасанда тиімді. Иммуноглобулин мен вакцинаны бірге енгізу, аурудан орану пайда болуын тездетеді, біра кейде арсыдене титрі тмендейді.
Гепатит А вакциналары
| Вакциналар | рамы | Дозасы |
| Геп-А-ин-ВАК Ресей | ЛБА-86 штамыны инактивтелген вирионы (4647 жасуша даылында скен), адсорбент аммоний гидроксиді 0.5мг\мл. 1 мл-де >50 ИФА бірлігі (25нг) антибиотиксіз жне консервантсыз | 3-17 жастаы балалара 0.5мл, ересектерге 1.0 мл. |
| ГЕП-А-ин- ВАК-Пол, Ресей | 0.5 мг\кг полиоксид ионы бар жоарыдаыдай вакцина | |
| Аваксимсанафи пастер, Франция | GВМ штамыны инактивтелген вирусы. 0.3мг аммоний гидроксиді. 2.5мкл 2-феноксиэтанол, 12.5мкг формальдегид | 2 жастан жоары балалараересектерге шприц-доза 0.5мл вакцина |
Бірінші дозадан кейінгі ораныс 12-18 айа созылады, сосын 2 дозаны енгізу сынылады. Біра арсыденелерді ораныс титрі (сыраттанушылы жо боланда) Аваксимвакцинасын бір рет енгіген со 3-5жыла саталады, 2-дозаны нсаулыта крсетілген кеш жасауа ммкіндік береді.
1жаса дейінгі балаларда анасыны гепетит А антиденелері вакцинациядан кейінгі антиденелерді тмендетеді (олар ораныс дегейінен нерлым жоары болады); 1 жастан кейін баса вакциналарды бір мезгілде енгізгенде иммуногенділікті тмендетпейді.
арсы крсеткіштері мен жанама серлері
Жалпы ережелерден баса, вакцина рамына (аммоний гидроксиді, феноксиэтанол жне т.б.) гиперсезімтал адамдара егу жргізілмейді. Жктілер егуі туралы мліметтер жо, сондытан оларды вакцинациясын тек аса ажет боланда ана жргізу ажет. Вакцинация сирек 1-2 тулік бойы дімкстікпен, бас ауыруымен, субфебрилитетпен, енгізген дерге аздаан ісінумен жреді, одан да сирек трансаминаза белсенділігін жоарлауымен, зрде белокты пайда болуымен теді. Вакцинациядан кейінгі кезеде сирек дамитынауымды асынуларды вакцинациялаумен байланыстыруа келмейді.
ауіп тобына вакцинация
Гепатит А арсы егулер созылмалы гепатит В-мен С, баса да бауырды ртрлі заымдалуларында, жне де алмастырушы терапия алатын гемофилия науастарына жасау крсетілген. Сонымен атар жабы типтегі мекемелерде болатын, ОНЖ заымдануы бар науастарды вакцинациялау орынды.
Экспозициядан кейінгі алдын алу
Вакцинаны эпидошата пайдаланан нерлым тиімдірек; тыыз атынаста боландара иммуноглобулиндерді оса таайындауа болады. Осы дісті тез алдын алуда пайдаланану ажет (эндемиялы аудандара шыар алдында).
Иммуноглобулинмен енжар алдын алу жанялы немесе тыыз атынаста болан балалара 2 апта ішінде бір рет жргізіледі, 1-6 жас 0.75мл дозада, 7-10 жаста -1,5мл, 10 жас, жасспірімдер мен ересектерге – 3,0 мл. Гепатит А алдын алу масатында иммуноглобулиндерді айталап енгізу 2 айдан ерте емес мерзімде жргізіледі.
Дизентерия Зонне
Баса да ТМД елдеріндегі сияты азастанда да шигеллездермен жалпы сыраттанушылы айын тмендеуде – 2000 ж. крсеткіш 52,13-тен 2010 ж. – 16,18 %000 дейін азайды.
Иммундауды масаты
3 Жастан асан балалар мен ересектерде дизентерия Зонне алдын алуы шін бірінші кезеде вакцинациялау шін сынылады:
· инфекциялы стационарлар мен бактериологиялы зертхана жмысшылары;
· оамды таматану жне коммуналды жайластыру сферасымен айналысатын адамдар;
· мектепке дейінгі мекемелерге жне сатандыру лагеріне баратын балалара;
· дизентерия Зонне сыраттанушылыы жоары айматара баратын адамдара.
Эпидемиялы крсеткіш бойынша халыты жаппай иммунизациялауды эпидемия немесе бретпе пайда болу ауіпі туанда жргізеді (табии апаттар жне т.б.). Егулерді сыраттанушылыты маусымды ктерілуі алдында жргізеді. Шигеллвак -S.Sonei даылынан алынан тазартылан липополисахарид. Консервант-фенол. Вакцинаны енгізуден 2-3 аптадан кейін 1 жыл бойы инфекцияа абылдамаушылыты амтамасыз етеді. Препаратты тиімділік коэффиценті - 92.4% Ампуласында 1мл, орабында 5 немес 10 ампула трінде шыарылады.
Дозасы жне енгізу тсілі
Шигеллвак вакцинасын тере тері астына немесе иыты сырты жоары штен бір блігіне блшыетке бір рет енгізеді. Барлы жастаылара дозасы 0.5мл (50мкг ). Дизентерияа арсы айта вакцинациялау ажет боланда жыл сайын бір рет сол дозада жргізеді.
Жанама серлері
Реакциялары сирек жне лсіз: бастапы кезде вакцина енгізген жерде ызару, ауру сезімі, дене ызуы 37.6° (24-48 саат аралыында -3-5%) кейде бас ауруы болады.
Сары ызба
Сары ызба В тобындаы арбовирустармен шаырылады, инфекция кзі маймыл, тасымалдаушысы- масалар. Аымы ауыр, жиі геморрагиялы белгілері, уремиялы кома дамуымен болатын, жіті бйрек жетіспеушілігі жне токсикалы энцефалит.
Африка мен Отстік Американы тропикалы айматарында таралан. 1985 жылдан бері 15 ірі сыраттанушылы бр етпесі, оны 11 Африкада тіркелген. 1991 ж. бастап сары ызбаа арса егулер (Африканы 24 елі мен Отстік Американы 9 елінде) иммундауды кеейтілген бадарламасына енгізілген. Эндемиялы аудандара баратын адамдара егулер жргізіледі.
Препарат сипаттамасы
Тірі ра сары ызба вакцинасы (Ресей) – патогенді микрофлорадан босатылан, сары ызбаны 17D штамымен лсіретілген тауы эмбрионыны тазартылан суспензиясы. ДД талаптарына сйкес, рамында мономицин мен полмиксин алдытары бар. Шыару формасы: ампула 2 жне 5мл дозасы, орапта 10 ампула. 2-8° температурада сатайды. Сатау мерзімі 2жыл. Бл вакцина халыаралы сертификата енгізілген жалыз вакцина.
олданылуы жне дозасы
Вакцина балалар (9 айдан бастап) мен ересектерге арналан. Вакцинацияны жтыру ауіпі жоары боланда балалара 4-9 айынан бастап жргізіледі. Иммуносупрессивті терапия курсынан кейін вакцинаны 1 жылдан кем емес уаытта енгізеді.
Вакцинаны (0.5 мл) эндемиялы аудандара шыпастан 10 кн брын біррет дозада теріасты мен жауырынастына енгізеді. 100 пайыз иммундаландарды брінде иммунитет 10 кннен кейін дамиды, затыы 10-15 жыл. иммунизацияланандарды ішінде. айта вакцинациялауды 10 жылдан со жргізеді.
Асынуылар реакциялары жне арсы крсеткіштері
Егуден 12-24 сааттан со вакцина салан жерде 2-3 кнге созылан ызару, ісіну (2,5 см) дамиды. Вакцина аландарды 5-10 пайызында 4-10 тулікте да дене ызуы -38.5° ктеріледі, алтырау, дімкстік, бас ауыруы, бас айналу пайда болады, 2-3 кнге созылады. Сирек аллергиялы асынулар болуы ммкін, балаларда энцефалитті бірен-саран оиалары боланы туралы жазылан.
арсы крсетулерге, баса вакциналара жалпыдан баса тауы жмыртасы мен антибиотиктерге аллергия болуы. Осындай реакциялара бейім адамдара егу кні алты кнге ауыз арылы абылдайтын гистаминге арсы препараттар таайындайды.
15 жастан асандара егуді ажет боланда тырысаа арсы вакцинамен бірге жасауа болады, бл кезде иммунды жауап тмен болуы ммкін. 14 жаса дейінгі баларда алдыы егуден кейін тырысаа арсы егу интервалы 3 аптадан кем болмауы керек, баса вакциналардан кейін – 2 айдан кем болмауы керек. Жктілігі аныталмаан жкті йелдерге вакцинация жргізгенде жктілікті збейді (81 белгілі оиаларда ры инфекциясы 1 рет аныталан, ры дамуы бірбе-бір рет зардап шеккен жо).
Кене энцефалиті
Кенелік энцефалит флавируспен шаырылып, иксод кенелерімен таратылатын инфекция, бл инфекция шикі стті ішкен кезде де жатыны туралы дебиеттерде жазылан. Орманды алаптарда жне тайгалы айматарда эндемиялы болып келеді. ОНЖ заымдалады: энцефалит – 30%, менингит - 60%, менингоэнцефалит – 10%. Егуді арасында сыраттанушылы дегейі тмендеді. Біратар айматарда егу ауіп топтарынан баса, мектеп оушыларына да жаппай жргізілді. Австрия елінде жаппай егуді арасында, халыты 75 пайызы егілген кезде бірен-саран оиаа дейін сыраттанушылы тмендетілді.
Препаратты сипаттамасы
Кене энцефалитіне арсы вакцина – лсіретілген, алюминий гидроскидінде адсорбцияланан, вирус штамымен, арсы дене мен белок рамы бойынша ажыратылатын вакцина (3.5. кесте). Вакциналар 2-8 °С сатау керек.