TALIS екінші талдауыны 11, 18 жне 24 сратары
Талис сауалнамасы жалпы мектеп бойынша 106 малімнен алынды. Сауалнамадаы жалпы апараттар бліміні 11 сраы: Соы 18 айды ішінде тменде крсетілген ксіби даму трлеріні айсысына атыстыыз, жне де алан біліміізді малімдік тжірибеізге сері болды ма? Алынан сауалнама
орытындысы тмендегіше:
Жоарыдаы 11-сра сауалнамасыны ортындысындаы млімет бойынша малімдерді з тадауы:
А) «Курстар/семинарлар (мысалы, пн бойынша,оыту дістері бойынша оуа атысты баса таырыпта)» атысуы бойынша “Ия” деп 79%, “Жо” деп 21% малім жауап берген. сері бойынша “сері жо” деп 1% малім, “сері аз” 14%, “сері орташа” деп 35%, “сері зор” деп 50% малім жауап берген.
) «Білім беру саласындаы конференциялар/семинарлар (онда малімдер жне немесе алымдар з зерттеулеріні нтижелері мен таныстырады, білім беру проблемаларын талылайды)» атысуы бойынша “Ия” деп 86%, “Жо” деп 14% малім жауап берген. сері бойынша “сері жо” деп 0% малім, “сері аз” деп 22%, “сері орташа” деп 20%, “сері зор” деп 58% малім жауап берген.
Бл сауалнамадаы «А» жне «» блімдерінен шыан орытынды: курстара, семинарлара, конференциялара атысып, тжірибе алмасып, тжірибе жинатаан рбір малімні з тжірибесінде ксіби дегейіні суі байалып тр.
Б) «Біліктілік бадарламасы (м, дреже алуа баытталан бадарлама)» атысуы бойынша “Ия” деп 45%, “Жо” деп 55% малім жауап берген. сері бойынша “сері жо” деп 20% малім, “сері аз” деп 10%, “сері орташа” деп 23%, “сері зор” деп 47% малім жауап берген. Малімдерге тілген коучинг, оушылармен жргізілген “Lesson Study” мен тізбектелген сабаты тілуі малімдерді ксіби оамдастыыны артуына сер етті. Дегенмен, малімдерді 100%-ы діс-тсілдерді игере алмаанын байадым.
В) «Танысу масатындаы баса мектептерге сапарлар» сраындаы «А» тармаы бойынша: “Ия” деген жауапа 55%, “Жо” деген жауапа 45% малім жауап берген. сері бойынша “сері жо” дегенге 13% малім, “сері аз” дегенге 28%, “сері орташа” деп 13%, “сері зор” деп 46% малім жауап берген. Танысу, білісу, тжірибе алмасу масатында баса мектептерге сапарлар йымдастыруа малімдер арасында жиі олдану керек деп шештім.
Г) «Малімдерді біліктілігін арттыру шін арнайы рылан малімдерді ксіби оамдастыына атысу» сраы бойынша «А» тармаындаы: “Ия” деген жауапа 40%, “Жо” деген жауапа 60% малім жауап берсе, «» тармаындаы “сері жо” дегенге 0% малім, “сері аз” дегенге 20%, “сері орташа” дегенге 41%, “сері зор” дегенге 39% малім жауап берген. Сауалнаманы “сері жо” деп малімдерді 0% -ы, “сері аз” деп 20%-ны жауап беруі, ішкі жне сырты оамдастыты руды негізгі масатын тсінбегендей. Сол шін, тсінбеген малімдерге малімдерден ралан ксіби оамдастыты тиімділігін тсіндіруді ола алу ажет.
) «Сізді ызытыратын таырыптар бойынша жеке немесе бірлескен зерттеулер» сраында атысуы бойынша: “Ия” деген жауапа 48%, “Жо” деген жауапа 52% малім жауап берсе, сері бойынша: “сері жо” дегенге 0% малім, “сері аз” дегенге 24%, “сері орташа” деп 30%, “сері зор” деп 46% малім жауап берген.
Д) «Мектеп іс-шараларыны ресми блігі ретінде жретін тлімгерлік немесе ріптесті адаалау жне коучинг» сраына атысуы бойынша: “Ия” деп 45%, “Жо” деп 55% малім жауап берсе, сері бойынша: “сері жо” деп 10% малім, “сері аз” деп 27%, “сері орташа” деп 24%, “сері зор” деп 39% малім жауап берді. Бл алынан жауаптардан тйгенім: танысу масатымен баса да мектептерге іс-сапармен баран малімдерді 24%-ы “сері орташа” деп жауап беруі, мектептер арасындаы ксіби оамдастыты іс-шараларына атысуды пайдалы екенін крсетіп тр. Демек, стаздар ксіби оамдастыты маыздылыын тсіне бастаан.
| сері жо | 10% |
| сері аз | 27% |
| сері орташа | 24% |
| сері зор | 39% |
Талис сауалнамасындаы 18-сра: ксіби даму саласындаы з ажеттіліктеріізді ескере отырып, тменде крсетілген салаларды айсысында даму ажет деп санайсыз? Нтиже мынадай болды:
| ажет емес | ажеттігі шамалы | ажеттігі орташа | те ажет | ||
| % | % | % | % | ||
| А) | Саба беретін негізгі пн(дер)іізді мазмны мен табыс критерийлері | ||||
| ) | Оушыларды баалау дістемесі | ||||
| Б) | Сыныпты басару | ||||
| В) | Саба беретін негізгі пн(дер)і-із бойынша білім жне тсінік | ||||
| Г) | Саба беретін негізгі пн(дер)іізді оыту тжірибесі туралы білім жне тсінік | ||||
| ) | Оытудаы АТ дадылары | ||||
| Д) | Білім беруде ерекше ажеттілік-тері бар оушыларды оыту | ||||
| Е) | Оушыларды тртібі жне мінез-лы проблемалары | ||||
| Ж) | Мектепті басару жне кімдеу | ||||
| З) | Кп лтты ортада оыту | ||||
| И) | Оушылардан кеес алу |
А) «Саба беретін негізгі пн(дер)іізді мазмны мен табыс критерийлері» “ажет емес” деп 7%, “ажеттілігі шамалы” деп 22%, “ажеттілігі орташа” деп 36%, “те ажет” деп 35% стаздар жауап берген. Сауалнамаа берген жауаптарын орытындылаанда білгенім, кптеген стаздар здеріні пндеріні мазмны мен табыс критерийлеріні ксіби даму саласында те ажеттілігін айтады. Демек, малімдер з мамандыы бойынша пндерінде табыс критерийлерін ру керектігін крсетеді. ) «Оушыларды баалау дістемесі» сауалнамасы бойынша “ажет емес” деп 18%, “ажеттілігі шамалы” деп 25%, “ажеттілігі орташа” деп 28%, “те ажет” деп 29% стаздар жауап берген.
Б) «Сыныпты басару» сауалнамасында “ажет емес” деген жауапа 10%, “ажеттілігі шамалы” деген жауапа 23%-ы, “ажеттілігі орташа” деген жауапа 41%-ы дауыс берсе, “те ажет” деген жауапа 26% стаздар жауап берген.
| ажеттілігі емес | 10% |
| ажеттілігі шамалы | 23% |
| ажеттілігі орташа | 41% |
| те ажет | 26% |
Б) «Сыныпты басару»
В) «Саба беретін негізгі пн(дер)і-із бойынша білім жне тсінік» сауалнамасында “ажет емес” деген жауапа 9%, “ажеттілігі шамалы” деген жауапа 30%-ы, “ажеттілігі орташа” деген жауапа 35%-ы дауыс берсе, “те ажет” деген жауапа 26% стаздар жауап берген.
Г), ), «Саба беретін негізгі пн(дер)іізді оыту тжірибесі туралы білім жне тсінік» “ажет емес” деген жауапа 10%, “ажеттілігі шамалы” деген жауапа 33%-ы, “ажеттілігі орташа” деген жауапа 39%-ы дауыс берсе, “те ажет” деген жауапа 18% стаздар жауап берген жне оытудаы АКТ дадылары» “ажет емес” дегенге 11%, “ажеттілігі шамалы” дегенге 29%, “ажеттілігі орташа” дегенге 30% дауыс берсе, “те ажет” деген жауапа 30% стаздар жауап берді. Малімдерді АКТ-ны олданудаы дадыларыны алыптасандыы байалады. АКТ дадысы оыту мен оуда зтаздарды ксіби біліктілігін ктерсе, оушыларды сабаа деген ынтасыны артуына сер етеді.
| ажет емес – 11% ажеттілігі шамалы – 29% ажеттілігі орташа – 30% те ажет – 30% |
Кпшілік стаздарды ксіби дамуды те ажет табуы уантады. Білім берудегі 7 модульді з сабатарында пайдалануына олдау крсету масатында тізбектелген сабатар жне коучингтер ткізу, оушылардан, ата-аналардан сауалнама алу, сабатара атысу, длелдеме жинау, рефлексия жасау арылы кмек крсету керек деп таптым.
Талис сауалнамасыны малімдерді баалау жне кері байланыс бліміні 24-сраы: Осы мектепте алан бааыз жне/немесе кері байланысыыз тмендегі салаларды аншалыты згертті немесе згерісті орын алуына ыпал етті?Сауалнама нтижесі тмендегідей:
| згеріс болан жо | Аз ана згерді | Орташа згерді | атты згерді | ||
| % | % | % | % | ||
| А) | Сыныпты басару тжірибесі | 8% | 32% | 29% | 31% |
| ) | Саба беретін негізгі пн(дер)ііз бойынша білім мен тсінік | 30% | 35% | 25% | |
| Б) | Саба беретін негізгі пн(дер)іізді оыту тжірибесі бойынша білім жне тсінік | 27% | 33% | 17% | |
| В) | Оыту тжірибеізді жасартуа баытталан ксіби даму жоспары немесе оу жоспары | 33% | 50% | 17% | |
| Г) | Білім беруде ерекше ажеттіліктері бар оушыларды оыту тжірибеіз | 36% | 29% | 21% | |
| ) | Оушыларды тртібі жне мінез-лы проблемаларын шешуде олданатын діс-тсілдерііз | 23% | 42% | 12% | |
| Д) | Кп лтты ортада оыту тжірибеіз | 13% | 27% | 38% | 22% |
| Е) | Оыту тжірибеізде оушыларды оу лгерімін жасартуа кіл блуііз | 24% | 37% | 20% |
Осы мектепте алан бааыз немесе кері байланысыыз тмендегі салаларды аншалыты згертті немесе згерісті орын алуына ыпал етті? Сауалнамасынан байаландай: «Сыныпты басару тжірибесі» сауалында “згеріс болан жо” 8%, “Аз ана згерді” деп 32%, “Орташа згерді” деп 29%, “атты згерді” деп 31% стаздар жауап берген. Алдыы алынан сауалнамадан сыныпты басарудаы тжірибені крсеткіші ктерілген. Былайша айтанда, мектептегі згеріске бет бру жола ойылып, атарылан іс-рекеттер нтиже бере бастааны аны крінеді. Оыту тжірибеізді жасартуа баытталан ксіби даму жоспары немесе оу жоспары сауалнамасында згеріс байалмайды. “Аз ана згерді” деп 32%, “Орташа згерді” деп 29%, “атты згерді” деп 31% малім жауап берді.
А) Сыныпты басару тжірибесі
| Аз ана згерді – 8% Аз ана згерді – 32% Орташа згерді – 29% атты згерді – 31% |
) Саба беретін негізгі пн(дер)ііз бойынша білім мен тсінік
| згеріс болан жо | 10% |
| Азана згерді | 30% |
| Орташа згерді | 35% |
| атты згерді | 25% |
Б) Саба беретін негізгі пн(дер)іізді оыту тжірибесі бойынша білім жне тсінік
| згеріс болан жо | 23% |
| Азана згерді | 27% |
| Орташа згерді | 33% |
| атты згерді | 17% |
В) Оыту тжірибеізді жасартуа баытталан ксіби даму жоспары немесе оу жоспары
| згеріс болан жо | |
| Азана згерді | 33% |
| Орташа згерді | 50% |
| атты згерді | 11% |
Г) Білім беруде ерекше ажеттіліктері бар оушыларды оыту тжірибеіз
| згеріс болан жо | 14% |
| Азана згерді | 36% |
| Орташа згерді | 29% |
| атты згерді | 21% |
) Оушыларды тртібі жне мінез-лы проблемаларын шешуде олданатын діс-тсілдерііз
| згеріс болан жо | 14% |
| Азана згерді | 36% |
| Орташа згерді | 29% |
| атты згерді | 21% |
Д) Кп лтты ортада оыту тжірибеіз
| згеріс болан жо | 13% |
| Азана згерді | 27% |
| Орташа згерді | 38% |
| атты згерді | 22% |
Е) Оыту тжірибеізде оушыларды оу лгерімін жасартуа кіл блуііз
| згеріс болан жо | 19% |
| Азана згерді | 24% |
| Орташа згерді | 37% |
| атты згерді | 20% |
Оыту тжірибеізді жасартуа баытталан ксіби даму жоспары немесе оу жоспары
орыта келе сауалнамадан тйгенім оыту мен оуда оушыларды оу лгерімін жасартудаы згеріске атты кіл блінгендігі, малімдерді ксіби дамуындаы ала мтылыс адамдарыны крініс табуы. Жоспардаы барлы іс-шараларды кшбасшылармен бірлесе отырып, атарылан жмыстара зерттеу, саралау, эвалюациялау дерісіні боланын байадым.
стаздарды ксіби дамуында жоспар бойынша згеріс пен згеруге деген лшынысты барлыын, оушыа деген оыту мен оудаы жаа діс-тсілдерді соншалыты ндылыы мен мазмнын байадым. Сондытан стаздарды ксіби дамуына олдау крсетіп отыру ажет. Кері байланысты ыпалын кшейту шін крші мектептермен тыыз арым-атынас орнату, сырты оамдасты ру арылы жмысты жандандыру ажет. Оу-трбие дерісін йымдастыруда тиімді апаратты технологияларды енгізу, сыни трыдан ойлауа йрету арылы – сындарлы ойлауа кшкен малімдерді дайындауымыз ажет.
Пайдаланылан дебиеттер:
1. азастан Республикасы жалпы білім беру йымдары басшыларыны біліктілігін арттыру бадарламасы мен нсаулытар.
2. Педагогикалы диалог-апаратты-дістемелік журнал материалдары.
3. Интербелсенді дістемені ЖОО-да олдану мселелері. А. лімов.