Тест тапсырмаларын орындау.
С И Л Л А Б У С
ХХ асыр басындаы аза дебиеті пні бойынша
5В011700 – аза тілі мен дебиеті
5В012100 - аза тілінде оытпайтын мектептердегі аза тілі мен дебиеті
мамандытары шін
Оыту трі: кндізгі
курс: 2
семестр: 4
кредит саны: 3
барлы саат саны: 135, соны ішінде:
дрістер: 30
іс-тжірибелік сабатар: 15
СЖ (соны ішінде ОСЖ) : 90
Емтихан: 4 семестр
Талдыоран 2016 ж.
ОЫТУШЫ ТУРАЛЫ МЛІМЕТ
Кыяхметова Шара Асетовна - аза тілі мен дебиеті кафедрасыны доценті, филология ылымдарыны кандидаты. Электронды пошта адресі: Aset_Shara@mail.ru. Жмыс тел.: 22-16-67-1125, й тел.: 25-31-30, ялы тел.: 8 701 883 60 61, 8 771 413 51 85
Саба уаыты: саба кестесі бойынша
Консультация уаыты: сейсенбі, са.12-00, 122 кабинет,
1 – корпус.
Пнні атауы:ХХ асыр басындаы аза дебиеті .
Курсты пререквизиттері: ХХ асыр басындаы аза дебиеті курсын игеру шін білімгерлер аза дебиеті тарихыны ежелгі дуір дебиеті, ханды дуір дебиеті, ХІХ асырдаы аза дебиеті, сияты дуірлерін дебиеттану ылымына кіріспе пнінде берілетін негізгі ымдар мен аидаларды, деби-теориялы терминдерді мегеру керек.
Курсты постреквизиттері: ХХ асыр басындаы аза дебиеті пніні оытылуы кейінгі семестрлерде здіксіз оылатын аза дебиеті тарихыны Мажантану Маалитану тадау курстарын, Кеестік дуірдегі аза дебиеті, азіргі аза дебиеті, аза дебиеті сыныны тарихы, дебиет теориясы, Шетел дебиеті сияты р алуан курстарды тере ынып, ылыми трыдан талдау жасай білуге дайындайды.
Пнні ысаша сипаттамасы. аза дебиеті тарихындаы бл кезе - жалпы аза дебиеті тарихындаы е бір жемісті де айшылыты, жан-жаты даму, рлеу, ояну кезеі. Жазба дебиетті ркен жайан тсы, деби жанрларды р саласында деби ізденістерді беле алан тсы боландытан да осы кезедегі деби шыармаларды жан-жаты арастыру кейінгі деби биіктеуді, кейінгі дамуыны трлі редерін аарып, айындауа, алдыы дебиетті жетістіктерімен келетін тстарын тере зерделеуге негіз бола алады.
Пнні масаты:Осы кезедегі деби аымдар мен баыттарды жан - жаты арастыру арылы «алтын асыр» аталан дебиетті табиатын тану.
Пнді оытудаы міндеттер:
деби баыттар мен оларды кілдерін айындау арылы шыармашылы жетістік пен кемшіліктерді саралау. ХХ асыр басындаы аза дебиетіні оамды - леуметтік жадаймен байланысын арастыру арылы дебиетті ой - сананы оятудаы міндеттерін айындау.
зіне дейінгі дебиетпен байланысын, дстрлі дебиет лгісін, жаашылдыты тану.
Романтизм мен реалистік діс- тсілдерді абаттаса жріп, мір шындыын ашудаы зіндік ізденістерін баамдау.
ХХ асыр басында дебиетті ріс алан оамды, санаткерлік, ксемсздік міндеттерді нтижелерін салыстырмалы трде арастыру.
Брын арастырылмай келген немесе біржаты арастырылан дебиет кілдеріні шыармашылыын бгінгі кзарас трысынан баалау р дебиет кіліні басты жетістіктерін ашу.
ХХ асыр басындаы аза дебиетіні азаматты сарын, азаматты рухты тану, бл баыттаы аламгерлер шыармашылыыны аза дебиетін ркендетудегі ызметін айындау, кейінгі дебиеттегі асыл арналарын жйелеу.
Курсты мегеріп боланнан кейін студент:
- аза дебиетіні ілгері жылжуын ылыми трыда баалау мен саралау жолдарын мегеруі, аза дебиетін дуірлеу мселесіне зіндік трыда баа беріп, жаа тжырымдар айта білуі;
- проза жанрыны алыптасып, дамуыны обьективті себептерін ашып, айындай алуы, аламгер туындыларымен танысып, ондаы дуір демін, оам шындыын айындай білуі;
- кркем образ, деби характер, деби тип, реализм, романтизм, жазушы стилі сияты деби ымдарды негізгі белгілерін білуі;
- авторды идеялы - адамгершілік концепциясын анытау масатында оытылатын шыарма кейіпкерлерін салыстыра отырып арастыра білуі;
- жанрды, шыармаларды, кейіпкерлерді, сондай-а оларда ктерілген келелі мселерді, кркемдік ерекшеліктерін салыстыра отырып арастыруы;
- тиісті деректерді келтіре отырып, пікір алмасуларда, диспуттарда з кзарасын, пікірін длелдеуі, деби сын – зертеулерге тезис жне конспект жасай білуі;
- белгілі бір мселелерді нысана етіп, соны шешу, рі жинатап орытындылауда кркем шыармалардан, негізгі эпизодтардан ішінара іріктеп алып,/ ауызша жне жазбаша / баяндауы;
- деби таырыпа баяндамалар мен рефераттар зірлей алуы, орауы.
- авторды идеялы - адамгершілік концепциясын анытау масатында оытылатын шыарма кейіпкерлерін салыстыра отырып талдай алады;
- жанрды, шыармаларды, оларда ктерген келелі мселерді, кркемдік ерекшеліктерін салыстыра отырып арастыра алады;
- тиісті деректерді келтіре отырып, пікір алмасуларда, диспуттарда з кзарасын, пікірін длелдей алуы, деби сын – зертеулерге тезис жне конспект жасай біледі.
Пнді оыту дерісі келесі зыреттіліктерді алыптастыруа баытталан:
а) негізгі зыреттілік (НК)
- ойлау мдениеті жоары жне дниетанымы ке жоары білімді
тланы алыптасуына ыпал ететін жаратылыстану ылымдары (леуметтік, гуманитарлы) саласында базалы біліміні болуы;
- леуметтік – гуманитарлы ылым саласында негізгі оу мазмнын білу, леуметтік жаынан ажетті проблемалар мен рдістерді ылыми трыдан талдай білу, ылыми дістерді ксіптік жне леуметтік ызметті р алуан саласында олдана білу;
- адамны адама, оршаан ортаа арым-атынасын реттейтін этикалы жне ыты нормаларды білу, оларды экологиялы жне леуметтік іс жобаларын зірлеуде ескере білу;
- зіні алдына ксіптік міндеттерін жзеге асыруа байланысты масат ойып, оларды шешу шін зі оып йренген ылымыны діс- тсілдерін пайдалана білу;
- заманауи техниканы олдану дадысыны болуы, ксіптік ызметте
апаратты технологияларды олдана білуі;
- кнделікті ксіптік ызметте жне магистратурада білім алуды
жаластыруа ажетті жаа білімді мегеру дадысыны болуы.
б) пндік зыреттілік (ПК)
- студенттер осй пнді оу арылы дебиетімізді тарихымен, алыптасу
кезедерімен жан-жаты танысады.
- эстетикалы талам трысынан деби шыармалара ылыми
теориялы талдау жасауа йренеді. Кркем ойлау, бейнелі сйлеу дадыларын алыптастырады.
- кркемдік дамудаы жаласты пен жаашылдыты ескере отырып,
басты-басты деби шыармаларды идеялы, жанрлы, кркемдік-бейнелеу тсілдері трысынан талдай білу дадысын игереді.
в) арнайы зыреттілік (АК)
- заманауи апаратты аынды бадарлай білу жне лемдік экономикадаы арынды трде згеріп отыратын былыстар мен процестерге бейімделе білу;
- з ебегін ылыми негізде йымдастыра білу, ксіптік ызмет саласында
ажет апаратты жинау, сатау мен срыптауды компьютерлік дістерін мегеру;
- зіні ксіптік ызметіні трі мен сипатыны згеруіне, пн аралы
жобалармен жмыс істеуге дістемелік жне психологиялы жаынан дайын болу.
- мамандыа тікелей атысты мекемелер мен йымдарда р трлі
шараларды йымдастыра білуге жне басаруа икемділігі болуы керек.
- оамды пікірге, дстрге, салта, оамды нормалара негізделетін
леуметтік-этикалы ндылытарды білу жне зіні ксіптік ызметінде олара сйену;
- мегерген теориялы білімін іс жзінде пайдалана білу, осы жолда жаа
технологияларды отайлы пайдалану.
- дниеге, тіршілік негіздеріне, ылыми философиялы, діни танымды
кзарас алыптастыру.
- іскерлік этика нормаларын сатау, мінез-лыты этикалы жне ыты нормаларын игеру.
Баалау саясаты
Білімді баалауды балды-рейтингтік жйесі
| ріптік жйе бойынша баалар | Балдарды санды эквиваленті | Процентік рамы | Дстрлі жйе бойынша баалар |
| A | 4,0 | 95-100 | те жасы |
| A- | 3,67 | 90-94 | |
| B+ | 3,33 | 85-89 | Жасы |
| B | 3,0 | 80-84 | |
| B- | 2,67 | 75-79 | |
| C+ | 2,33 | 70-74 | анааттанарлы |
| C | 2,0 | 65-69 | |
| C- | 1,67 | 60-64 | |
| D+ | 1,33 | 55-59 | |
| D | 50-54 | ||
| F | 0-49 | анааттанарлысыз |
Курсты білім баасыны жалпы разбаловкасы
| Бааланатын позиция | 1-8 аптада баалауды саны | 9-15 аптада баалауды саны | Барынша кп балдарды саны | Электронды журнала балдарды оюды мерзімі |
| Аымды баылау | р баалау шін 100 балл | р апта сайын | ||
| СЖ | р СЖ шін 100 балл | 4,7,11,14 апталар | ||
| Аралы баылау | р аралы баылау шін 100 балл | 8 жне 15 апта | ||
| 1-ші жіберілуді рейтингісі | R 1 | 8 апта | ||
| 2-ші жіберілуді рейтингісі | R2 | 15 апта | ||
| Академиялы периодта жіберілуді рейтингісі | R = (R1+R2)/2 | 15 апта | ||
| Емтихан | E | 16-19 апталар | ||
| орытынды баа | I = R*0.6+E*0.4 |
Баалауды критериилері
| Баылау трі | Жоары баа | Оытушы журналына балл ою мерзімі |
| Аымды баылау: сабаа атысуы: й тапсырмасын орындауы , дрістегі жауаптары іс-тжірибелік сабатардаы жауаптары белсенділік ОСЖ тапсырмалары | рбір аптада | |
| СЖ 1 1 тапсырма 2 тапсырма 3 тапсырма | СЖ тапсырмасын ткізу кестесі бойынша | |
| СЖ 2 1 тапсырма 2 тапсырма 3 тапсырма 4 тапсырма | СЖ тапсырмасын ткізу кестесі бойынша | |
| СЖ 3 1 тапсырма 2 тапсырма 3 тапсырма | СЖ тапсырмасын ткізу кестесі бойынша | |
| СЖ 4 1 тапсырма 2 тапсырма 3 тапсырма | СЖ тапсырмасын ткізу кестесі бойынша | |
| Бірінші аралы баылау Коллоквиум алу 1. Теориялы сра 2. Кркем шыарма мазмны 3. Поэтикалы талдау | 8 апта | |
| Екінші аралы баылау Коллоквиум алу 1. Теориялы сра 2. Кркем шыарма мазмны 3. Поэтикалы талдау | 15 апта |
Курс саясаты
Студентті оудаы жетістігіні дегейі орытынды баамен лшенеді: емтихана жіберілу рейтингісі (орытынды бааны 60 %) жне емтихан баасы (40 %). Емтихана жіберілу рейтингісі аымды жне аралы баылауды (15 апта) нтижесінде шыарылады. Оудаы жетістігі 100 баллды шкала бойынша бааланады. Оан (аымдаы сабатардаы жауаптары, дрістегі белсенділіктері, й тапсырмасын орындауы, СЖ, аралы баылау) енеді.
Оу бадарламасымен арастырылмаан осымша жмыс трлері (ылыми маала, публикация, олимпиадаа, конкурса, конференцияа атысуы т.б.) осымша бонус баллдармен бааланады. атыспаан сабатар мен арыздарын теу 7,14 аптада аралы баылауды алдында абылданады. Себепсіз атыспаан сабатарды тапсырмасы крсетілген мерзімнен кейін абылданбайды жне рейтингіге осылмайды.
Аымды баылауа студентті сабаа атысуы, практикалы тапсырмаларды, й тапсырмаларын баылау жатады. Студентті дріс кезіндегі белсенділігі: атысуы, сабатан алмауы, конспект жргізуі, дріскер ктерген мселелерді талылауа атысуы, зіндік тжырымдар жасауы,сыни ойлау жне шыармашылы жмыс ескеріледі.
Студентті практикалы саба пен ОСЖ-ге ат салысуы, мысалы, й тапсырмасы мен тест тапсырмаларын орындауы, деби-кркем талдау жасауы, оытушыны сраына жауап беруі, поэтикалы талдау жасауы, графикалы органайзер мен кластер растыруы, татамен жмыс, студентті барлы саба бойы белсенділігі, Сж-ді орындау мен ораудаы зіндік шыармашылы жмысы жне т.б.
р аптаны соында лгерім мен сабаа атысуды орытынды рейтингісі локальді желі арылы университетті электронды журналына ойылады.
СЖ арналан тапсырмалар бірінші аптада беріледі. Тапсырмаларды орындалуы мен тапсырылуы Ережеге* сйкес жргізіледі.
Студент себепті атыспаан сабатарын кафедрада бекітілген кестеге сйкес сол аптада осымша тіп, тапсырады.
Студент семестр барысында Ережеге* сйкес 14 апта аымды баылау жне 2 аралы баалау тапсырмаларын дер кезінде орындауы тиіс.
Кнтізбелік - таырыпты жоспар
| № | Мазмны | Са. с | Апта |
| Модуль 1. «Діни-аартушылы баыттаы дебиет» | |||
| Дріс 1-2. ХХ асыр басындаы аза дебиеті | 1 апта | ||
| Практикалы саба 1.Кркем дебиетті жанрлы трыдан дамуы. | |||
| ОСЖ 1. Жанр трлеріні тууы, дамуы, кілдері.Аударма жанры: рухани ажеттілік. | |||
| Дріс 3-4. Мшhр Жсіп Кпейлы шыармашылыы | 2 апта | ||
| Практикалы саба 2. Мшhр Жсіп Кпейлы аындыы. | |||
| ОСЖ 2. Мшр Жсіп Кпейлы ледеріндегі тропты трлері. | |||
| Дріс 5-6. Маыш алтайлы шыармашылыы | 3 апта | ||
| Практикалы саба 3. Нржан Наушабайлы шыармашылыы | |||
| ОСЖ 3. Трмаамбет Ізтілеулы шыармашылыы | |||
| Дріс 7-8. Шді Жгірлы шыармашылыы | 4 апта | ||
| Практикалы саба 4 . Шді Жгірлыны дастандары | |||
| ОСЖ 4.Мсабек Байзалы шыармашылыы | |||
| СЖ №1.Мшhр Жсіп Кпейлы, Шді Жгірлы шыармашылыы | |||
| Модуль 2. «Аартушы-демократты баыттаы дебиет» | |||
| Дріс 9-12. Шкерім дайберділы шыармашылыы | 5-6 апта | ||
| Практикалы саба 5-6.Шкерім ледері мен поэмалары | |||
| ОСЖ 5-6.Шкрімні шаын прозасы. Аударма саласындаы ебегі. | |||
| Дріс 13-14.Слтанмахмт Торайырлы шыармашылыы | 7 апта | ||
| Практикалы саба 7. Слтанмахмт Торайырлыны поэмалары мен романдары | |||
| ОСЖ 7. Мхамеджан Сералылыны «Топжаран», «Глкашима» поэмалары. | |||
| СЖ №2.Шкерім дайберділы шыармашылыы | |||
| Модуль 3. «Алаш ранды дебиет» | |||
| Дріс 15-16.Ахмет Байтрсынлы шыармашылыы | 8 апта | ||
| Практикалы саба 8. Ахмет Байтрсынлы аындыы | |||
| ОСЖ 8.Ахмет Байтрсынлы лирикасы | |||
| 1 аралы баылау (баылау жмысы) | |||
| Дріс 17-18.Міржаып Дулатлы шыармашылыы | 9 апта | ||
| Практикалы саба 9. Міржаып Дулатлыны «Баытсыз Жамал» романы | |||
| ОСЖ 9. Міржаып Дулатлы аындыы | |||
| Дріс 19-20.Спандияр Кбейлы шыармашылыы | 10апта | ||
| Практикалы саба 10. Спандияр Кбейлыны «алы мал» романы | |||
| ОСЖ 10.Спандияр Кбейлы–мысалшы аын. | |||
| Дріс 21-22.Нарманбет Орманбетлы шыармашылыы | 11 апта | ||
| Практикалы саба 11 . Сбит Днентайлы шыармашылыы | |||
| ОСЖ 11. Сбит Днентайлы мен Нарманбет Орманбетлы аындыы | |||
| СЖ №3.Слтанмахмт Торайырлыны поэмалары мен романдары | |||
| Модуль 4 «аза дебиетіні алтын асыры» | |||
| Дріс 23-24. мар араш шыармашылыы | 12 апта | ||
| Практикалы саба 12. мар араш аындыы | |||
| ОСЖ 12 мар арашлы -аудармашы | |||
| Дріс 25-26.ріп Тірбергенлы шыармашылыы | 13 апта | ||
| Практикалы саба 13 .ріп Тірбергенлы дастандары | |||
| ОСЖ 13.ріп Тірбергенлы -аудармашы. | |||
| Дріс 27-28.Бернияз Клейлы шыармашылыы | 14 апта | ||
| Практикалы саба 14. Ыылман Шреклы шыармашылыы | |||
| ОСЖ 14.Бернияз Клейлы балладалары | |||
| СЖ №4.Ахмет Байтрсынлы, Міржаып Дулатлы шыармашылыы | |||
| Дріс 29-30. Т. Жомартбайлы шыармашылыы | 15 апта | ||
| Практикалы саба 15. Тайыр Жомартбайлыны «ыз крелік» повесі | |||
| ОСЖ 15.Тайыр Жомартбайлы аындыы | |||
| 2 аралы баылау (баылау жмысы) | |||
| Емтихан (компьютерлік тест) | |||
| Барлыы: дрістер практикалы саба СЖ (оны ішінде ОСЖ) |
Студентті зіндік жмысын (СЖ) орындауа дістемелік нсаулар
ашытытан оыту технологиясы бойынша студенттерді зідік жмыстары аудиторияда оытылмайтын немесе шолып арастыран материалдарды оып білу жатады. зіндік жмыстарды таырыптары студентті мамандыына жне осы маманды бойынша зіндік жмыстара берілетін саат клеміне байланысты аныталады.
Студентті зіндік жмысы мамандыа сйкес білімді игеріп, дниетанымын, рухани леміні ауымын кеейтіп, ойлау логикасын дамыту ажеттілігінен туындаан аудиториядан тыс жргізілетін саба.
Жмысты негізіне студентті зіндік баылауы, ізденіс нтижесі жатады. Студент баспасз беттерінде арнайы таырып тірегінде жарияланан ылыми маалалар, сыныстар, пікірлер бойынша з беттерімен ізденіп, мселе жнінде жарияланан маалаларды сараптап, талдай отырып зіндік ой-пікірлерін жинатап бере білуі керек. Берілген бадарламаны басшылыа ала отырып ебектенеді, зіндік ылыми тжырымдамаларын баяндайды. Жоспар бойынша берілген кезекті тапсырмаларды орындау шін таырыпа атысты жарияланан дебиеттерді пысытап, мол малмат жинау; пікірлерді, тжырымдарды, салыстыру; кмнді жне ате тсініктерді тауып, оны себебін анытау, оларды тзеуді жолдарын табу жне соны негізінде ылыми ебек жазып, кпті назарына сыну. Студент тиісті деректерді келтіре отырып, з кзарасын, пікірін длелдейді, деби сын – зертеулерге тезис жне конспект жасайды.
Мндай анализ бен синтез жасау болашата шылданатын гипотезаны жан-жаты мысалдармен длелдеп, берік тжырым жасауа бастама. Ауырдан жеілге, жеілден ауыра арай ойысып, нтижелі істі жзеге асыруа ммкіндік жасалма.
Студентті зіндік жмысыны масаты – студентті ылыма, ксіптік тере білім алуа баулу. Міндеттері:
- Апаратты, ылыми дебиеттермен жмыс істеу дадысын орнытыру;
- Шыармашылы ойлау жне объектіні зерттеуде анализ жне синтез жасау абілетін ныайту;
- аза дебиеті материалдарын талдауды теориялы кздерін, дістерін, методологиялы алышарттарын жетік мегерту;
- Тіл мен дебиетті зекті мселелерін танып-білу лтты лылыын, мгілігін амтамасыз етуді басты факторы екенін сезіну;
- ылыми-зерттеу жне танымды дебиеттермен жмыс істеу технологиясы мен дістерін мегеру;
- Оу пні арылы зерттейтін проблемаларыны маызы мен мніне бойлап, алан білімдерін тередетіп, мол тжірибе жинау, дады-білігін бекіте тсу.
Студентті зіндік жмысыны таырыбы, саат саны типтік бадарлама негізінде растырылады. СЖ-ді масаты мен міндеті ойылады. арастырылатын сратар, тапсырмалар жне дебиеттер тізімі беріледі. Пн 1 ана кезе оытылады, аымды баылау мен 2 аралы баылау тапсырмалары бар. Сонымен атар, тест тапсырмаларын орындау, баспасз материалдары жне таырыпты сздіктер мен анытамалар бойынша жоспар ру сынды осымша тапсырмалар беріледі. Осы талаптарды орындаан студент емтихана жіберіледі. Баылау трлері – тест, реферат, конспект, ауызша баяндау, рецензия жазу.
СЖ трлеріні тізімі мен мазмны:
1. Реферат – Белгілі таырыпа сйкес ылыми дебиеттерге шолу жасап, баяндама жасау.
2. Эссе жазу – таырыпты зекті мселелеріне шолу жасап, з тжырымдамасын сынып, анытама трінде ысаша тсініктеме беру (0,5 беттен арты емес).
3. Таырып бойынша шолу – Интернет апаратты жйесі мен периодты басылымдардан таырыпа сйкес ысаша дебиеттік шолу жасау.
4. Глоссарий жазу - берілген таырып бойынша кездесетін терминдерге ысаша анытамалар беріп, тсіндіріп жазу.
5. Презентация – студент белгілі бір таырып бойынша материал жинап, з кзарасын, пікірін білдіреді.Презентацияда мтін шектеулі, видео, сурет, т.б. жаы басым болады.
6. Іскерлік ойын –болаша ксіби ызметке байланысты топ (4-5 студент) болып блініп, таырып бойынша жобалар дайындалады. Блок-схемалар, кроссвордтар дайындап, жарыс трінде жргізуге болады.
7. Есте сатау картасы (ментальные карты)
8. Ассоциограмма ( аыл - ой картасы)
9. Таырып бойынша шолу – Интернет апаратты жйесі мен мерзімді басылымдардан таырыпа сйкес ысаша дебиеттік шолу жасау.
10.Курс портфелі (портфолио);
11. Жобалар:
- Шыармашылы жоба німді презентациялауда трлі дстрлі емес
тсілдерді кеінен олданады. Блар альманах, сахналау, спортты ойын, видеофильм т.б. трде болуы ммкін
- Тжірибеге баытталан жоба жобаа атысушыларды мддесін
орайтын леуметтік мселелерді шешуге масатталады.
- Зерттеушілік жоба рылымы бойынша ылыми жобаа сайды.
зектілігі, масат, міндеті, болжам, нтиже сипатталады. Мселені шешуде: лабораториялы эксперимент, модельдеу, леуметтік сауал т.б. дістер олданылады
- Апаратты жоба мселені шешуге баытталан ртрлі былыстар
туралы апарат жинау, оны жалпылау, талдау. Нтижесі БА жне Internet желісінде жарияланады.
- Рлдік жоба. Мны растыру да, жзеге асыру да иын. Жобаа
атысушылар белгілі бір кейіпкерлерді бейнесін сомдайды.
- Дербес жоба- ылыми-зерттеу элементі бар жмыс.
СЖ-ді кнтізбелік-таырыпты жоспары
| № | Тапсырмаларды мазмны | Са. саны | Тапсыру мезгілі | Баылау трі |
| СЖ №1 | Тапсырма 1. Шді Жгірлыны «Абылай» дастанындаы Абылай бейнесі.- 20 балл Тапсырма 2. М.Ж.Кпейлы поэмаларындаы Ибраим пайамбар тласы.- 40 балл Тапсырма 3. Шді Жгірлы поэмаларындаы Ибраим пайамбар тласы.- 40 балл | 2-4 апта | Ассоцио грамма растыру Дербес жоба дайындау Дербес жоба дайындау | |
| СЖ №2 | Тапсырма 1. Шкерім лирикасындаы бейнелі сздерді теру, кркемдік талдау жасау-20балл Тапсырма 2. Шкерім міріні беймлім ырлары- 25 балл Тапсырма 3. Шкерім лемі- 25 балл Тапсырма 4.Аын азасы- 30 балл | 5-7 апта | Кесте № 1 толтыру Презентация жасау Есте сатау картасын растыру Эссе жазу | |
| СЖ №3 | Тапсырма 1. «Туелсіз елімні тарихы» -40 балл Тапсырма 2. С. Торайыровты «Айтыс», «Таныстыру», «Адасан мір», «Кедей» поэмаларындаы наыл сздер мен маал-мтелдер.- 30 балл Тапсырма 3. Слтанмахмт Торайыровты «Айтыс» поэмасы бойынша сратара жауап -30 балл | 9-11 апта | сынылан мтінді тірек етіп, эссе жазу Кесте №2 толтыру сынылан 12 сраа жауап жазу | |
| СЖ №4 | Тапсырма 1. «Ахмет Байтрсынлы-лтты рухани ксемі» таырыбында ой-толау (зіндік шыармашылы)- 40 балл Тапсырма 2. Міржаып Дулатлыны «Баытсыз Жамал» романында азаты андай леуметтік трмыстары крініс тапан? Сол тстарды романнан теріп жазу.- 20 балл Тапсырма 3. мар арашты илы тадыры мен Бернияз Клейлыны махаббат трагедиясы негізінде жне мірде болан оиамен байланыстырып, новелла жазу, атын ою (зіндік шыармашылы) .- 40 балл Ескерту: Екі автор тадырыны бірін тадау. | 12-14 апта | сынылан таырыпа ой-толау жазу. Кесте №3 толтыру Новелла жазып, ткізу | |
| Барлыы |
лестіріп берілетін материалдар
СЖ 1. Діни-аартушылы баыттаы дебиет
Тапсырма 1. Шді Жгірлыны «Абылай» дастанындаы Абылай бейнесі бойынша АССОЦИОГРАММА (АЫЛ - ОЙ КАРТАСЫ) растыру
лгі: №1
лгі: №2
дебиеттер: Кенжебаев Б. ХХ асыр басындаы дебиет Алматы:
Білім, 1993.-243бет. бдіманлы . ХХ асыр бас кезіндегі аза дебиеті.-Алматы: аза университеті, 2002ж., аза дебиетіні тарихы. 6-том. Алматы:-азАпарат, 2006 ж.
Тапсырма 2. «М.Ж.Кпейлы поэмаларындаы Ибраим пайамбар тласы» таырыбына дербес жоба дайындау.
дебиеттер: Кпейлы М.Ж. Шыармалар жинаы. Кп томды. - Алматы: Алаш, 2003. Кенжебаев Б. «ХХ . басындаы дебиет».- Алматы. 1993 ж. Коыратбаев . аза дебиетіні тарихы. - Алматы: Санат, 1994. алижанлы У. аза дебиетіндегі діни-аартушылы аым. - Алматы: Білім, 1998. Кпеев С. Ш. Мшр-Жсіп мірі: Аыз бен аиат. -Павлодар, 2000ж.
Тапсырма 3. «Шді Жгірлы поэмаларындаы Ибраим пайамбар тласы» таырыбына дербес жоба дайындау.
Дербес жоба - ылыми-зерттеу элементі бар жмыс.
Жобамен жмыс 4 кезеді амтиды:
- Жоспарлау;
- Талдау кезеі;
- Апаратты жалпылау кезеі;
- Алынан нтижені крсету кезеі.
І кезе. Жоспарлау.
Бл кезеде таырыпты топ болып талылау кезеі болады. Оны нтижесінде 5-6 таырыпта блініп шыады жне оны орындаушылар аныталады. Жобаны жоспарлау дегеніміз орындалатын іс-рекетті жоспарлау болып табылады.
ІІ кезе. Талдау.
Бл дербес жргізу, апарат алу жне талдау кезеі болып, мыналарды орындауды талап етеді:
- Жобаа атысушыларды рбіреуіні міндеттерін длелдей тсу
жне анытау;
- Апаратты іздеу жне жинатау. Оан баылау, анкеталау,
социологиялы сауалнама, интервью, эксперимент жргізу, дебиетпен жмыс жатады.
ІІІ кезе. Апаратты жалпылау
Бл кезеде алынан апаратты рылыма келтіруге жне алан білім, іскерлік, дадыны жинатау жзеге асырылады.
ІV кезе. Зерттеуден алынан нтижені крсету.
Бл кезеде білім алушы алынан мліметтерді жне нтижеге жетуді тсілдерін ынады. Білім алушы апаратты алуды жне талдауды діс-тсілдерін игереді, алан білімі мен іскерліктерін крсетеді.
дебиеттер: Келімбетов Н. Шді аын. Алматы.- Жазушы, 1974ж.-96б. Шді тре. «Назым сияр Шріп» А., 1995. 35бет. Омарлы Б. Бауа баынбаан жырлар. А., 1998ж. 0.000000 0.000000
алижанлы У. аза дебиетіндегі діни-аартушылы аым. - Алматы: Білім. – 1998. - 210-222бб. Жасылыов А. Образы мотивы и идеи с религиозной содержательностью в произведениях казахской литературы.-Алматы: аза университеті,1999.-С.428. Азибаева Б.У. Казахский дастанный эпос.-Алматы: ылым. 1987.-368б. бдуов М. азаты діни эпосы (діни эпосты типологичлы жне поэтикалы мселелері).-араанды, 2006.-264б. Ибраим пайамбарды хикаяты –Шді Жгірлы Алматы, азастан баспа йі-1999ж. Пайамбарлар баяны (ран Крим аиаты бойынша) 1-кітап, Осман Нри ТОПБАШ.- Алматы, 2008ж.
СЖ 2. Аартушы-демократты баыттаы дебиет
Тапсырма 1. Шкерім лирикасындаы бейнелі сздер (троп, метафора, символ, т.б.) Бейнелі сздерді теру, кркемдік талдау жасау.
Кесте №1
| р/с | ле жолдарындаы бейнелі сздер | Кркемдік талдау |
дебиеттер: дайбердиев Ш. Шыармалар жинаы. Алматы, 1991 ж.
бдіазиев Б. Шкрім шыармашылыыны дстрлік жне кркемдік негіздері. Алматы, 2000ж. Стбаева Ш. "Шкрім дайбердиев" Алматы, 1990 ж. Мхаметанов . Абайды аын шкірттері I-кітап Алматы,1993ж.
бдіазиев Б. Шкрімні лирикалы шыармалары.Алматы; 1994ж., Маауин М. асырлар бедері. Алматы,1991ж. амзабеклы Д. Алаш жне дебиет.-Астана: Фолиант, 2002.-474бет. Ізтілеуова С. Шкерімні сырлы сзі. -Алматы: Арыс, 2004.-144бет.
Тапсырма 2. Шкерім міріні беймлім ырларына арналан презентация жасау.
Презентация – студент белгілі бір таырып бойынша материал жинап, з кзарасын, пікірін білдіреді.Презентацияда мтін шектеулі, видео, сурет, т.б. жаы басым болады.
Презентация жасауды жолы:
Тапсырма 3. «Шкерім лемі» таырыбына Есте сатау картасын (ментальные карты) растыру.
лгі №1. Есте сатау картасы
лгі №2. Есте сатау картасы
дебиеттер:дайбердиев Ш. Шыармалар жинаы. Алматы, 1991 ж.
бдіазиев Б. Шкрім шыармашылыыны дстрлік жне кркемдік негіздері. Алматы, 2000ж. Стбаева Ш. "Шкрім дайбердиев" Алматы, 1990 ж. Мхаметанов . Абайды аын шкірттері I-кітап Алматы,1993ж.
бдіазиев Б. Шкрімні лирикалы шыармалары.Алматы; 1994ж., Маауин М. асырлар бедері. Алматы,1991ж. амзабеклы Д. Алаш жне дебиет.-Астана: Фолиант, 2002.-474бет. Ізтілеуова С. Шкерімні сырлы сзі. -Алматы: Арыс, 2004.-144бет.
Тапсырма 4. «Аын азасы» таырыбына эссе жазу
Эссе дегеніміз (фр. тіл. essai -тжірбие, лат.т. exagium – рау ) – философиялы, деби, тарихи, публицистикалы, леуметтанулы, саяси жне таы баса саладаы авторды жеке кзарасын білдіретін, траталан, алыптасан тжырымдара жаа ырынан арайтын, кне сопатардан блек, ты болжамдар мен тйіндеулерге рылатын прозалы жанр.
дебиеттегі эссе – соны пікірлерге кбірек мн беріліп, оырманды ой теізіне жздіретін, тадай атыратын, зінше ойлап-сезіну ажеттілігін туызатын, аныды ыздырып, рухани леміе азы сыйлайтын, дние былыстарын ткір абылдауымен ерекшеленетін кркем туынды. Эссе табиаты сыршыл сезімге, тіл бояуларыны айрыша салтанатына, шекейлі композицияа рылады. згеше бітімді бл нер туындысында эссеші интеллектуалды байлыын, аарымпаздыын, жарын, тапыр ойлылыын, мір саяхатындаы крген-білгенін, сезінген-тйгенін, тжірибелерін жомарттыпен жайып салады. Эссеге батыл болжамдар мен ткір сыныстар, пікір жарыстырулар мен талас тудыратын жорамалдар, ойлар, ккейге онымды, таным ккжиегін кеейтуге озау саларлы байламдар тн.
Эссе жазу кезедері:
Проблеманы анытау – ойлану – жоспарлау – жазу–тексеру
ЭССЕ жазу барысында ата саталынуы тиіс ТАЛАПТАР:
• Жеке кзарасты крінісі;
• Фактілі длелдер (аргументтер);
• Теоретикалы негіздеме;
• Терминдерді олдану;
• Цитаталарды келтіру;
• ртрлі кзарастарды мысала алу;
• Логикалы задылыты саталынуы;
• Салыстыру жне орытындылау дістерін олдану;
• Сауаттылы (пунктуация, орфография);
• олданылан ылыми ебектерге сілтеме жасау.
Эссені жазылу рылымы:
1. Кіріспе. Таырыпты негізгі мні мен негіздемесі тезис трінде крсетіледі;
2. Таырыпты дамыту: Таырыпты ашуда теория, фактілер, идея, апараттар, паралелдеу, аналогия, ассоцация, тееу, сратар ою, т.б. олданып, длелдейсіз (аргументация).
3. орытынды. Жалпылау мен аргументтеріізді логикалы орытындысы. «Тосан ауыз сзді тобытай тйіні».
ЭССЕ ЛГІЛЕРІ
Бала болашаы – мені олымда
стазды жолымны бастау аланына алты жылдай уаыт болса да мектеп мірі мен шін оттай ысты, кіліме жаын. стаз атына саймын ба? Жааран, жасаран оамда стаз міндетін алай атарып жрмін? стаз болу – жрек жылылыын, мейірім шуаын, адамгершілік лылыын баланы бойына дарыту. стаз білімді, ебекор, бала жанын тсіне алатын болса ана стазды ксіпті шыына жете алады деп ойлаймын. Олай болса, е алдымен зімді зім танып, здіксіз ізденіп, аяусыз ебектенуім керек. Бойымдаы бар білімді, асыл асиеттерімді шкірттеріме арнай білсем, оларды жрегіне жол тауып, сан алуан мінезі бар зге лт кілдерін аза тілінде сйлетіп, жаза білетін дрежеге жеткізсем, аза халыны дет-рпын, тарихын танып білуге талпындырсам, тілін рметтеуге рі Отанды, адамзатты сюге трбиелесем мені масатымны орындаланы, ебегімні аталаны деп білемін. Адам баласы алан трбиесін з масатына жету шін білім кілті арылы ашып, пайдаланады. Нерлым білімді болан сайын, ілгерлеу сорлым жылдамдайды. Ендеше трбие бар жерде масат бар, масат бар жерде білім басты ажеттілік болма. Жасспірім алдына лкен масат оя білсе ана биікке мтылады. Жас рпаты мірге дайындап, оларды «Сегіз ырлы, бір сырлы» талантты, білімді азамат болуы шін трбиені барлы трін штастыра жргізуім ажет. Еліміз егемендік алып, з алдына туелсіз мемлекет болды. Туелсіз елімізді болашаы кімдер? Олар – бгінгі мені алдымда отыран шкірттерім. Туелсіз елімізді берік тірегі – білімді рпа. Ендеше жаа дуірді кн тртібінде тран келелі мселе – оытуды жаа технологияларын олдана отырып, саналы, рухани бай, салауатты, жан-жатыдамыан жеке тла даярлау – бгінгі стаздар ауымыны басты парызы екені баршаа аян. Ертегі болашаымызды сапалы білім, саналы трбие алуы – азіргі оамдаы стаздара байланысты. Оны ішінде маан да байланысты. Елбасымыз Н..Назарбаев азіргі малімні оамдаы орнын баалай отырып: «Сіздер мен біздер тек болаша буынды ана емес, жалпы азаматты адір-асиеттерді мн-маызын тсінетін, жаны да, тні де таза, білімді патриот азаматтар буынын трбиелеуге міндеттіміз» деген еді. стазды ызметті ерекше лытаан халымыз зіні е ымбаттысын – балаларын оытып, трбиелеуді бізге – малімдерге тапсыран. Сондытан кездесетін иындытара арамастан білім сапасын арттыру, баланы трбиелеу – малімдер ауымыны міндеті. «Адамны адамшылыы … жасы стаздан» деп Абай атам айтандай, мен андай болсам, алдымдаы шкірттерім де сондай боп шыарын тсінем. Шынында да, бала болашаы – мені олымда. ызыы да, иындыы да мол стазды жолдан мдірмей тсем, мені де биік шыа шыаным. Абай атамны «Аырын жріп аны бас, Ебегі кетпес далаа. стазды еткен жалыпас, йретуден балаа» деген асиетті аидасы мені рдайым жрегімні ткпірінде стайтын станымым.
мірді тада
мір – адама бір - а рет берілетін баа жетпес ымбат сый. Осындай сыйды бізге сыйлаан кім? рине, саан осындай баа жетпес сый сыйлаан е ымбат адамдары - ата – ана. Егер саан ана осындай баа жетпес сый сыйласа, сен соан лайыты мір сруге тиіссі. Адамдар, негізінен, бл мірге она. Соны тсініп, сезіне білген адам мірді шын рахатын сезінеді. мірдегі трлі оиаларда саан сйеу болатын, срінгенде демейтін досы боланы дрыс. Жасы досы бар адам тзу жолдан таймайды.
мір-зен аып жатыр, тынбайды, мір болмас асіретсіз, м айы,- деп аза халы мірді аып жатан зенге теейді. йткені мір зен трізді тотаусыз, ешкімге білдірмей тіп жатады. Сол зен аынында кейбір жан з арнасын тауып жатса, енді кейбіреулері бастарын таса да, жара да рып, з жолын таба алмай жатады.
мір деген мені тсінігім бойынша алланы бізге берген сынаы. андай жадай болмасын аыл - ойымызбен, сабырлылыымызбен жее білуіміз керек.
оамда болып жатан жаман деттерге кінлі - зіміз. Осындай жат, жаман деттерден бойымызды аула стап, тзімділік, табандылы танытып, адамгершілік асиеттерді жоары стай білуіміз керек. Болашаымыз нрлы, елімізді ертеі нрлы болсын десек, ел болып, халы болып болашаымызды, лтымызды, тегімізді жоалтып алмау шін нашаорлы, спирттік ішімдік, темекіден бойымызды аула стап, оамымызды бл тнектен арылуыны жолын іздеп, салауатты мір салтын станайы, достарым! Дені сау, жан - жаты дамыан, жаны слу адам ана мнді де салауатты мыр кешеді.
СЖ 3.Алаш ранды дебиет
Тапсырма 1. Туелсіз елімні тарихы
сынылан мтінді азы етіп, эссе жазу
Екінші жалпыаза съезінде он бес мшеден тратын кімет сайланды. Сайлау жабы трде, демократиялы сипатта тті. кіметті басшысы болып лихан Бкейханов сайланды. Бл он бес мше тгелдей дерлік жоары білімді болатын. Тек Отыншы лжанов ана малімдік семинарияны бітірген, орта білімді. Осы съезде білім комиссиясын, лтты ауіпсіздік, лтты банк, жер саясатын ру туралы шешім абылданды. азатар з лестерін алып біткенше сырттан азастана оныс аудару тотатылады деді. аза жеріні астында жатан байлы азатікі болсын деді. азіргі азастан Республикасыны шекарасын анытап берді.
Алаш кіметіні рылуы - азаты мемлекеттігін айта алпына келтірген жне болашата туелсіз мемлекет болып алыптасуына негіз болан оиа болды. Алаш кіметі Орынбор, Сібір, Тркістан айматарында жатан азаты басын біріктіріп, азаты мемлекеттігін, территориясын анытап берді, Республика ретінде алыптастырды. Егер Алаш кіметі рылмаса, онда бізді бгінгі азастан Республикасы араалпастан, Башртстан, Татарстан секілді автономия кйінде алар еді.
Алашорда кіметі - республикалы негіздегі, сайлау жолымен рылан азаты тыш кіметі. Алаш автономиясы - азаты бірінші республикасы. азКСР - екінші, азіргі Туелсіз азастан - азаты шінші республикасы. Республика дегенні зі – билік рпатан рпаа мра кйінде алатын емес, азаматтарды сайлауы арылы рылатын билік дегенді білдіреді.
Бізде Алаша дейін хан тымынан хан сайланып, а киізге орап, таа отырызатын билік болды. Ал лихан Бкейхановты болысты, уездік, облысты дегейдегі аза комитеттері екінші жалпыаза съезінде жанама трде дауыс беру арылы сайлаан. Бл – сайланбалы кімет. Сондытан 1917 жылы 12 желтосан – бірінші Республиканы рылан кні. Немесе оны азір Алашорда кні деп те атап жр.
1936 жыла дейін біз Ресей Федерациясыны рамында автономиялы республика болды. аза зиялылары кіметті алдына Одатас Республика ретінде абылдауын талап етті. 1936 жылы Орталы билік азастанды Одаты Республика деп тануа мжбр болды. йткені азастанны потенциялы те жоары болатын: жер клемі лкен, табии байлыы да кп, халы саны жаынан да біршама. Сондытан мойындауа тура келді. Біра бл Мстафа Шоайды сзімен айтар болса: «азастан Кеестік Социалистік Республикасы – уырша республика» болатын. Біз кеес кіметі заманында сан жаынан ана шыына шыраан жопыз, рухани трыдан да дадарыса тстік. Бірнеше рет айталанан репрессия бізді саымызды сындырды. Зиялыларымыз, саяси элитамыз сапалы трыдан тмендеп кетті.
дебиеттер: Кенжебаев Б. ХХ асыр басындаы дебиет Алматы: Білім, 1993.-243бет. бдіманлы . ХХ асыр бас кезіндегі аза дебиеті.-Алматы: аза университеті, 2002ж., аза дебиетіні тарихы. 6-том. Алматы:-азАпарат, 2006 ж.
Тапсырма 2. Слтанмахмт Торайыровты «Айтыс», «Таныстыру», «Адасан мір», «Кедей» поэмаларында айтылан наыл сздер мен маал-мтелдерді теріп жазу.
Кесте №2
| Поэма атауы | Наыл сздер мен маал-мтелдер | Автор идеясы |
дебиеттер: Кенжебаев Б. ХХ асыр басындаы дебиет Алматы: Білім, 1993.-243бет. бдіманлы . ХХ асыр бас кезіндегі аза дебиеті.-Алматы, 2002ж. оыратбаев . аза дебиетіні тарихы А., 1994ж. аза дебиетіні тарихы. 10 томды. 6-том. Алматы:-азапарат, 2006 ж. Еспембетов А. Слтанмахмт Торайыров А., 1992ж. Шалабаев Б. аза романыны тууы мен алыптасуы А., 1990ж. Бисенали З. ХХ асырдаы аза романы А., 1997ж. Дуір аыны: лы аын Слтанмахмт Торайырова арналады. - Алматы, 2002ж. Оразбек М.Аынды орта табиаты. - Астана, Фолиант, 2002ж.
Тапсырма 3. «Айтыс» поэмасы бойынша сратара жауап жазу.
1. «Айтыс» поэмасындаы екі бас кейіпкерді айсысыны айтар ойы мен станан позициясын остар едііз (дала аыны, ала аыны)?
2. Авторлы идеяны мні неде жне осы ойылан мселелерді сіз алайша шешер едііз?
3. «Айтыс» поэмасындаы жаашылды неде, автор тарапынан дебиетке андай жаалы енді деп ойлайсыз?
4. Автор осы поэманы аятасам, масатым – ала аынына жегіземін, тбінде заманды техника билейді деп жазылан. Осы авторлы болжау азіргі заманда шындыа айнала алды ма?
5. «Айтыс» поэмасында дала аыныны аза сахарасы