ТРАНСПОРТТЫ ЖНЕ ТРАНСПОРТТЫ ТИПТЕС
Бизнес–шешімдерді модельдеу” пнінен аралы баылауларды ткізуге арналан есептер жиыны
Ші аралы баылауды (8-аптада) ткізуге арналан тапсырыс
(Магистранттар журналдаы реттік нмірі бойынша орындайды)
Тмендегі шартпен бйымдарды ндіруді отайлы жоспарын ру есебін шыарыыз.
Екі трлі бйым ш трлі шикі заттардан жасалынады. Бірінші бйымны бір данасын жасау шін шикі заттар, сйкесінше: а1, в1 жне с1 кг млшерде, ал екінші бйым шін: а2, в2 жне с2 кг млшерде ажет. Ксіпорында шикі заттар млшері, сйкесінше: А, В жне С кг. Бірінші бйымны бір данасынан тсетін пайда Р1 а.б. (аша бірлігі) жне екінші бйымны бір данасынан – Р2 а.б. Алынан отайлы шешімге экономикалы-математикалы талдау жргізііз.
Натылы мліметтер кестесі
| № нса | а1 | в1 | с1 | а2 | в2 | с2 | А | В | С | Р1 | Р2 |
Ші аралы баылауды (15-аптада) ткізуге арналан тапсырыс
СЫЗЫТЫ МОДЕЛЬДЕР
1- нса.Есепті масаты ккніс німдеріні зіндік нын азайту. нім 3500 м2 жерде ндіріледі. Барлы ккніс німдері 100 ц кем болмауа тиісті. 1 ц кк ніс ндіруге кететін шыындар кестеде келтірілген.
| 1 ц ккніс ндіруге кететін шыындар | ||
| ашалай шыын, мы.теге | егіс ауданы, м2 | |
| Кк жуа | ||
| ияр | ||
| Помидор |
2-нса. Есепті масаты барлы фермерлік ожалытарда ндірілетін ст німіні зіндік нын азайту. Барлы фермерлік ожалы 10 мы ц ст ндіруге тиісті. рбір фермерлік ожалыа аншадан ст ндіргені тиімды.
| Фермерлік ожалытар | 1 ц стті зіндік ны, теге | Сиырлар саны, бас | Бір сиырдан ндірілетін нім, ц |
| І | |||
| ІІ | |||
| ІІІ |
3-нса. Фермерлік ожалыта максимальды рентабельдікке жеткізетін ндіріс жоспарын ру керек. 1 га шаанда р сімдікті тиімділігі кестеде келтірілген.
| Крсеткіш | Бидай | Арпа | Картоп |
| нім, ц Механикаландырылан жмыстаы ебек шыыны, адам-кн | |||
| олмен істелетін жмыстаы ебек шыыны, адам-кн | |||
| 1 ц німнен тсетін пайда, мы теге | 12,5 | 12,5 | |
| 1 га егіске кететін толы шыын, мы теге |
Фермерлік ожалы, 5000 га жыртылан жер, 15000 адам-кн механикаландыран жмыс шін жне 30000 адам-кн жмысшылар орымен амтамасыздандырылан.
4-нса. Бір ксіпорын екі т8рлі (А жне В) зат растыру шін ш трлі технологиялы ралдар олданады. Заттарды райсында да осы ш ралды олдану ажетті. рбір ралды анша уаыт олданылатыны, рбір затты бір млшеріне ажетті шыын, тмендегі кестеде келтірілген.
| ралдар | Затты бір млшеріне ажетті уаыт,саат | |
| А | В | |
| І | ||
| ІІ | ||
| ІІІ | ||
| Шыын, мы теге |
Ксіпорын бірінші жне екінші ралды 26 жне 39 сааттан арты олдана алмайды. Екінші ралды 4 сааттан кем олдану тиімсыз.
Масат рбір затты бір млшеріні зіндік ны те аз болу шін, ксіпорын рбір затты андай млшерде растыру керек.
5-нса. Шамалы клемдегі кондитерлік фабрика зіні ндірістік баытын згерту шін жмысын тотатбашы. Сондытан алан арты шикі заттарын макимальды пайдамен сырта сатпашы. німні бір лшем бірлігіне кететін шикі заттар нормасы жне оларды алан арты млшері кестеде келтірілген.
| Шикі заттарды аталуы | Кондитерлік бйымдар (німдер) | Шикі заттар млшері | ||||
| Ореховый звон | Райский вкус | Батончики | Белка | Ромашка | ||
| гірт шоколад | 0,8 | 0,5 | 1,0 | 2,0 | 1,1 | |
| Ашылт шоколад | 0,2 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,2 | |
| ант | 0,3 | 0,4 | 0,6 | 1,3 | 0,05 | 815,5 |
| Карамель | 0,2 | 0,3 | 0,3 | 0,7 | 0,5 | |
| Жаа | 0,7 | 0,1 | 0,9 | 1,5 | ||
| Пайда, у.е. | 1,0 | 0,7 | 1,1 | 2,0 | 0,6 | – |
ндіріс мастері зіні 20 жылдан астам ебек тжірибесін пайдаланып, рбір бйымнан 200 пакеттен шыару керектігін, ал алынатын пайда 1080 у.е. болатынын жне мндай жоспара барлы шикі заттар млшері жететініне сенім білдірді. Таауда математикалы программалау курсын оып, білімін жетілдірген, фабрика иесіні баласы, бл мселені сызыты программалау дісімен шешуге болатынын жне оны олданып, ндіріс жоспарын ру керектігін сынды. Фабрика иесісі, егер баласы зіні сынысымен жоспар рып, нтижесінде 1080 у.е. арты пайда табатын болса, онда сол арты пайданы тегістей оан беретініне уде берді.
Табу керек:
1) нім ндіруді отайлы жоспарын анытау. Фабрика иесіні баласы андай пайда алмашы?
2) Отайлы жоспарда орлар алай олдананын талдау.
Ші тапсырма
Брша, слы жне азыты ызылша ндірілмекші. Шаруашылыта егістік жер – 500 га, ебек оры – 4200 адам-саат, аржы – 100000 тенге. Азыты ызылша ндірілетін егіс ауданы 50 га аспау керек.
1 га есептелген крсеткіштер
| Егіс німдері | 1 га шыындар | 1 га ндірілетін нім млшері, теге | |
| Ебек, адам-са. | аржы, тенге | ||
| 1. Брша | 5,2 | ||
| 2.Слы | 4,8 | ||
| 3. Азыты ызылша | 42,0 |
ндірілген німдерді жалпы баалар сомасы максимальды болуын амтамасыз ететін ауылшаруашылы даылдарыны отайлы скестендірілген егіс ауданын анытаыз жне отайлы шешімді талдаыз.
Ші тапсырма
Шаруашылыта кпжылды жне біржылды шп кк азы жне ірі азы шін ндіріледі. Егіс ауданы – 400 га, ебек оры – 2000 адам-саат, кк азы шін кп жылды шпті егіс ауданы 100 га аспауа тиіс.
Мал азыы даылдарыны ндіруді тиімділігі
| Кпжылды шп | Біржылды шп | |||
| кк азыа | ірі азыа | кк азыа | ірі азыа | |
| 1. 1 га ебек шыыны, ад.-са. | 2,0 | 3,0 | 3,5 | 4,5 |
| 2. 1 га ндірілетін азы, ц а..б. | 30,0 | 25,0 | 25,0 | 20,0 |
Отайластыру критериясы – барлы егіс ауданынан максимальды азы ндіру (ц а..б. бойынша), есепті шешімін талдау.
Ші тапсырма
Брша, слы, ысты бидай жне картоп ндірілмекші. Шаруашылыта егістік жер – 700 га, ысты бидайды егіс ауданы, барлы даылдарды егіс ауданыны 1/3 блігінен аспау керек жне картошкаа ажетті егіс аудан 200 га кп болмауа тиісті.
ндірілген німдерді сатанда тсетін жалпы баалар сомасы максимальды болуын амтамасыз ететін ауылшаруашылы даылдарыны отайлы скестендірілген егіс ауданын анытаыз жне отайлы шешімді талдаыз.
1 га алынатын нім жне 1 ц німні сатылатын ны
| 1 ц алынатын нім, ц/га | 1 ц німні сатылатын ны, тенге | |
| 1. Слы | 20,0 | 9,0 |
| 2. ысты бидай | 25,0 | 13,0 |
| 3. Картоп | 150,0 | 6,0 |
Ші тапсырма
ш трлі: слы, жгері силоса жне ірі азы шін кпжылды шп ндірілмекші..
Егіс ауданы – 600 га, ебек оры – 3000 адам-кн. Слыны егіс ауданы 200 га кп болмасын. Силоса арналан жгеріні егіс ауданы алан жерді ауданыны жарсынан аспау керек.
Мал азыты німдерді ндіру крсеткіштері
| 1 га алынатын азы, ц а..б. | 1 га ебек шыыны, адам-кн | |
| 1. Слы | 25,0 | 3,0 |
| 2. Силос шін жгері | 24,0 | 2,0 |
| 3. Ірі азыа кпжылды шп | 16,0 | 2,0 |
ндірілген мал азыыны азы лшем бірлігі максимальды болуын амтамасыз ететін ауылшаруашылы даылдарыны отайлы скестендірілген егіс ауданын анытаыз жне отайлы шешімді талдаыз.
Ші тапсырма
1000 га жерге кпжылды шп егілген. Осы кпжылды шпті ірі азыа, сенажа жне силоса жинамашы. Оны ішінде кем дегенде 21000 ц а..б. ірі азы жне 12000 ц а..б. силос алынуы керек. Шаруашылыта жалпы ебек оры 15760 адам-саат.
Жинау тсіліне байланысты кпжылды шпті ндіру тменгідей крсеткіштермен сипаталынады:
| Кпжылды шп | |||
| Ірі азыа | сенажа | силоса | |
| 1. 1 га алынатын нім, ц | 50,0 | 125,0 | 250,0 |
| 2. 1 ц німге керекті ебек шыыны, адам-саат | 0,2 | 0,128 | 0,1 |
| 3. 1 ц азытаы азы лшем бірлігі (а..б.) | 0,5 | 0,4 | 0,16 |
Отайластыру критериясы – максимальды азы ндіру, а..б. Есепті шешіміне талдау жргізііз.
Шы тапсырма
Трт трлі: 1, 2, 3 жне 4 німді ндіру жоспарын анытау ажет. Оларды ндіруге ебек, материалды жне аржы орлары жмсалады. Осы орларды шаруашылытаы млшері жне німдерді бір бірлігіне керекті нормалары кестеде берілген.
| олар | нім трлері | орлар млшері, лшем бірлігі | |||
| 1 | 2 | 3 | 4 | ||
| Ебек шыыны | |||||
| Материальды шыын | |||||
| аржы | |||||
 Шегі тменгі
жоары
| – | ||||
| – | – | – | – | ||
| Пайда | – |
Сраныса байланысты рбір німні тменгі жне жоары ндіру шектері аныталан (кестені араыз). Осы деректермен есепті макимальды пайдаа кзделген математикалы моделін трызыыз. Есепті шешіміне экономикалы-математикалы талдау жасаыз.
ТРАНСПОРТТЫ ЖНЕ ТРАНСПОРТТЫ ТИПТЕС
МОДЕЛЬДЕР
Кестелердегі келтірілген мліметтер бойынша тмендегі транспортты есептерді шыарыыз.
1.
| вj aі | ||||
2.
| вj aі | ||||
3.
| вj aі | |||
4.Тмендегі кестеде М - те лкен о табалы сан, яни М белгісі жазылан торлар толтырылмайды.
| Ттынушылар | амтамасыз етушілер | аі | ||
| М | ||||
| М | ||||
| bj |
Осы кестедегі мліметтерді пайдаланып масат функцияны е кіші мні ізделетін тасымалдау жоспарын рыыз.
5. ш пункте бір нім трі мынадай млшерде жиналан: 200, 170,130 т. Осы нім бес ттынушылара мынадай млшерде жеткізілуі керек: 50, 220, 80, 110 жне 140 т. рбір амтамасыздандырушыдан рбір ттынушылыра німні бір тоннасын жеткізу ны матрица трінде берілген:
Тлем ашаны болмауына байланысты бірінші нім ндіру пунктінен бірінші ттынушыа жне екінші ндіруші пункттен шінші ттынушыа нім тасымалдау уаытша жабы. Тасымалдау шыыны е аз болатын жоспар рыыз.
6.сынушыларда жиналан жкті млшері А=(18,10,12) жне ттынушыларды анша жк абылдай алатындыы В={11,9,13,7}, сонымен атар жкті жеткізетін уаыт мынадай матрица трінде берілсін:
Ттынушылара жкті ыса мерзімде жеткізетін жоспар ру керек.
7. Фермерлік ожалыта 4 трлі жмыс орны бар. Осы жмыстарды барлы трінде орындай алатын, бір-біріне аттысыз 4 маман, фермермен жмыстарды трлеріне байланысты р трлі айлы жалаыа келсім шарт сынды. Шартарда крсетілген жалаы млшері ($-доллар) кестеде келтірілген.
Осы мліметтер бойынша ай маманды андай жмыса таайындаан фермерге тиімды болатынын анытау ажет.
| Мамандар | Жмыс орындары | |||
| $190 | $100 | $125 | $90 | |
| $185 | $150 | $100 | $75 | |
| $250 | $125 | $150 | $85 | |
| $200 | $90 | $100 | $100 |
Кфедра кеесінде талыланып, бекітілген, хаттама №1, 29.08.2014ж.
растыран, профессор .А. Ахметов