Туризмдегі баа дегейіне сер ететін факторлар.

Баа – нарыты механизмні негізгі элементтеріні бірі жне крделі экономикалы категория. Туризмде баа ру- бл наты бір туристік нім немесе ызметке бааны орнатуды рдісі. Мнда баа-бл туристік нім ныны ашалай крінісі. Туризмдегі баа дегейіне келесідей факторлар сер етеді:

· ндіріс жне айналу шыындары.

· Сраныс пен сыныс жадайы.

· Бааны нарыты атынастардаы орны.

· Баа рылымыны механизмі. Мемлекет+меншік+арапайым ттынушы.

· Жне оны зіндік сипаты трысындаы зекті мселелер, бсекелестік орта.

 

Туризмдегі баа алыптастыруды реттілігі.

Туризмде баа ру- бл наты бір туристік нім немесе ызметке бааны орнатуды рдісі. Мнда баа-бл туристік нім ныны ашалай крінісі.

Туристік ксіпорынны баа руы бірнеше кезенен трады:

1. Туристік йым наты бір ызметті сына отырып ол жететін масаттарды анытайды: німні туін амтамасыз ету, пайданы максимилизациялау, нарыта з орнын сатап алу.

2. Туристік ызметке сранысты анытау.

3. Бааны тменгі шегін анытайтын шыындарды дегейі мен рылымын талдау.

4. Бсекелестерді баасын талдау. Бл туристік йымдарды баасын, оларды ттынушылы сипаттарын бселекелсетрге сас крсеткіштерге сйкестендруге ммкіндік береді.

5. Баа стратегиясын нарытаы ызметтері мен жадайды ерекшеліктеріне сйкес жасау. Туристік йым осы мекемені мдделерін ескеретін андай да бір стратегияны тадайды.

6. Баа ру жне тпкілікті бааны бекіту дісін талдау. Бл жерде екі діс трі арастырылады. Шыынды діс, яни орташа шыындар+пайда. Бл туристік ызметті зінді ныны ымбат болуын білдіреді. Агрегатты діс,яни бл діс жекелеген элементтерден трады. Туристік пакеттін ішіндегі туристік ызметтерді ескереді.

7. Бааларды трлену жйесін жасау. Туристік салада ол кбінесе сатыпалушыларды ынталандыратын жеілдіктер болып табылады.

 

Туристік ксіпорынны айын жне айын емес шыындары

Шыындар деп тек жабайы шыындар емес, нарыта кн формасын алан ресурстар шыындары аталады. Шыындар деген, нтижесінде нім ндіріп ткізілетін (сатылатын) ндірістік ресурстарды пайдалануды ашалай крінісі.
ндіріс шыындарын жіктеп болуді бірнеше жолдары болады.
Біріншіден, леуметтік-экономикалы баыттан араанда, шыындар оамды жне ксіпорын шыындары болып блінеді. оам баытынан шыындара дайын німні нына кшкен жанды ебек жне зат трін алан ебек шыындары жатады. ндіріс шыындары дайы ндіріс процесіні нтижесі болып табылады. Бл ксіпорынны ндірісте ттынылан рал-жабдытары мен жалаы тлемдеріні шыындарын крсетеді.Екіншіден, ндіріс шыындары экономикалы жне бухгалтерлік болып блінеді.
Айын шыындар (explicit costs) деп ндіріс факторлары мен жабдытаушылара айын аша формасындаы тлем трін алатын балама шыындар аталады. Бларды болуы ресурстарды тыстан алумен байланысты. Мысалы, жмысшылара, менеджерлерге жалаы тлеу, клік шыындарын теу т.б.
Айын емес шыындар (implicit costs) деп ндірісте пайдаланылан фирманы з иелігіндегі (сырттан сатып алынбаан) ресурстарды нын (шыынын) атайды. Мысалы, имараттарды жала бермегендіктен тспеген пайда. Бухгалтерлік статистикада айын емес шыындар крсетілмейді. Траты шыындара (fixed costs FC) — осы мерзімде ндіріспен ткізуді клемі мен рамына байланысты емес шыындар.

 

Туристік ксіпорындарды тікелей жне жанама шыындары

Шыындар – шаруашылы іс-рекет барысында ттынылан материалды, ебек, аржылы жне баса ресурстарды, баланста крсетілген болашата кіріс келу ммкіндігі бар ксіпорын активі ретінде крсетілетін н. Бдан шыатыны, “шыындар” ымы “ндіріске шыан шыындар” дегеннен ке екені білінеді, ндіріске шыан шыындар — німді ндіру барысында ттынылан ресурстар блігі. німні зіндік нына жатызу тсілі бойынша:

тікелей - німні белгілі бір трін ндіруге байланысты, оны зіндік нына тікелей кіретін шыындар;

жанама — німні жеке трлеріні зіндік нына тікелей енгізілмейтін.