Туристік німге сраныса байланысты баа ру саясаты ерекшеліктерін талдаыз

Фирма пайдасын максималдау нысанасы фирма ндылыынан туындайды. йткені фирма кндылыы дегеніміз глобалды нысана. Осы глобалды нысанаа ол жеткізу шін фирма уаытша пайдасын кемітуге барады. Мысалы, жаа тауарды немесе нарыа жаа куысын игеру шін фирма баасын (пайдасын) уаытша кемітіп, ндылыын амтамасыз етеді. Соны арасында фирма зіні болашаын амтамасыз етеді, ндылыын одан рі лайтады. Сйтіп, егер фирма зіні нысанасы ретінде максималды пайда табуды кздеген болса жне ол нарыты сранысы жайлы толык млімет ала алса, оан оса зіні маржиналды шыындары мен ндірісіні ммкіндігі жнінде аны хабардар болса, онда оны менеджерлері жоарыдаы зандылытара сйене отырып, йлесімді коммерциялы саясатын жасай алады, яни йлесімді сату клемін жне оны толы сатылуын амтамасыз ететін бааны анытай алады. Алайда, жоарыда айтыландай, нарыты сранысы туралы толы жне сенімді млімет алуды ммкіндігі шамалы. Нарыты сранысы тек жорамалдап болжануы ммкін. Соны зінде сату клеміні, маржиналды шыындарды, маржиналды тсімні жне бааны зара байланысын дрыс тсінуді негізінде йлесімді коммерциялы іс-рекеті белгілеуге болады. Келесі тарауларда соны жолдары арастырылады. Жоарыда арастырылан баа ру теориясыны кейбір мселелерін аятай келе, тауар (рынок) тріне жне нарыа фирманы алан орнына байланысты нарыта рекет жасап жрген фирмаларды барлыын лкен екі топа блуге болады:

1.Бааны алыптастырушы (баа іздеушілер) фирмалар. Олар з кшіне сйеніп бсекелес фирмалардан айрыша зіні тауарларына баса баалар белгілей алады. Мндай жадай монополиялы бсекеге жне олигополия нарытарына тн.

2.алыптасан нарыты бааларын абылдаушы (баа алушылар) фирмалар. Олар нарыта уатсыз боландытан з баа саясатын жргізе алмайды. Сондытан рынокта алыптасан баамен тауарларын сатуа мжбр болады. Мндай жадай жетілген бсеке рыноктарына немесе кші басым жетекші фирмалары бар нарытара тн. Осыан сйкес бірінші топтаы фирмалар зіні баа саясатын жасай алады жне жасауы да ажет. Ал екінші топтаы фирмалар шін ондай масат зекті бола алмайды. Сондытан оларды коммерциялы саясатыны негізі ретінде ндіріс клемін, нім сапасын жне шыындарды басару мселелері алынады. Бдан рі баа саясаты аясында гімеміз бірінші топтаы (здері баа саясатын ра алатын жне руа ажетті) фирмалар жнінде болма.

75 Бсекелестерге олайсыз нары жадайларын зерттеу нтижелеріні талдауы (Алматы аласыны бір фирмасыны мысалында)

Нарыты экономиканы басты принципі – тауар ндірушілерді еркін бсекелестігі. Бсекелестік – бл ндірушілер арасындаы крес немесе жабдытаушылар, ксіпорындар, фирмалар арасындаы нім ндіру жне німді тиімді ткізу шін крес.

Нары жйесінде бсекелестік ттынушылар шін сайыс. Бл нарытаы зіне лайыты орын алу шін крес, ол тауарды сапасы мен арзандыына байланысты.

ХІХ асырды орта кезінде нарыта еркін бсекелестік ке ріс алды. Мндай нары сраныс пен сыныс негізінде бааны ауытуымен байланысты болды. Ол ттынушыларды талабымен есептесіп, тауарды сапасын жасартуа, ебек німділігін арттыруа, ндірісті лайтуа, нім бірлігіне шыынды азайтуа ынталандырды. Бсекелесті негізгі екі трі бар.

1). Бір сала ішіндегі бсекелестік – бл бір саланы тауар ндірушілері арасында болады. Онда е жоары ебек німділігі бар, ылыми-техниканы олданатын ксіпорын жоары табыса жетеді, ал артта алан ксіпорындарды табыстары тмен болады, тіпті кйреуі ммкін.

2). Салааралы бсекелестік – бл халы шаруашылыы салалары аралы крес. Мнда тмен дегейдегі пайда табатын саладан капитал пайда дегейі жоары салаа йылады. Оны ортындысында жаа сапалы тауарлар кптеп шыарылып, халыты л-аухаты жоарылайды. Ол саладаы пайда дегейі тмендегенде ылыми-техникалы жетістіктер негізінен жаа тауарлар пайда болады, сапасы жоарылайды, халыты табысы кбейген сайын сраныс седі, осылай жаа сатыа се береді.

Еркін бсекелестікті негізгі белгілері – бл шексіз нарыа атынасушыларды р айсысы ксіпкерлікті ай трімен болмасын айналысуы жне ксіпкерлікті оюа еркі бар. Ксіпкерлікті алуан трі бар: біреу, зі араласып ксіп жасайды, екіншісі – жмысшылар жалдайды, шіншісі – акция, облигация сатып алады, тртіншісі, ашасын банкке салады, кейбіреу ндірісті аржыландырады т.б. рбір ксіпкер немесе бсекелестікке атынасушылар з ашаларына осымша пайда тауып, байлыын арттыруа тырысады, кем дегенде сол пайда арылы кнін круге тырысады. Еркін бсекелестік жадайда сыныс пен сранысты ауытуы бір салада німді кп шыарып дадарыса шыраса, екінші салада тауар жетіспейді. Бір фирманы табысы ссе, екіншісі кйрейді, сондытан ндіріс пен капитал шоырланып орталытанады, ол монополия рылуына келеді. Яни нарыты басып алады, лсізді шыарады. Монополия деген сзді маынасы: моно – жалыз, полия – сату.

Жетілмеген бсекелестік нарыы – бл таза монополия, монополиялы бсеке, олигополия.

Таза монополия - нім шыаратын бір фирма бсекелестігі жо. Оны трт ерекшелігі бар: 1) сатушы тек ана бір фирма; 2) сатылатын тауарды орнын басатын тауар жо; 3) монополист нарыты билейді, бааны баылайды; 4) нарыа кірер жерге те алмайтын кедергі ояды. Блара: электр, газ компаниялары, сумен амту, байланыс, жылу жйесі, транспорт, ксіпорындары, метрополитен т.б. жатады. Кпшілік жадайда бл салалар мемлекет меншігінде болады, немесе мемлекетті ата баылауында болады.

1. Туризмдегі баа алыптастыруды реттеу дістері

2. Баа мемлекетті сері

3. Туризмдегі баа алытастыруды методологиясы

4. Турфирманы баа саясаты

5. Туризмдегі баа дегейіне сер ететін факторлар

6. Туризмдегі баа алыптастыру реттілігі

7. Туристік ксіпорынны айын жне айын емес шыындары

8. Туристік ксіпорындарды тікелей жне жанама шыындары

9. Турфирманы ндірістік жне комерциялы шыындары

10. Турфирманы негізгі жне осымша шыындары

11. Бір элементтік жне кешенді шыындар

12. Туристік німні толы зіндік нын калькуляциялау

13. Инклюзив турларды толы зіндік нын калькуляциялау

14. Пэкидж-турларды толы зіндік нын калькуляциялау

15. Баа алыптасуды ішкі жне сырты факторлары

16. Баа алыптасуды дісі

17. Баа стратегиясы

18. Жаымсыз сырты эфекттер .Жаымды сырты эфекттер

19. Трансакционды шыындыр Познер Теоремасы

20. Ішкі экстернали. Сырты экстернали

21. Бсекелестерге олайсыз нарыты жадайларын зерттеу нтижелеріні талдауы (Алматы аласыны фирмасыны мысалында)

22. Туристік німге сраныса байланысты баа ру саясат ерекшеліктерін талдаыз

23. Баа ру масаттары. ндірісті масаттары: нарыта саталу, максималды пайда, айналымны максималдау, сападаы лидерлік

24. Бухгалтерлік шегерімдерді пайдалана отырып туристік нім баасын анытау (Алматы аласыны фирмасыны мысалында)

25. Туристік німні негізгі шыындарын анытау (Алматы аласыны фирмасыны мысалында)

26. Туристік ызметті экспортты баа дегейіне сер ететін негізгі факторлар

27. Туристік ызметтерді баа саясаты

28. Туристік ызмет баасы мен жеілдік дифференциасы

29. Баа алыптастасу туроператорларды функциясы ретінде

30. Топты турларды баа алыптасуы

31. Жеке турларды баа алыптасуы

32. Туристік ызметке баа алыптастыруды негізгі факторлары

33. Комплекстік ызмет крсетудегі баа растыру лгілері (модельдері)

34. Туристік ызмет баасына адаптациялану (модификациясы) жолдары

35. Туризмдегі баа трлері

36. Директ-костинг дісі

37. Туроператор р адам басына 7000 тг ден экскурсия йымдастырды. р ызмет трі 2500 тг. Айлы шыын 12500 тг. андай клем ндірісінде шыына шырамайды?

38. 120 ден тратын тур ш этаппен бааланды жне де р баалауда бірдей сана згереді. Соы бааланудан кейін тур зіндік нымен -35,6 ден сатылды. Бірінші, екінші баалануда андай баалар орнатылды?

39. она йді іскерлік орталыында бизнесмен есеп дайындау шін 6 компьютер жне 3 маман кмегімен жмыс жасайды. Жала алынан мамандарды межелі німділігі MP_L=9 бет/cа.Жала алынан компьютерлерді межелік німділігі MP_K= 90 бет/са. Жала алынан мамандарды жалаысы w = 150 теге/са. Компьютерлерді жала алан тлем r = 6 000 теге/са. Шыындар минимизациясыны принципін ескере отырып бизнесмен жмысыны режимі дрыс па анытаыз?

40. она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады: Жалпы шыыны: 3000 000 теге, сатылан тнеу саны-600. Сатылан німні бірлігіне орта шыынды есептеіз.

41. А,В,С аудандарыны бірінде мейрамхана ашылуы арастырылуда. Бл аудандардаы кнделікті шыын (1 жыла) 450 000, 230 000, 900 000 тегені райды. Ал згеріс шыындары нім бірлігіне - 75, 35, 30 тенгені райды.

42. она йді іскерлік орталыында бизнесмен есеп дайындау шін 6 компьютер жне 3 маман кмегімен жмыс жасайды. Жала алынан мамандарды межелі німділігі MP_L =8 бет/cа. Жала алынан компьютерлерді межелік німділігі MP_K = 85 бет/са. Жала алынан мамандарды жалаысы w = 150 теге/са. Компьютерлерді жала алан тлем r = 5 000 теге/са. Шыындар минимизациясыны принципін ескере отырып бизнесмен жмысыны режимі дрыс па анытаыз?

43. Шыыс мліметтері: Мейрамхана ндірісін кеейту шін 3 млн теге з аражатынан 600 мы тегені несиеге алып инвестициа жасай алады. Несие пайызы 25 % райды. Экономикалы рентабельдік-45%. Табыс салыы - 24%.

Анытаыз:

1) аржы ттасыны арауы;

2) аржы ттасыны диффренциалы;

3) Табыс крсеткіштері бойынша аржы ттасыны эффекті;

4) арызсыз таза табыс;

5) Рентабельділік крсеткіші бойынша аржы ттасыны эффекті;

44. Шыыс мліметтері: Жылды есеп бойынша она й ксіпкерлігі з счетіндегі аржыа тотаусыз шаруашылы жргізген (млн. теге)

Крсеткіш	Жоспарланан жыл
зіндік капитал	7 564 000 теге
Айналымдаыдан тыс активтер	9 850 300 теге
Экономикалы рентабельдік	25%
Несие пайызы %	15,0

Жылды есеп анализі жне де тіркелген келісім шарттар бойыншаалдаы жыла, айналыма аражат ажеттігі белгілі.Осы жадайа байланысты ксіпорына несие алан тиімді ме,жне де ол ажет пе?

45. Ксіпорын стел брылау станогын дайындап оны р айсысын 7000 тг ден шыарып жатыр, сонымен атар бір бірлікке лесті шыын 2500 тг, айлы шыын 112500 тг. андай клем нім ндірісінде ксіпорын шыыны шырамайды?

46. Таза монополия ерекшіліктері

47. Баа згеруіне пайдаланушыларды сезімталдылыы талдау

48. Бухгалтерлік здік баа байланысы жне салы салу масатарына здік баа

49. Бааларды инициативтік згеру саясаты

50. Баа трлері: айналымны ызмет крсету сипаты бойынша, мемлекеттік серінен жне реттеуіне байланысты, нарытаы конкуренция дегейі

51. она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады:Жиынты шыыны: 500 000 теге,сатылан тнеу саны-400.Сатылан німні бірлігіне орта шыынды есептеіз.

52. она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады: Жиынты шыыны: 500 000 теге, сатылан тнеу саны-400. Сатылан німні бірлігіне орта шыынды есептеіз. Баа бойынша сранысты клемін аытаы?

53. Мліметтер: она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады:

Жылдар	1 нса	2 нса
Нмір баасы	Сатылан нмірлер саны	Нмір баасы
	190 (P1)	520 (Q1)	190 (P1)
	210 (P2)	220 (Q2)	190 (P2)

Баа бойынша сранысты клемі анытаыз.

54. Шыыс мліметтері: Мейрамхана ндірісін кеейту шін 500 мы теге з аражатынан 250 мы тегені несиеге алып инвестициа жасай алады. Несие пайызы 20 % райды. Экономикалы рентабельдік-40 %. Табыс салыы -22%.

Анытаыз:

1) аржы ттасыны арауы;

2) аржы ттасыны диффренциалы;

3) Табыс крсеткіштері бойынша аржы ттасыны эффекті;

4)арызсыз таза табыс;

5) Рентабельділік крсеткіші бойынша аржы ттасыны эффекті;

55. Шыыс мліметі: Турфирма екі типті ызмет крсетеді А жне Б. Ол келесідей сипатталады(мы. теге):

крсеткіш	А ызмет	Б ызмет	Барлыы
Кіріс
Айнымалы шыындар
Тпкілікті шыындар
Пайда

Бастапы кірісі мен орын ескере отырып турфирма жадайын баалаыз.

56. Фирма бір типті ызмет сынады. Шыыс мліметттері келесідей: Тпкілікті шыындар - 200 мы. теге; ызмет бірлігіні баасы - 450 теге; орташа айнымалы шыындар - 250 теге. Анытау керек: а) Бастапы кіріс (ысылша сатылым клемі); б)150 мы теге клемінде фирмаа пайда тсіретін сатылым клемі

57. ызмет ндіруге кеткен толы шыынызмет ндіруге кеткен толы шыын 3000 теге. Жоспар бойынша бекітілген шыын рентабельділігіні нормативі 15%. ызмет баасын анытаыз?

58. ызмет ндіруге кеткен толы шыын. ызмет ндіруге кеткен толы шыын 5000 теге. Жоспар бойынша бекітілген шыын рентабельділігіні нормативі 15%. ызмет баасын анытаыз?

59. она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады:

Крсеткіш	млн. теге.
Бір жыла тпкілікті шыын	7,0
Бір жыла айнымалы шыын	3,0
Бір жыла бюджетпен белгіленген пайда нормасы%,	10,0
Нмірлер саны

она йді жалпы шыынын есептеіз

60. она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады:

Крсеткіш	млн. теге.
Бір жыла тпкілікті шыын	7,0
Бір жыла айнымалы шыын	3,0
Бір жыла бюджетпен белгіленген пайда нормасы%,	10,0
Нмірлер саны

Нмірлерді 70% коммерциалы тіркелуінде она йді шыынсыздыын ескере отырып стандарт нміріні сатылым баасын есептеіз? Келесідей нмір категориялары бойынша сатылым баасын анытаыз:

номер «студия» – стеме 50%;

номер «люкс» – стеме 100%;

номер апартамент – стеме 200%.

она йді жалпы шыынын есептеіз

61. Трт жлдызды отельді бсекеге ттеп бере алу жадайы эксперттермен аныталып, келесідей мліметтер крсетілді:

Нмір типі	Нмір баасы$	Бсекелестік баасыны факторлары
Персоналдар ізгілігі	Нмір жабдыталуы	Комфорттылы дегейі	Ванны блмесіні ыайлылыы
Номер (Б) люкс 2-адамды
Номер (А) стандарт 2-адамды
Фактор лесі %

Шыынды есепке алмай ,сапасына байланысты баллды діспен (Б) нміріні баасын есептеіз

62. она йде бірдей трдегі 1000 нмір салынуда.Нмір салу баасы - 60 у.е., толы зіндік ны - 56 у.е. Маркетингтік зерттеулер бойынша баа тмендесе нмірлерді 1100-ге дейін кбейтуге болады.Траты жне айнымалы шыындар арасындаы сйкестік: 70% ,ал айнымалы - 30%. она й нмір баасын 1 у.е ме лде 2 у.е.ге тмендету ажет?

63. Оператор Болгарияа 1 аптаа чартерлі рейс йымдастыруда. Оператормен тленетін чартер баасы - 21000$, уе кемесіні сыйымдылыы 155 адам. Туристерге ажайып ызмет крсету шін оператор алдын ала жергілікті хотельерден орта баасы бір тнге 7 $ баасымен 100 орынды атты блоктан сатып алды.атты блок бойынша элотмент клемі 4900 $. алан 55 туристке осы отельде жмса блог бойынша элотмент жадайында бір тнге тнеу орны 11$ а шыты. Авиаресті бсекелестері турды 260$-а баалаандаы Авиарейсті нлдік рентабельділігін анытаыз?

64. Оператор Туниске чартерлі рейс йымдастыруда. Чартерлі рейс баасы – 29000 $. Операторды хотельер – элотмент жмса блогтаы орны 130 $ адам басына. Туроператорды минималды ммкіндігі 106 туристпен бааланды. Егер у кемесі 12% а адам санын сіруге рсат берсе, турды отпусктік баасын, туроператорды пайдасын есептеіз?

65. ызмет ндіруге кеткен толы шыынызмет ндіруге кеткен толы шыын 9000 теге. Жоспар бойынша бекітілген шыын рентабельділігіні нормативі 15%. ызмет баасын анытаыз?

66. она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады:

Крсеткіш	млн. теге.
Бір жыла тпкілікті шыын	5,0
Бір жыла айнымалы шыын	2,0
Бір жыла бюджетпен белгіленген пайда нормасы%,	6,0
Нмірлер саны

Нмірлерді 80% коммерциалы тіркелуінде она йді шыынсыздыын ескере отырып стандарт нміріні сатылым баасын есептеіз? она йді жалпы шыынын есептеіз

67. она й ксіпорыныны шаруашылыы келесідей сипатталады:

Крсеткіш	млн. теге.
Бір жыла тпкілікті шыын	17,0
Бір жыла айнымалы шыын	13,0
Бір жыла бюджетпен белгіленген пайда нормасы%,	110,0
Нмірлер саны

68. 130 ден .тратын тур ш этаппен бааланды, жне де р баалауда бірдей сана згереді. Соы бааланудан кейін тур зіндік нымен -30,6 ден сатылды. Бірінші, екінші баалануда андай баалар орнатылды?

69. 125 ден. тратын тур ш этаппен бааланды,жне де р баалауда бірдей сана згереді. Соы бааланудан кейін тур зіндік нымен - 30,6 ден сатылды. Бірінші, екінші баалануда андай баалар орнатылды?

70. она йде бірдей трдегі 1000 нмір салынуда. Нмір салу баасы - 50 у.е.,толы зіндік ны - 54 у.е. Маркетингтік зерттеулер бойынша баа тмендесе нмірлерді10% - 1100-ге дейін кбейтуге болады.Траты жне айнымалы шыындар арасындаы сйкестік: 70%, ал айнымалы - 30%.она й нмір баасын 1 у.е ме лде 2 у.е. ге тмендету ажет?

71. Туристік мекеменіні лдырауы кезінде олданылатын баа саясатын крсетііз. Не себепті сол баа саясатын тададыыз? Тжырымды длелдеіз

72. Бааны анытаудаы туекелді баалау (Алматы аласыны фирмасыны мысалында)

73. Халыаралы турларды калькуляциясы (шыу туризм) (Алматы аласыны фирмасыны бір нім мысалында)

74. Туристік німге сраныса байланысты баа ру саясат ерекшеліктерін талдаыз

75. Бсекелестерге олайсыз нарыты жадайларын зерттеу нтижелеріні талдауы (Алматы аласыны фирмасыны мысалында)