Астрономияны мектепте оытуды негізгі міндеттері
Біріккен «Физика жне астрономия» курсыны жасалуы болаша орта мектебіні рылымы мен мселелеріндегі тбегейлі згерістерге байланысты. Шындыында, жоары басышы белгілі бір баыттара сйкес бейімделіп рылады (оамды – гуманитарлы, жаратылыстану – математикалы жне с.с ). Кейбір гуманитарлы сыныптарда физика жне астрономия зіні мнін жоалтуы ммкін. Сондытан оушыларды квантты физика элементтерімен, атом жне элементар блшектер физикасымен, жне лем дамуымен таныс болуын соы оу жылына олдыруа болмайды.
Бдан астрономия мліметтерін негізгі мектеп тоыз жылды бадарламасына енгізу ажеттігі шыады. Ал 12–15 жастаы оушылара астрономияа ызыушылы тудырады. Физика курсына астрономиялы мліметтерді енгізу ойылан мселелерді тиімді шешеді.
азіргі кезде астрономия мен физика бір ылым – астрофизикаа айналуда. Сондытан физика жне астрономия бірігуі лемні физикалы жне астрономиялы бейнесіні оушылар санасында дрыс алыптасуын амтамасыз етеді.
Физика мен астрономияны оу оушылар дамуына, оларды логикалы ойлауына те маызды лес осады. Бл пндер оушыларда эстетикалы таламды алыптастырады, адамзат осы ммкіндіктері шексіздігін сездіруге ммкіндік береді, танымды белсендігін арыттырады. Бларды брі азіргі кезде шешуші мні бар экологиялы трбиемен тыыз байланысты.
Мемлекеттік білім беру стандартына сйкес негізгі мектепте физика жне астрономия курсы заттарды дискретті рылымы туралы білім беруге ммкіндік береді. Оушылардан заттар майда блшектерден тратындыын тсіндіру талап етіледі, яни молекулалардан , атомдардан, иондардан. Аырында осы тсінікті дамуы барысында атом мен ядро рлысын мегеру ажет.
Біріккен «Физика жне астрономия» курсы негізіне келесі принциптер мен ережелер алынан:
1) Оушыларды жас ерекшеліктеріне байланысты тадап алынан оу
материялдары азіргі талаптара сйкес білімдерді фундаментальды негіздерін амту ажет; сонымен атар ол жеткілікті толы жне логикалы аяталан болу керек;
2) Оу материялы ылыми кзарас алыптасуына сер етуі керек, яни табиат,
техника, адамзат іс - рекетіні шыармашылы сипаты, оршаан ортаны орау туралы білім алыптастыруы керек.
3) Оу материялында олданбалы физика мселелерін амти отырып азіргі
технологиялар туралы мліметтер болуы керек;
4) Оушыларды жаа білімдерді збетінше мегеруі, оны келешек білім алуында
жаластыруы шін ажетті зерттеуді ылыми – танымды дістеріне ммкіндігінше кбірек беру керек.
Осы принциптер мен ережелерден «Физика жне астрономия» курсы ерекшелігін сипаттауа болады.
1) берілген интеграцияланан курс физикасыны негізгі ымдарын, задарын жне
теориялы ережелерін, сонымен астрономия мен астрофизиканы негізгі сратарын, лемні дамуы мен рлысы мселелерін амтиды.
2) Логикалы бірттас бола трып курс оршаан ортаны ылыми бейнесін
жасауа ммкіндік беретін классикалы жне азіргі физиканы негізгі ымдары, задары жне теориялы орытулар амтиды.
3) Курс 12 – 15 жастаы оушыларды танымды ммкіндіктерін ескереді жне
«оршаан дниені тану», география, биология, математиканы оыту барысында алан тсініктеріне сйенеді.
4) Курс кп дегейлі ішкі айырмашылыа рылан, яни оны материялдары бір
жаынан кпшілік оушылара тсінікті болуы керек,ал екінші жаынан физикаа ерекше ызыушылы жне икемділік байататын оушылар талабын анааттандыратын болуы керек.
5) Оу мтіні мазмнын жй жаттап алуа емес, оытылатын материялды
шыармашылы жолмен оуа кіл блу керек. Сондытан оулыты бірінші тарауынан бастап оушыларда ылыми зерттеу дістерімен тере таныстыруа ерекше кіл блінеді.
«Физика жне астрономия» жаа оулыы оушы мен малімні біріккен шыармашылыты жмысын талап етеді. Тек оулы ана емес, оу - дістемелік кешендегі дидактикалы материялдар жне есептер жинаы мен жаттыулар жасалынан. Оушы з ммкіндігіне сйкес дегейді тадауы керек, ал малім рбір оушыны ойлау дегейін немі дамытуа ыайлайтын ынтыматасты шыармашылы атмосфера жасауы ажет.
Лекция - 4