Аспан механикасы негіздері

Аспан механикасы негіздерін мегеру бізді космосты дуірімізде те маызды. Себебі аспан механикасы жасанды аспан денелерін шыруды теориялы негізін атарады.

Аспан механикасы негіздерін жасы мегеру шін Кеплер задары мнін айталау, Ай озалысы параметрлерімен механика мліметтерін еске тсіру керек.

Ньютон бкіл лемдік тартылыс заын Кеплер задарынан математикалы орытып шыараны белгілі. Бкіл лемдік тартылыс заы мектеп курсынан белгілі боланымен оны физикалы маынасын жеткілікті дрежеде ыну ажет.

Бкіл лемдік тартылыс заынан Кеплерді ш заын тікелей математикалы трде шыаруа болады.

Жасанды аспан денелері озалысы табии аспан денелері сияты аспан механикасы задары бойынша болатындыын тсіну керек.

Жасанды аспан денелері озалысы есептерін шыаруда лшем бірліктерін олдануда ерекше ыпты болу керек, себебі кейбір формулаларда ртрлі жйелерден алынан аралас бірліктер кездеседі.

Мысала, Жерді жасанды серігіні орбитаны кез-келген нктесіндегі жылдамдыы тмендегідей рнектеледі.

 

V = 7,91 (1)

жне

V = 631,2 (2)

Екі формулада да жылдамды км/с рнектеледі, біра (1) формулада r мен Жер радиусы бірлігімен, ал (2) формулада км - мен рнектелген.

Тасу, айту, прецессия туралы оулытарда жеткілікті дрежеде толы берілген. Дегенмен оны жасы мегеру шін Кнні эклиптика бойымен крінерлік озалысы, Ай озалысы жне кнтізбелер туралы айталау сынылады.

Лекция - 10

Астрофизика негіздері

Астрономия курсыны бл блімі оны соы блімі – жлдызды астрономияны негізі жне негізінен сипаттама материалдарынан тратындытан жеіл мегеріледі. иыншылыы лемні кптеп саналатын объектілеріне атысты материал кптігінде жне те кп наты мліметтерді есте сатау ажеттілігінде. Бл блімді оыанда объектілер туралы ысаша малматтар бар шаын анытамалы кесте арастырып, ол малматтарды жиі айталап тру тиімді болар еді.

Бл блімді оыанда кездесетін таы бір иыншылы астрофизика мен жлдызды астрономия азіргі кезде те арынды дамуына байланысты соы кездердегі те маызды жетістіктерді зі оулытар бетіне тсе оймауында. Немесе оулытаы кейбір мліметтер бір, бір жарым жылдардан кейін-а жеткіліксіз немес ескірген болуы ммкін. Сондытан ылымны е жаа жне негізгі жаалытарын збей адаалап отыру ажет. Ол шін жаа ылыми кпшілік дебиеттерді, журналдарды баылап, пайдалану ажет.

Астрофизика дістері

Бл блімге ерекше нсау талап етуді ажет етпейді. Тек азіргі заманы физикалы дістермен аспан денелеріні физикалы табиатын зерттеуге, жлдызды шамалар шкалалары рылысы бірдейлігі мен арапайымдылыына, шыратар тсін сандармен анытауына, оптикалы дістермен зерттеуге ммкін болмайтын былыстарды зерттеуге ммкіндік беретін жаа сапалы радиоастрономиялы дістеріні дамуына кіл блу керек.

Бл блімді оыту алдында арастырылып отыран таырыпа тікелей атысты физика блімдерін, атап айтанда: фотометрия негіздері, спектрлік анализ негіздері, абсолют ара дене суле шыару задары жне плазма туралы мліметтерді айталап алан тиімді.

 

Лекция - 11