Оу пніні 5-сыныптаы базалы білім мазмны

Азастан тарихы» пнінен оу бадарламасы

Тсінік хат

 

1. Оу бадарламасы азастан Республикасы кіметіні 2012 жылы 23 тамыздаы № 1080 аулысымен бекітілген Орта білім беруді (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыа міндетті стандартына сйкес зірленген.

2. Пнді оытуды масаты – оушыларды білімі мен дайынды дегейін, жас ерекшеліктерін ескере отырып, азастан тарихыны ежелгі дуірден бгінгі кнге дейінгі наты тарихы бойынша білім беру.

3. ойылан масаттара сай пнді оытуды келесі міндеттері орындалуы тиіс:

1) оушылара азастан тарихы бойынша толыанды, жйелі білім беру;

2) азастан тарихы бойынша тарихи терминологияларды мегерту;

3) оушыларды тарихи фактілер мен былыстарды талдап-орыту, тарихи оиаларды масаты мен мнін анытай білу, оны маызын баалай білу дадыларын алыптастыру;

4) оушыларды оытылатын кезедегі ылым мен мдениетті крнекті кілдері мен саяси жетекшілерді ызметіне, тарихи оиалара салыстырмалы талдау жасауа дадыландыру;

5) оушыларды аза жне баса да халытарды мдени мраларына ызыушылыын алыптастыру;

6) оушыларды жас ерекшелігін ескере отырып, трлі дерек кздерінен ажетті апаратты іздестіру арылы зіндік жмыспен айналысуына ммкіндік беру.

4. Келесі пндермен пнаралы байланыстар жзеге асырылады:

1) «Дние жзі тарихымен»:

азастан тарихы дние жзі тарихыны рамдас блігі;

азастан тарихын оытанда кршілес мемлекеттерді тарихымен байланысты арастырылатын орта мселелерді арастыру;

2) «Географиямен»:

азастан территориясыны жне шекарасыны аныталу кезеі;

азастан территориясында кімшілік-территориялы реформаларды жргізілуі;

азастан территориясыны ландшафты, климаты, жануарлар мен сімдіктер лемін, пайдалы азбаларын зерттеген трлі экспедициялар ызметі;

3) «аза дебиетімен»:

азастанны крнекті аын-жазушыларыны кркем шыармаларды жазуда тарихи оиалармен байланыстыруы;

ХХ асырдаы аза зиялыларыны шыармашылытарын білу;

4) «Орыс дебиетімен»:

орыс аын-жазушыларыны шыармаларында аза оамыны крініс табуы;

орыс аын-жазушыларыны шыармаларындаы аза халыны міріне байланысты зерттеу материалдарын білу;

5) «Бейнелеу нерімен»:

бейнелеу неріні дамуы;

азатарды олданбалы олнер туындыларыны тарихы;

ХVІІІ – ХІХ . суретшілер ебегіндегі азастан таырыбы;

6) «Музыкамен»:

музыкалы шыармаларды тарихи оиалармен байланыстылыы;

азастан тарихындаы маызды оиаларды баяндауда музыкалы шыармаларды дерек кзі ретінде ызметі;

музыка неріні тарихы, нші-сазгерлерді мірі мен шыармашылыы.

5. Оу жктемесіні клемі:

1) 5-сыныпта аптасына – 1саат, оу жылында 34 саат;

2) 6-сыныпта аптасына – 2саат, оу жылында 68 саат;

3) 7-сыныпта аптасына – 2саат, оу жылында 68 саат;

4) 8-сыныпта аптасына – 2саат, оу жылында 68 саат;

5) 9-сыныпта аптасына – 2саат, оу жылында 68 саат.

 

 

Оу пніні 5-сыныптаы базалы білім мазмны

6. «Тарих лемі» (2 саат):

тарих туралы тсінік, тарихты зерделеу не шін ажет, азастан тарихы–дние жзі тарихыны рамдас блігі, азастан тарихыны кезедері (ежелгі, орта асырлардаы, жаа жне азіргі заманы тарих);

тарихи ждігерлер, тарихи ждігерлерді трлері (ауызша, жазбаша, археологиялы), заттай, жазбаша ждігерлер.

7. «Тариха саяхат» (14 саат):

адамны шыу тегі лемні пайда болуы туралы аза аыздары, адамны шыу тегі туралы ылыми кзарастар, азастан территориясындаы ежелгі адамдар;

азастан территориясындаы тас дуірі кезеі, палеолит – ерте тас дуірі, ежелгі ебек ралдары, адамдарды топтасып мір сруі, табиат, ауа райы, мз басу, мезолит – орта тас дуірі, кнні жылынуы, мздытарды еруі, кішігірім, жйрік адарды аулауа арналан сада пен жебені жне бумарангты ойлап табу, жеке а аулау, жаа ебек ралдарыны пайда болуы, неолит – жаа тас дуірі, микролиттік мдениет, мал шаруашылыы мен егіншілікті алыптасуы;

азастан территориясындаы ола дуірі (алашы металдар, оланы пайдалануды йрену), андронов мдениеті, ола дуіріндегі тайпаларды шаруашылыы, ола дуіріндегі тайпаларды мдениеті;

са тайпалары, сатар – ежелгі азастанды мекендеушілер, сатар туралы парсы жне грек жазбалары, сатарды трмысы, шаруашылыы, оларды дет-рыптары, са билеушілері, сатарды басару жйесі, Томирис пен Зарина – сатарды ататы патшалары (ханшайымдары), сатарды туелсіздік шін крестері, парсылармен соысы, Шыраты ерлігі, са мдениеті, «Алтын адам» – аза халыны баа жетпес мдени мрасы;

азастан территориясындаы н тайпалары мде – н мемлекетіні негізін алаушы, ндарды тарихы, ндарды шаруашылыы, трмысы, халытарды лы кші, Аттила (Еділ) – лы жаангер;

азастан территориясындаы кне тркілер («тркі» тсінігі), Тркі аанатыны рылуы, Бумын аан – Тркі аанатыны негізін алаушы, кне тркілерді трмысы жне ызметі, кне тркілерді мдениеті, діни тсініктері, кне тркі жазбалары;

Шыыс даналары (л-Фараби – шыысты крнекті ойшылы» Аристотельден кейінгі екінші стаз, Ж. Баласан);

лы Жібек жолы – маызды сауда жолы орта асырлардаы азастан алалары, алаларды рылысы, ірі алалар (Тркістан, Сыана, Сайрам, Тараз);

монол шапыншылыы, монолдар аза даласында, Отырар – аарман – ала, (Отырар оранысы. Отырарды кйреуі);

аза халыны жне аза хандыыны рылуы, «аза» терминіні пайда болуы жне маызы, Алтын Орданы ыдырауы, А Орданы рылуы, білхайыр хан мемлекеті, Керей мен Жнібек слтандарды блінуі жне здеріні руларымен Моолстан территориясына оныстануы, аза хандыыны рылуы, жздерді алыптасуы, асым хан тсындаы аза хандыыны кшеюі;

аза хандары, билері жне батырларыны тарихы, хан – ел билеушісі, аыза айналан аза хандары (Алаша хан, Уыз (Оыз хан), аза хандары – Керей, Жнібек, Брынды, асым, Ханазар, Туке), аза оамындаы билерді рлі, билер – дана, шешен, азылар, аза оамындаы батырларды алатын орны, ХVІІІ асырды лы батырлары;

азастан жне Ресей аза-жоар соысы, азастанны Ресейге осылуы, білхайыр ханны Ресей рамына кіруге мтылысы, Кіші жз азатарыны Ресей империясыны рамына абылдануы, А.Тевкелевті елшілігі;

Абылай хан, мірі мен саяси ызметі;

аза аартушылары, азаты лы алымы Ш.Улиханов, (Ш.Улихановты мірбаяны, Омбыдаы кадет корпусында білім алуы, Ф.М.Достоевскиймен достыы, ашара сапары), Абай нанбаев – аза жазба дебиетіні негізін салушы (Абайды балалы шаы. Абай – сазгер, Абай ледері, ара сздері), Ыбырай Алтынсарин – алым-аартушы, (Ы.Алтынсарин педагог, азастанда ыздара білім беретін мектепті негізін салушы);

8. орытындылау (1 саат).

9. «семдік лемінде» (6 саат):

аза халыны материалды мдениет, азатарды трын йлері (киіз й, киіз йді жиаздары), аза халыны лтты киімдері, азатарды олнер бйымдары;

архитектуралы ескерткіштер, азастан территориясындаы ежелгі рылыстар, орта асырлардаы архитектуралы ескерткіштер (озы Крпеш- Баян Слу, Бабаджа – атын, Айша бибі, Алаша хан, Сырлытам. ожа Ахмет Йассауи кесенелері);

аза халыны рухани мдениеті, аза халыны мейрамдары;

наурыз мейрамы (наурыз – жаа жыл), халы ауыз дебиеті жне аза халыны шешендік нері (дастан, аыз-гімелер, шежірелер), аза халыны айтыс нері, шешендерді нері (Жиренше шешен, Аяз би, Алдар Ксе);

аза халыны музыка нері, кй нері (рманазы, Тттімбет, Ыылас, орыт);

дінні пайда болуы, ежелгі адамдарды діни тсініктері, аза халыны діни наным-сенімі.

10. «азастан ХХ асырда» (6 cаат):

азастан Ресей рамында, 1917 жылы патшаны татан тайдыру, 1917 жылы азанда большевиктерді билікті алуы, азастанда Кеес билігіні орнауы, азамат соысы, КСРО-ны рылуы;

аза лтты зиялылары (лихан Бкейханов, Ахмет Байтрсынов, Міржаып Дулатов);

азастан 1941 – 1945 жылдары, лы Отан соысы жылдарында, КСРО-а арсы Германияны фашистік скери жоспары, лы Отан соысыны басталуы, лы Жеіске азастандытарды осан лесі, азастан майдан арсеналы, азастандытарды соыс жылдарындаы ебектегі ерлігі;

ты игеру (ты жне тыайан жерлерді игеруді себептері, ты жне тыайан жерлерді игеру, ты игеру орытындылары);

азастандаы ылым мен мдениетті дамуы (.И. Стпаев – азаты тыш академигі, аза ылым академиясыны бірінші президенті), «Мдени мра» бадарламасы;

арышты игеру, азастан – арыш айлаы (Байоыр, азастанды арышкерлер – Тотар убкіров, Талат Мсабаев).

11. «Туелсіз азастан» (3 cаат):

азастан – егеменді мемлекет, КСРО-ны лауы, азастанны мемлекеттік туелсіздігін жариялауы, Н.. Назарбаев – туелсіз азастанны тыш президенті;

азастан Республикасыны мемлекеттік рміздері (мемлекеттік рміздер туралы тсінік, аза халыны мемлекеттік рміздері тарихынан, азастан Республикасыны рміздері, азастан Республикасыны азаматтарыны конституциялы міндеттері –мемлекеттік рміздерді рметтеу);

Астана – азастанны жаа астанасы (бізді елімізді бас аласы), азастан астаналары (Орынбор, ызылорда, Алматы), 1997 жыл – Астана аласыны елімізді елордасы болып жариялануы;

12. орытынды айталау (2 саат).