Оу пніні 7- сыныптаы базалы білім мазмны

 

22. Кіріспе (1 саат):

дуірге сипаттама, орта асыр ымы, орта асыр кезедері.

23. «Ерте орта асырлардаы азастан» (11 cаат).

24. «азастан территориясындаы ерте орта асырлы мемлекеттер» (6 саат):

трік аанатыны рылуы (жер аумаы, халы, шаруашылыы жне мдениеті), Аыртас – ерте орта асырдаы аанат орталыы;

Батыс-Трік аанаты (жер аумаы, халыты леуметтік жадайы, шаруашылыы);

Тргеш аанаты, Тргештерді шыу тегі, Тргеш аанатыны рылуы, сырты саясаты, шаруашылыы жне мдениеті, содылытар Жетісуда;

арл мемлекетіні рылуы, (жер аумаы, халы, шаруашылыы, саяси жадайы, мдениеті, трік жазуыны пайда болуы), аанатты ыдырауы, Суяб – арлтарды астанасы;

оыз мемлекетіні рылуы (оыз тайпаларыны оныстанан жер аумаы, оамды рылысы, этникалы рамы), азастан аумаындаы оыздар, оларды шаруашылыы, ксібі мен олнері, Оыз мемлекетіні ыдырауы, Жанкент – оыздар астанасы;

има мемлекетіні рылу, аанатты оамды жне саяси жадайы, этникалы жне тайпалы рамы, има мемлекетіні ыдырауы, иматарды мдениеті мен ксібі;

орытындылау.

25. «VІ – ІХ асырлардаы отырышылар жне кшпелілер мдениеті» (5 саат):

кшпелі жне отырышы мдениеттерді зара сері, алалар мен оныстар, ала имараттары (кесенелер, мешіттер);

кшпелілерді материалды мдениеті, оны ерекшеліктері, олнер ксібі (керамикалы бйымдар мен ыдыстар жасау, металлургия жне металл деу), сауда, аша,

сулет жне нер (архитектуралы рылыстар, сндік-олданбалы нер);

халы ауыз дебиеті, жазу жне дін (халы ауыз дебиеті, тіл жне жазу, кне тркі жазуы, араб жазуы), діни наным-сенімдер;

орытындылау.

26. «Орта ортаасырлардаы азастан» (31 cаат).

27. «Орта ортаасырлы кезеде азастан территориясында жаа мемлекеттерді рылуы» (4 саат):

арахан мемлекеті, мемлекетті рылуы, жер аумаы, оамды рылысы жне шаруашылыы, жер иелену трлері, мдениет, ислам дінін абылдауы;

наймандар, керейіттер, жалайырлар (тайпаларды орналасуы, оамды рылысы жне шаруашылыы, тайпа одатарыны зара атынастары);

Жетісудаы араытайлар, оамды-саяси рылысы, алым-салы жйесі, сырты байланыстары;

ыпша хандыы, этникалы рамы, жер аумаы, шаруашылыы, саяси рылымы жне сырты байланыстары.

28. «азастан территориясындаы лы Жібек жолы» (4 саат):

Жібек жолыны пайда болуы жне оны ызметі, керуен жолдарыны иылысында орналасан алалардаы экономика мен сауданы дамуы;

Жібек жолыны азастан территориясынан тетін басты баыттары (Жетісу – лы Жібек жолыны шыыстаы негізгі апасы. Отстік азастан – лы Жібек жолыны батыса шыатын негізгі жолдарыны бірі);

лы Жібек жолыны мдениетті дамыту жне халытар арасындаы зара байланыстарды ныайтуа осан лесі;

лы Жібек жолыны азастан шін леуметтік-экономикалы маызы, («Мдени мра» бадарламасына сйкес лы Жібек жолыны Жетісу аумаындаы керуен жолы тарматарын зерттеу).

29. «Х – ХІІІ асырды басындаы азастан мдениеті» (7 саат):

алаларды дамуы (Отырар, Тараз, Тркістан, Сарайшы, Сайрам, Сыана жне т.б. алалар), ала рылысындаы сулет нері згерістері, ораныс рылысы, оамды рылыстар, цитадель, базар алаы, сулет нері ерекшеліктері, («Мдени мра» бадарламасына сйкес орта асырлы алаларды зерттеу);

олнер мен сауданы дамуы, йге ажетті заттарды жасау, сталы ксіп, зергерлік нер, сауда жне аша айналымы;

сулет нері мен рылысты дамуы, сндік-олданбалы нер, оны ерекшеліктері, кесенелер, мешіттер, моншалар («Мдени мра» бадарламасы аясында орта асырлы сулет неріні дамуын зерттеу);

дін жне мдениет, діни наным-сенімдер, ислам діні мен араб жазуыны ылым мен мдениетке тигізге ыпалы, Отырар кітапханасы, ылым мен мдениетті ркендеуі (математика, философия, музыка, жаратылыстану, тіл білімі жне т.б.), халы медицинасы;

ылым мен білімні дамуы (тіл, ылым мен дебиет), тркі тілдес халытарды ылым мен мдениет жолындаы крнекті айраткерлері (бу Насыр л-Фараби, бу Райхан Бируни, Ахмет Йасауи);

Махмуд ашари, Слеймен Баырани, Жсіп Баласан («Мдени мра» бадарламасына сйкес лтты мдени орталытарды рылысы жне л-Фарабиді кесенесі туралы зерттеулер);

орытындылау.

30. «ХІІІ . – ХV асырды бірінші жартысындаы азастан» (10 саат):

монол империясыны рылуы, монол империясыны оамды рылысы, монол-татарлар жаулаушыларыны азастана шапыншылыы, халыты Шыыс хан скеріне арсы аарманды кресі, Отырар оранысы, монол лыстарыны рылуы (Жошы мен Шаатай лысы), монол шапыншылыыны зардаптары;

Алтын Орданы рылуы, Алтын Орданы кшеюі, Алтын Орданы оамды рылысы;

А Орда, А Орданы дербестік алуы, жер аумаы мен этникалы рамы, ішкі жне сырты жадайы, шаруашылыы;

Моолстан, жер аумаы жне этникалы рамы, ішкі жне сырты жадайы, шаруашылыы;

Темір мемлекеті (Темірді Алтын Орда, А Орда, Моолстан, ытай, ндістан т.б. елдерге жорытары), оны салдары;

Ноай Ордасы, жер аумаы жне этникалы рамы, Сарайшы аласы – ХІІІ-ХV асырлардаы Ноай ордасыны кімшілік, экономикалы, сауда жне мдениет орталыы, мемлекетті ыдырауы, Солтстік азастан мен Батыс Сібірді мекендеген тайпаларды этникалы рамы, орналасан жері, ішкі жне сырты жадайы;

білайыр хандыы, ханды билікті ныаюы жне мемлекеттік рылымы;

азастан территориясындаы орта асырлы мемлекеттерді кімшілік рылысы, оамды рылымы, жерді пайдалану жне алым-салытар;

экономикалы жадайы, мал шаруашылыы жне егіншілік, алалар жне оныстар, олнер;

орытындылау.

31. «ХІV - ХV асырлардаы азастандаы этникалы дерістер. аза лтыны алыптасуы» (2 саат):

азастандаы этносаяси дерістер, халытарды этникалы рамы, этносаяси ауымдастытарды алыптасуы, аза халыны халы болып алыптасуыны аяталуы;

аза жздері, «Алаш» жне «жз» этнонимдері, аза, збек халыны блінуі, «аза» этнониміні шыуы туралы.

32. «ХІV - ХV асырлардаы азастан мдениеті» (4 саат):

материалды мдениет, баспана, киім-кешек, дет-рыптар мен салттар, алалытарды мірі мен трмысы, олнер жне й жиазын жасау, зергерлік бйымдар, сауда;

рухани мдениет, халы ауыз дебиеті (ертегілер мен аыздар, аындар айтысы, жмбатар мен маал-мтелдер), жазу, білім, музыка нері, аза билері мен кйлері, жыршылы нер жне жыраулар, басылы, халы медицинасы, лемні пайда болуы туралы халыты тсінігі;

алалы сулет нері (кесенелер, Тркістандаы Ахмет Йассауи кесенесі, Кк-кесене), сндік-олданбалы нер;

орытындылау.

33. «Кейінгі орта асырдаы азастан. Бірттас мемлекетті рылуы» (21 cаат).

34. «аза лтты мемлекетіні рылуы» (3 саат):

аза лтты мемлекетіні рылуыны алышарттары, Керей мен Жнібекті ызметі;

мемлекетті негізін алаушылар – Керей мен Жнібек (жер аумаы, халыты этникалы рамы), крші мемлекеттермен арым-атынасы;

аза хандыыны ішкі жне сырты саясаты, хандыты басару ісі жне сырты байланыстар, бірттас аза мемлекетіні рылуыны тарихи маызы.

35. «аза мемлекетіні ХVІ - ХVІІ асырлардаы дамуы жне кшеюі» (4 саат):

асым хан, асым хан тсындаы аза мемлекетіні кшеюі, асым ханны ішкі жне сырты саясаты, жер аумаыны кееюі, халыты суі, асым хан задары, асым хан – аза жерлерін біріктіруші;

Ханазар хан, Ханазар хан тсындаы аза мемлекетіні уаттылыы мен саяси рлеуіні артуы, Ханазар ханны ішкі жне сырты саясаты;

Туекел хан, Туекел хан тсындаы хандыты ішкі жадайы, аза-збек атынастары, орыс мемлекетімен байланыстар;

Есім хан, Есім ханны ішкі жне сырты саясаты, елдегі ішкі тартыстар жне Трсын ханны блігі.

36. «ХV-ХVІІ асырлардаы аза хандыыны леуметтік-экономикалы дамуы» (4 саат):

аза хандыыны мемлекеттік-кімшілік рылымы, дстрлі басару жйесі, аза ханы, халыты леуметтік рылымы);

шаруашылыы, кшпелі мал шаруашылыы, кшпелі шаруашылыты ерекшіліктері, егіншілік, олнер, кшпелілер ркениеті;

аза алалары, аза алаларыны лдырауы жне оны себептері;

орытындылау.

37. «ХVІІ асырды екінші жартысындаы азастан» (3 саат):

аза хандыыны лсіреуі, ішкі айшылытарды ршуі, орталы билікті лсіреуі, сырты жадайды аза хандыыны лсіреуіне тигізген ыпалы;

Туке ханны билік руы жне оны задары, «Жеті жары», лы билер, Туке хан тсындаы аза хандыыны ішкі жне сырты саясаты;

аза хандыыны ішкі жне сырты саясаты, аза-жоар атынастары, Сібір хандыымен байланысы, аза-орыс атынастары.

38. «ХVІ - ХVІІ асырлардаы азастан мдениеті» (7 саат):

аза халыны мдениеті, материалды мдениетті жалпы сипаттамасы, киім-кешек. лтты таамдар;

аза халыны шыармашылы дстрлері, аза фольклоры (ертегілер, аыздар, маал-мтелдер);

батырлы жне лирикалы эпос, леуметтік -трмысты дастандар, салт- дстрлер мен дет-рыптар;

тарихи дебиет (Мхаммед Хайдар Дулати «Тарихи Рашиди», адырали Жалайри жне оны «Жами ат-тауарих» ебегі);

дебиет жне нер, аза деби тіліні алыптасуы, аын-жыраулар шыармашылыы, халы ншілері мен сазгерлері, музыка нері, Доспамбет пен Жиембет жыраулар.

39. орытынды айталау (4 саат).