Компьютерлік графика ымы.

Апаратты-дидактикалы блок.

Компьютерлік графиканы тарихы.

Компьютерлерді дамуыны алашы кезедерінде онымен атынас жасауды бір ана тсілі бадарлама ру ана болды. Мліметтер ааз карталар немесе ленталар арылы енгізілді. Кейде компьютерлер осциллографтармен машинаны электронды тізбектерін тексеру шін жабдыталды. Млшермен 1950-ші жылы Англияны Кембридж университетіні белгісіз программисті «Эдсак» компьютеріні бір осциллографында билеп жрген шотландты бейнелеген. Бір жарым жылдан кейін информатика бойынша аылшын маманы Кристофер Стрэси Манчестер университетінде рылан «Марк-1» компьютері шін экранда дойбы ойнаышты программасын жазды.

Графикалы ммкіндіктермен жабдыталан алашы компьютер сервомеханизмдер лабороториясында Джей У.Форрестер жетекшілігімен МТИ тобында дайындалды. Оан «Вихрь» деген ат берілді, секундына 20 мы операцияларды орындады жне оны жадысы 2048 байт болды.

Компьютерлік графиканы бірінші бадарламасы «Блокнот» деп аталды. Оны 1963 жылы Линкольновский лабораториясыны программисті Айвен Сазерланд дайындады. Сазерланд жмысы компьютерлік графика тарихында шешуші жадай болды. Бл интерактивті бадарлама адама экран бетінде тек сызу жне шіру ана емес, сонымен атар техникалы сын нтижесін демонстрациялауа ммкіндік берді.

«Блокнот» пайда болана дейін компьютерлік графиканы ралдарын кбінесе скери масатта олданды, яни мліметтерді мониторда графикалы трде бейнеленуі алаш рет 50-жылдары ылыми жне скери зерттеулерде лкен ЭЕМ шін пайдаланылды. Сазерланд жмысынан кейін компьютерлік графика ндірістегі инженерлік жне конструкторлы дайындамаларды, алдымен автомобильде жне космоста, содан кейін кптеген баса салаларда ке трде олданыла бастады.

Компьютерлік графика ымы.

Компьютерлік графика – бадарламалы аппаратты есептеуіш комплекстерді кмегімен бейнелерді ру жне деу дістерін оытатын информатиканы маызды саласы. Компьютерлік графика бейнелеуді барлы трлерін жне р трлі кескіндерді (суреттерді, сызбаларды, мультипликацияларды) компьютерді кмегімен алуды толы арастырады. Компьютерлік графикасыз азіргі заманда материалды лемді елестету ммкін емес.

Компьютерлік графиканы олданыстары: медицинада (компьютерлік тамография), ылыми зерттеулерде, киімдерді модельдеуде, конструкторлы жобаларда олданылады.

Компьютерлік графика тріне байланысты а, ара, трлі-тсті болып блінеді.

Бейнелерді ру тсіліне байланысты: растрлы, векторлы, фрактальды болып блінеді.

Трлі маманды саласына байланысты: инженерлік графика, ылыми графика, компьютерлік полиграфия болып блінеді.

Компьютерлік графиканы рылымы мен дістері фундаментальды жне олданбалы ылымдара негізделген. Олар математика, физика, химия, биология, статистика жне т.б. Сондытан да компьютерлік графика информатиканы дамушы саласы болып табылады.

3.Компьютерлік графиканы трлері.
Компьютерлік графика ш трге: растрлы, векторлы жне фракталды болып блінеді. Олар бір-бірінен монитор экранында бейнелену жне ааз бетіне басып шыарылан кезде кескіндерді алыптасу принциптері бойынша ажыратылады.

3.1.Растрлы графикада кескіндер трлі-тсті нктелерді жиынтыынан трады. Графикалы апаратты осындай нктелер жиыны немесе пиксельдер трінде сынылуы растрлы трдегі сынылу болып табылады. Растрлы кескінді райтын рбір пиксельді з орны мен тсі болады жне р пиксельге компьютер жадында бір яшы ажет.
Растрлы кескінні сапасы сол кескінні лшеміне (тігінен жне клдене орналасан пиксельдерді саны) жне р пиксельді бояуа ажетті тстерді санына туелді болады.

Мндай типті кескіндер Adobe Photoshop, Corel Photo, Photofinish секілді уатты графикалы редакторларда деледі. Растрлы кескіндер векторлы кескіндерге араанда сапасы жоары, серлі болады. арапайым фотосуреттерді зі компьютерде растрлы кескін трінде саталады. Растрлы кескіндерді Paint, Adobe Image Ready секілді программаларды олданып олдан жасауа да болады.

Растрлы графика файлдарыны кеейтілу форматтары:

Файл форматы дегеніміз компьютер жадында бейнені сатау дісі. Форматтар трлері:

1).psd — Adobe PhotoShop программасыны ішкі форматы. Ол бейнелерді барлы типтерін: а-ара дан трлі-тстіге дейін олдайды. Негізі формат шексіз абаттардан труы ммкін, ал р абат 24 каналдан трады.

2).tiff — тстік каналдармен жмыс істеу шін арналан мбебап формат. Бл форматпен нктелік графиканы кез-келген программасында жмыс жасауа болады.

3).pcx — .tiff форматыны отайланан трі, Paintbrush программасы шін жасалан.

4).bmp — Windows та жмыс істеуге арналан формат.

5).jpeg — нктелік бейнелерді 5-15 есе сыып сатауа арналан.

6).gif — индекстелген тстен тратын бейнелерді сипаттауа арналаан.

Растрлы кескіндерді артышылытары да, кемшіліктері де бар.
Артышылыы: растрлы кескінді тзетуге, демілей тсуге, яни оны кез-келген блігін згертуге болады; нктелерді ажет болмаса ішінара алып тастауа немесе оюлатуа, сондай-а кескінні р нктесін а-ара немесе баса кез келген тске згертуге болады.
Кемшілігі: растрлы кескін лшеміні масштабын згерткенде (бір немесе бірнеше баытта созу немесе сыу) кескінні сапасын жоалтатыны. Мысалы, кескінді лкейткенде, оны крінісі дрекіленіп кетсе, кішірейткенде – кескін сапасы те нашарлап кетеді (нктелерін жоалтандытан).
Растрлы кескіндерді таы бір кемшілігі – файлдар лшемдеріні те лкендігінде (тстері нерлым кп жне сапасы жоары болан сайын, олар сорлым лкен болады).
Біра бл кемшіліктеріне арамастан, азіргі техникада растр те жоары сапалы кескін алуа ммкіндік береді. Сондытан растрлы кескіндер кркем графикада кеінен олданылады.
Растрлы графика электронды (мультимедиалы) жне полиграфиялы басылымдарды жасап шыару шін де жиі олдылады. Растрлы графикалы редакторлар кбінесе жаа суреттерді салу шін емес, дайын суреттерді деу шін олданылады. Осы масатта кбінесе суретшілерді олымен салынан дайын суреттер сканерленіп алады немесе фотосуреттер алынады. Соы кездері растрлы кескіндерді компьютерге енгізу шін санды фотокамералар мен видеокамералар кеінен олданылуда.

3.2.Векторлы кескіндер, бл — сызы, доа, шебер жне тікбрыш сияты геометриялы объектілер жинаынан тратын кескіндер. Бл жерде вектор дегеніміз — осы объектілерді сипаттайтын мліметтер жиынтыы.

Векторлы графиканы басты артышылыы оан кескін сапасын жоалтпай згеріс енгізуге, оай кішірейтуге жне лкейтуге болатындыы. Келесі артышылыы — векторлы кескіндерді апаратты клемі растрлы кескіндермен салыстыранда лдеайда аз болады. Векторлы кескіндер СorelDRAW, Adobe illustrator, Micrografx Draw секілді векторлы графикалы редакторларда жасалады.
Векторлы графикамен жмыс істеуге арналан программалы ралдар бірінші кезекте кескіндерді деу шін емес, оларды жаадан салу шін олданылады. Бндай ралдар жарнама агенттіктерінде, дизайнерлік бюроларда, редакциялар мен баспаханаларда кеінен олданылады. арапайым геометриялы объектілер мен аріптерді пайдалануа негізделген безендіру жмыстары векторлы графика ралдарыны кмегімен лдеайда оай іске асады.

 

3.3.Фракталды графиканы жасалу дісі сурет салуа немесе безендіруге емес, программалауа негізделеді. Егер растрлы графикада растр (пиксель), ал векторлы графикада сызы базалы элемент болып табылса, фракталды графикада математикалы формуланы зі базалы элемент болып табылады, бл компьютерді жадында ешандай объект саталмайды, кескін тек ана тедік бойынша салынады деген сз. Тмендегі сурет фракталды графиканы мысалы болып табылады (формулалар кмегімен жасалан).

ысасы арапайым тілмен айтанда растрлык кескін компьютерге жазыланда р пикселдері жеке жеке сипатталып, аныталып жазылады. Яни, бірінші атардаы бірінші пиксель тсі ара, бірінші атардаы екінші пикселді тсі сары,… оныншы атардаы оныншы пикселді тсі а. Осылай осылай сурет толытай біткенше сипатталады.
Ал векторда сурет кесінділер арылы сипатталып жазылады. Яни, трт брышты кескін, зындыы 10мм, ені 10мм, тсі ара. Сондытан векторлы кескінді сипаттап жазу лдеайда оай рі ыса жне векторлы кескінні салмаы да жеіл, рі оай масштабталады.