Сабаты таырыбы: Тздалан ет німдеріні ветеринарлы-санитариялы сараптау.
Сабаты масаты: Тздалан ет німдеріні вет.сан. сараптаумен танысу.
Ет жне ет німдерін тздауа арналан блмелері барлы санитариялы-гигиеналы талаптара сйкес болу ажет. Блме температурасы 2-50 шамасында болу керек.
ралдар, инвентарь, инструменттер, таралар таза стауа ажет. р аптада жмыс кніні соында блмелерде санитариялы ндеу ткізіледі, осы масатта ысты су, бу немесе ысты дезинфекциялы заттарды ерітінділерін олданады (кальцинирленген сода, хлорлы к жне т.б.).
Тздау ндірісінде малдрігерлер ет жне ет німдеріні вет.сан. сараптау ережелерге скес вет.сан. сараптау ткізіледі.
Тздау ндіріснде вет.сан. сараптауды негізгі масаты ет жне ет німдеріні балаусалыын жне жасы сапалыын анытау. Вет.сан. сараптауды ет шаларын, жартылай шаларын жне субнімдерін араудан басталады. Етті араанда асапхананы бтарлау сапалыын анытайды.
шаларда жне жартылай шаларда табаны болуын тексереді. ша жне жартылай шаларын жануарларды инфекциялы жне инвазиялы ауруларына зерттейді, негізінен сібір жарасына, туберкулезге, бруцеллезге, шоша обасына мен тілмесіне, финноза жне трихиниллезге назар аударады.
Малдрігер етті блу блімінде жне ндірісті тхдау технологиялы линияларды баса нктелерде вет.сан. баылау жргізеді.
Кесте 1 - Балауса солонин келесі крсеткіштермен мінезделеді
| Крсеткіштер | Сипаттамасы |
| Сырты трі | Таза, зеі жо жне кілегейсіз |
| Консистенция | Тыыз |
| Кескен жеріні тсі | ызылттан ара-ызыл тсті, кескен жері бір алыпты боялан |
| Иісі | Жасы сапалы балауса солонинге сйкес, специя иісімен жне онсыз, блдіру жне бтен иісі жо. |
| Тздыты жадайы | Млдір, ызылт-ызыл тсті, бтен иісі жо. |
| Пісірілген солонинні дмі | Бтен дмі жо |
| Шикі солонинні блігіндегі тз рамы, % | 6-12 |
| 100г солонинде нитрит рамы, мг, арты емес | |
| Тзды иондарды (рН) концентрациясы, арты емес | 6,2 |
| Сорпадаы мыс ккірт ышылды реакция | Лай немесе хлопья, тнбасыз |
| Бактериоскопия | Жындыларда микрофлорасы жо немесе бірлік кокктар, таяшалар крінеді. |
Тарада болан солонинні сапасын дрыс растыру шін, солонин кесектерін тарадан жоары, орта жне тменгі жаынан, сонымен атар тзды зерттеуге алады. Зерттеуге алынан сынаманы рбір салмаы 300г кем болмау керек. ажет жадайда солонинні органолептикалы зерттеуден баса бактериологиялы жне физико-химиялы зерттеулер ткізіледі.
келінген солонинні вет.сан. сараптау жаттар тексеруден басталады. Осындай жаттара сапасы туралы ет инспекцияны мемлекеттік сертификаты немесе ндірістік ветеринарлы баылау блімі беретін кулік жатады.
Содан кейін барлы бшкелерді сырты араудан ткізеді. Солонинні сапасын жне нетто салмаын тексеру шін, партиясынан 10% бшкелерді тадап, ашады. Дефект, сапасыны тмендеуі табылса, партияны барлы бшкелерін ашады, сапасын анытайды.
Солонинні зерттеу тртібі жоарыда айтыландай саталады. Нитрит жне ас тзы рамын анытау ажеттілігі туу ммкін. Сараптау орнында лаборатория боланда солонин сынамаларын таза банкілерге салады жне солонин алан бшкеден тзды яды, жне ондай трінде лабораторияа жеткізеді. Алынан сынамаларды жібергенде, сараптау орнында болмайтын, банкілерге таба ояды немесе промбирлейді.
Лабораторияа пробаларды жатпен бірге апарады, онда крсетіледі: проба жіберілген ксіпорынны аты, бшке жне партия нмірі, солонин трі, пробаларын алан кні, пробаны алан тланы фамилиясы жне атаратын ызметі.
Баылау сратары:
1. Солонинні вет.сан. сараптау ткізу тртібі?
2. Балауса солонинні белгілері?
3. келінген солонинні вет.сан. сараптау?
дебиет:
1. Т.Телеуали, С.ырьбайлы. Малдрiгерлiк санитарлы сараптау жне мал шаруашылыы нiмдерiнi технологиясы мен стандарттау негiздерi. Алматы, 1998.
2. А..Смалов, .А.Саындыков жне т.б. Ауыл шаруашылы німдеріні сапасын сараптау жне баылау. Алматы, 2005.
3. М.Ф.Боровков, В.П.Фролов, С.А.Серко. Ветеринарно-санираная экспертиза с основами технологии и стандартизации продуктов животноводства. – Изд. 2-е, стер. – СПб.: Лань, 2008.
4. В.М. Позняковский. Экспертиза мяса и мясопродуктов: качество и безопасность. – 4-е изд., испр. и доп. – Новосибирск: Сиб. унив. изд-во, 2007.