Педагогикалы зерттеу
Бл зерттеуді малім жргізеді. Олара р пн бойынша білім дадыларын алыптастыру жатады.
Сйлеу абілетін байау:Суреттегі заттарды атын атау, сурет бойынша сйлем рау, заттарды жекеше, кпше трлерін атау, ріптерді тану.
Жазу абілеті:ріп элементтерін жазып крсету
аза тілі мен пні бойынша:Кркем жазу, анытама, мтінді мегеру, талдау
Осы зерттеулерді жргізу арылы оушыларды абілеттерін анытап аламыз. Осыдан саба рдісінде оушыларды сабаа абілеттері, ынтасы ашыла бастайды.
1. Оушыны лгірмеу себептері?
лгірмеуші оушы деген кім? Ол не себепті лгірмейді? Олара нендей факторлар сер етеді? – деген сратар туады, енді соны анытауымыз керек. лгірмеуші оушыны ата-тегіне, тым уалау себептері бар ма, наашы жртына, отбасы жадайы, ата-анасына баласыны еліктеуі, отбасындаы трбие соларды зерттеуіміз керек. «Трбие – отбасынан басталады» деген наыл сзді маынасына тереірек ілетін болса, оушы трбиесі – отбасы таылымына байланысты деген ыма да тірелеміз.
Отбасы – Ата-бабасы – Ата-анасы – Наашы жрты – Бала
Оушыны лгірмеу себептері мынадай жадайларда болуы ммкін:
1.Оушыны денсаулыыны нашарлыы (жазылмайтын дерт, туа бітті, кейін пайда болан ауру т.б.)
2.Отбасындаы жадайлар:
- анасыны болмау себебі (айтыс болуы, ажырасуы)
- кесіні болмау себебі (айтыс болуы, ажырасуы)
- ата-анасыны ішімдікке салынуы
- леуметтік жадайыны тмен болуы
- отбасындаы айы-асірет
- баланы аморшысыны олында болуы.
3.Алыстан келіп оитын балалар.
- жатан йіні жайсыздыы;
- жатан йіне йреніспеу.
4.Достарыны сері:
- досыны ауатты труы;
- досымен арым-атынас жасай алмауы т.б.
Міне, осы жмыстарды брі зерттеліп, абілеті тмен балалара психологиялы, педагогикалы, физиологиялы талдау жасап, оларды дамытуа, трбиелеуге жадай жасап отырылу керек.
лгірмеуші ата-аналарды кейбіреулеріні баласына, стазына деген кзарастары да сан алуан. Оушыны лгіріміне тек малім ана емес «Отбасы + оушы + мектеп», яни штік ода бірлесе отырып шешуге ыпал етуіміз керек. Бл – лгірмеуші баланы болдырмауды бір жолы.
1. лгірмеуші оушымен жргізілетін жмыс трлері
лгірмеуші оушымен жргізілетін жмысты трлері те кп. Оларды оушыны абілетіне байланысты материалды жеілдетіп, кші жететіндей етіп беру керек. Олар:
1.Тесті трлері (жеілдетіп алуа болады). Мысалы, тілген материала байланысты «Толытыру тестін» былай алдым.
аза тілі 4-сынып – Жат жерде кзге _____________лгенше, мз да болса, анамны тапан жерінде лемін! (алан сзін – «трткі болып» деген сзді орнына ояды).
2.Ана тілі: Шаруаны бір тлік пірі – ………….
Келтірмей, у, пір ата, ойа топан.
ойды адыан блені брі рып,
……………………., ні шсін асыр апан… (Шопан, Быпырт тиіп)
4.Сурет бойынша сйлемдер жазу, шаын гімелер растыру.
5.Жазу коллеграфиясына да назар аудару (кшіріп жазу, жата жазу т.б)
6.йге тапсырма бергенде де абілетіне байланысты беріп, оны кнделікті адаалап отырса, й жмысын орындауа оушы тыылыты дадыланады.
7.Сабата ойын трлеріні де маызы ерекше (дидактикалы ойын, рлдік ойын, имыл-озалыс ойындары). Ойынны бала дамуына, мінез-лына, физикалы даму ерекшелігіне жне эстетикалы трбиесіне лкен серін тигізеді.
К.Д.Ушинский: «Ойын балалар шін шынды. Бала ойын лемінде мір среді, дамиды» – деп баланы саата ызыушылыы ойын арылы дамитындыын длелдеген. Бір ойын трі ойлау жне абылдай білуін жетілдірсе, ал екінші бір ойын есте сатау абілетін жетілдіреді.
ІІІ. орытынды
А.Байтрсынлы: «аза ісіндегі неше трлі кемшілікті кбі тзелгенде – оумен тзеледі» – дегендей оушыны зерттеу онымен жмыс жргізу, лгірмеушіні болдырмау – оу, іздену, ебектену арылы келетіні длелденіп отыр. лгірмеушіні болдырмау шін малім зіліссіз бірінші сыныптан бастап жмыс істеу керек. Ал мен 4- сынып тан бастадым. Мндай оушыны бір ст те назардан шыармауымыз керек. Сонда ана жазылмайтын, туа біткен дерті болмаса нтиже берері аны. Оушы бойында йтеуір бір жары суле болуы ммкін. Соны лкен нрлы шуаа айналдыру малімні лесінде деп ойлаймын. Мысалы, Бекназар Перизит та, арабек мірбек те бастауыштан келгеннен ертегіні айтуа, тсінгенін, естігенін айтуа шебер. Ал, жазу коллеграфиялары тмен болатын. Трлі жмыс дптерлері мен кркем жаздыру арылы, оыан шшаын шыармаларын талдауа йрету арылы азір екі оушыны оуа абілетіндігіні артанын айта аламын. Осындай дрежеге олар кп жмыс жргізу арылы келді. Дегенмен, олар лі де тынымсыз жмыс жргізуді ажет етеді.
Е бірінші малім тарапынан оушыа деген лкен сенім керек. «Сен жасай аласы», «Ои аласы», «лі-а йреніп кетесі» – деген сенімді сздерді оушы бойына дарытып, иыннан емес жеілден иына арай ауысу жолын ажет деп ойлаймын. Сол кезде білімге деген ызыушылы пайда болады.
Сзімді орыта келе, з тжірибемде ріпті таныан бала аыл-есі дрыс болса, рі арай ол баладан міт ктуге болады екен. Ал кей балаларды абілеті баяу дамитыны да болады. Олармен де тынымсыз жмыс жргізіп, кдер збей, ерінбей жалыпай іздену, лгірмеушіні болдырмау – стазды міндеті. Жне сыныпта лгірмеушіні болмауы – стаз баыты, – дер едім.
Пайдаланылан дебиеттер:
1. «Жаа мектепке – жаа малім». 12 жылды білім беру журналы. №6.2005 – 4 бет
2. Дамыта оыту технологиялары. Авторы: Б.А.Трынбаева. – 2000 ж
3.дебиет. Жалпы білім беретін мектепті 5-сыныбына арналан оулы/ . Дайыр,
.Айталиев, Ш.Беркімбаева, Г.рманбай . Алматы: Атамра, 2005.
4.Морфологияны дамыта оытуа арналан жаттыулар жйесі. Авторы: Н.рманова – 2006 жыл
5.«Психология в школе». Журнал «12 летнее образование» – №6,2005 (Стр 66)
6.Оыту процесіндегі инновациялы ізденістер (Атбе. Облысты кадр біліктілігі) – 2001
ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРМЕН ЖРГІЗІЛЕТІН ЖМЫСТЫ ЛГІ ЖОСПАРЫ
| Кезедер | № | Жмыс трі | Орындаушы | Мерзімі |
| Баылау | Зерттеу: сынып оушыларыны білім дегейі тексеріледі; психологтар тарапынан тест, тренингтер йымдастырылады; отбасы жадайы зерттеледі. | Пн малімдері, Психолог, ата-ана. | ІХ | |
| Нтижемен жмыс: дарындылыты трлерін анытап білу; балаларды дарындылы трлеріне арай жіктеу немесе топтастыру; ата-анамен жмыс. | Пн малімдері | ІХ | ||
| Дамыту жмыстары: бала біліміндегі кемшін тстарды анытап, толытыру; ызыушылытары мен ажеттіліктерін анытау; бейімділіктері бойынша жмыс таырыптарын белгілеу; гімелесу-тзету (коррекциялау) жмыстары. | Пн малімдері Психолог | Х | ||
| Практикалы | Жмысты жргізілу барысы: тапсырма-кнделігін толтырту; оушыны жмысын жйелі тексеру, кмек крсету; коррекциялы жмыс. | Пн малімі, психолог | ХІ | |
| Оушыларды : мектепішілік байауа атыстыру; ауданды (алалы) байауа атыстыру; мектепішілік конференция, жобалар жарысы, пікірсайыстар ткізу; трлі дегейдегі пндік олимпиадаа атыстыру; зіндік рефлексия, тренингтер. | Пн малімдері, психологтар, тлімгер, ата-аналар, оу ісіні мегерушісі. | ХІІ – ІІ | ||
| Нтижесін жариялау, жарыа шыару, презентациялау: апарат ралдарыны кмегімен жариялау; облысты дегейдегі байаулара жеімпаздарды сыну; «Жас алым» республикалы ылыми-практикалы конференциялара, трлі дегейдегі форумдара атыстыру. | Пн малімдері, кімшілік, психолог. | ІІІ – І | ||
| орытынды | Мектепішілік жалпы орытынды: Диагностикалау; Мониторингілеу; Оушыларды шыармашылы есебі; Жазы тапсырма беру. | Пн малімдері, ата-аналар, психологтар,кімшілік. |
Таы да бір айта кететін жайт , балаа «сен дарындысы,осындай жетістіктерге жетесі» деп алдын ала айтуа болмайды. йткені,бала алдына ойан масатына жете алмаса,ынталыы тмен тсіп,бл жадай психологиясына кері сер алдыруы бден ммкін.
Оушыларды даралы абілетін танып білу ,дамыту шін 1.Балаларды абілет дегейі,рылымы р алуан болатынын ескеру керек.Оны анытауа психологиялы тестілер ,зерттеу,баылау, дамыту жмыстары кмектеседі.2.р балада абілетті бірнеше трі болатынын ескере отырып, баланы жетекші абілетін анытап, арнаулы шыармашылы жмыстарын жргізе білген жн.
Шыармашылы пен нер егіз ымдар. Сондытан ,шыармашылыты озаушы кші – р алуан нерді трі болып табылады.Шыармашыл бала зіні абілетін , кш –уатын ,бейімділігін сезіне алатынын длелдейді.Сыныбымнан 2 оушы Халыаралы , Республикалы нер байауыны жлдегері атанды.
Мектепішілік патриотты н байауы (бас жлде)
Мектепішілік «Сйкімді ару» байауы (бас жлде)
Ауданды «Бозторай» нер байауы (алыс хат)
Облысты «Ботаан» н байауы (дипломант)
Республикалы «А кгершін» нер байауы ( 3-орын )
Мектепішілік «Шмші ндері» н байауы (бас жлде)
Мектепішілік «Сйкімді ару» байауы (1-орын)
Ауданды «Бозторай» нер байауы (алыс хат)
Ауданды «Патриотты ндер» байауы (2-орын )
Халыаралы «А кгершін» нер байауы ( 3-орын )