Таырыбы: Биология пні бойынша сыныптан тыс ткізілетін жмыстар (жаппай).

Жоспар:

1. Биология кештеріні масаты мені міндеті.

2. Биологиялы кештерді трлері.

3. «Брейн-Ринг» ткізу ережесі

4. Білім кеші.

5. Тапырлар сайыс кеші

Кілт сздер:биологиялы кеш, брейн-ринг, терездегі суреттер.

 

1 Биология кештеріні масаты мені міндеті.

Мектептегі оу жмысын йымдастыру формаларына саба, факультативтік сабатар, топсеруендер, сыныптан тыс жмыстар: пндік кештер, дгелек стел, дидактикалы ойындар жне т.б. жатады. Осыларды ішіндегі е негізгісі – саба. Биологияны оытуды білім мен трбие беру, оушыларды дамыту міндеттері, е алдымен, сабата шешіледі, содан со баса формаларында жетілдіріледі жне тередетіледі.

Шынында да, сыныптан тыс жмыстары барысыны натылы масаттары мен міндеттері, мазмны жзеге асатыны, оларды жзеге асыру шін оытуды алуан трлі ралдары мен дістері пайдаланылатыны талас тудырмайды.

Биология курсы жеке сабатара жіктеліп оытылады, оларды жалпы саны – 303, VIII класта – 105 саба, IX класта – 85 саба, X класта – 68, XI класта – 68 саба ткізіледі. Блар бірттас сабатар жйесін райды, бл жйеде р сабаты з орны, зіндік атаратын ызметі бар. Осы бадарламаа сйкес биология пнінен сыныптан тыс жмыстар йымдастырылады.

Биология курсы арылы ткізілетін сыныптан тыс жмыстар арылы биология ылымыны олы жеткен табыстарын дидактикалы талдау мынандай негіздерге сай аныталды: ылымилыы; жйелілігі; тсініктілігі; саналылыы.

Биология кештеріні масаты мені міндеті

«Биология» пніні жалпы білім беруде алатын з арны бар: табиат задылытарын, дниені ылыми бейнесін тсініп, адам з іс-рекетінде тиімді пайдалануда, табиатпен зара арым-атынасын дрыс алыптастыруда ерекше рл атарады. Биология білім кештеріні мазмны тіршілікті ндылыын, экологиялы мселелерді маыздылыын жете тсінуге, оушыларды мірге деген кз арастарын жан-жаты дамыту, оытуды теориялы баытын, практика жзінде іске асыру, салуатты мір срді ажеттілігін табиат байлы орларын тийымды пайдаланып, оршаан ортамызды аялай білуге йрету жне оушылара мір сру ажеттілігін тере сезініп, абылдауына ммкіндік береді.

Кештерді міндеттері:

Малімдерді негізгі міндеттеріні бірі - мектеп абырасынан оушыларды экологиялы біліктілігін алыптастыру. Оушыларды пнге ызыушылыын алыптастыру. Оушыларды пнге ызыушылыын (алыптастыру) артыру, биологиялы білімін ктеру. Сол шін мектепте биологиялы кештер йымдастыруды маызы зор.

Кештерді масаты:

Оушыларды сабата алан білімдерін жан-жаты осымша ізденістермен баса пндермен байланыстыра оыанын бекіту. Кеш барасында оушыларды трбиелігі, ыптылыы, дарыдылыы (оушыларды) ызыушылыын оятуа – лкен ммкіншіліктерді бірі.

Кештерді барысында міндетті трде баса пндерді де байланыстыра алады. Мысала: дебиет, география, экология, бейнелеу нер, музыка.

Малімдерді негізгі міндеттеріні бірі – мектеп абырасынан оушыларды экологиялы біліктілігін алыптастыру. Оушылады пнге ызыуын арттыру, экологиялы білімін ктеру масатында биологиялы кештер йымдастыруды маызы зор. Мектепте ткізген биология кештерінін жоспарын сынып отырамын.

Кеш эмоциональды те ызыты трбие жмыстарды бірі. ткізілетін кештер тек тыдаушы, крермендерді ана емес атысушыларды ызыушылыына рі арай лкен сер етеді.

Оушыларды ызыушылыын арттыру шін алдын-ала жоспары, рі р сыныпта жеке-жеке таныстырылады. Кешті йымдастыру кезінде оушылар ізденіс стінде болады, материалдар жинастырып, ызыты сратар растырады, костюмдер дайындайды т.б. ызу жмыстар жріп жатады. Алдын – ала оушылара рбір сынып жеке-жеке орына ие болатыны осы кеште ерекше кзге тскен балалара «Жас биолог» атаы берілетіні ескеріледі.

Бл оушыларды онан рі ызытырып тыылыты дайындауына кмектеседі. Кеш жоспар бойынша йымдастырады. Кешті салтанатты трде 3 топа бліп ткізуге болады.

1-шыармашылы топ,

2-суретшілер тобы,

3-олнершілер тобы.

рбір сынып оушылары здеріні растыран газеттерін іліп, оны жан-жаты тсіндіріп, орап шыты. Кеш тетін биоогия кабинетін безендіруді маызы да ерекше. Таламмен, дейі безендіруді зіндік пиялары бар.

Біріншіден, шамадан аспау керек, шекейді тым кптігі кері сер етеді. Уаытыызды, кшіізді, аржыызды ысырап етпей, иял мен тапырлыа ерік берііз. Кейбір шекей – рнектерді з орыыза алдыруа болады.

Мысалы, ріптер жазылан жалаушалардан кез келген ттытау тілек сз растырылады. Есінде болсын: мерекелерді безендірілуі бірін-бірі айталамауы керек. Екінші ереже абыраларды блдірмеу. Шеге, батырма, желім, жабыса заттарды ізі алып ояды.

абыра бірдее орнатыыз келсе, тбеге таман зынша (келсе, тбеген таман) ааш немесе темір бекітіп, соан р мереке сайын жаа бір нрсені жіп арылы іліп отыруа болады, тіпті болмаса, елусіз ана шеге аып, соан ілііз.

шіншіден, ктпеген ызыты нэрселер кп болсын.

Мысалы тмендегідей.

Есіктегі ызытар – плакаттар, фотомонтаждар, шаырулар, жарнамалар, мерекені бадарламасы, таырыба байланысты наыл сздер жазады.

Мысала: табиата байланысты наыл сздер. «Табиатты брі аиат, брі зады, брі орынды, брі шынды, ал адасу мен жаалысу тек ана адамда болады», «лкені кркі мал болар, зенні кркі тал болар», «Бір тп ааш отырызан адамды бекер мір срді деуге болмайды».

Терездегі суреттер. Олар акварельдік бояумен, гуашыіен, тушьпен, бормен салынады. Глдер, кліп тран кн, кбілектер, кзді жапыратар, ар иыршытары бейнеленген трафареттік ааздар зірлеуге болады. Трлі-тсті мамдары жалаушыларды, ауе шарларын іліп, олара кліп тран бет-бейнелер салу, ттытау жазу, шарлара алпа кигізіп, орамал тарту иын емес. Балалара таы бір атты найтыны ажайып айна. Мндай айнаа араан онатар здерін арышкерді бейнесінде кре алады. Айнаны бетіне толыымен сурет салынып, бетті дегейінген орны ана алдырыла.

Кешті жарнамасын. Айын рі аларлытай жасау керек. Жарманамы бейнелеу тілі борынша шартты. Ешбір шекей, рнек керек емес. онатар зін не ктетін бірден тсінетіндей болсын. Мселен, уырша театры туралы болса, жарнамаа куырша суреті, фокус крсетілетін болса, сиырлы таяша стаан кзбояцшыны бейнесі жеткілікті. Жарнамаа — керегі – детпен тыс рі тартымды бояу.

Кешті бадарламасын міндетті жарнамаа сас, біра бейнеден грі сз басым, кбінесе «Тек бізде ана!», «Круге асыыыздар», «ажайып кеш» т.с.с. болып келеді.

Кешті йымдастыру мен дайындап ткізу кезінде ата-аналармен байланыс жасауды маызы зор, олар сізге ыыласпен ол шын бере алады.

Ата-аналар осы ткізілетін шараы жауапкершілікпен, ызыушылыпен лесін осады олара арап оушыларды эмоционалды ызыушылыы артады.

Биологиялы кештерге бірнеше 5-10 минутты баяндама осады. те ыса рі наты баяндамаларды те жеіл эрі тыдауа алайлы етіп жазып оу. Баяндамаа осымша иллюстративті материалдар даярлау: «зертеу жмыстар», оушылар здері (жазан немесе) зертеген, суреттер, сызбансалар, коллекциялар, диопозитивтер жне кинофильмдер.

азіргі оу рдісінде дстрлі емес сабатар, кештерді дебиет пнімен байланыстыра отырып жыр кейін, география мен тарих пндерінен байланыстыра отырып саяхат кештерін ткізуге болады.

Танымды кеш

Мектепте сабатан тыс жргізілетін танымды кештерді орны ерекше. Сондай игі шаралардьщ бірі оушыларда мір салтын алыптастыруа, денсаулы шін креске баытталады. Мектепте ткізілген «Денсаулы – з алымызда» таырыбына кеш «XXI асыр кшбасшысы» трінде белгіленеді. Оан атысушы оушылар белгіленген 6 турдан тіп, зара ба сынасты. Сыннан срінбей тіп, дрыс жауап берген оушы «XXI асыр кшбасшысы» аттаын иемнеді. Тменде осы ткізілген танымды кешті ойылан сратарын сынады. р сыныптан 9-11 сынып арасынан бір-бір оушыдан аламыз.