Таырыбы: Биологияны оуытуды материалды базасы. Биология кабинеті.
Жоспар:
1. Биология кабинетіні жабдыталуы.
2. Препараторлы блме.
3. Жасыл мйіс.
Кілт сздер:Блме сімдіктер, сімдіктерді паспорты.
Материалды базаларды зіндік алатын орын да, айырмашылыыда ртрлі жне зіндік ерекшеліктері бар.
Орта мектепте биология пнін оыту шін міндетті трде материалды базалар керек. Мндай материалды базалара мектепте мыналар жатады: биологиялы кабинет, тірі табиат мйісі, мектеп жанындаы участок жне табиат.
Крнекі ралдарды сабаты мазмнына сай дрыс пайдалану, малім шін те тимді жне діс – тсілдерді орынды пайдалануа ммкіншілік туызады.
Сонымен атар, крнекілік принціпін дрыс пайдалану жне з беттерінше оушыларды жмыс істеуіне тжірибелерді жасай білуге, табиатта экскурсияа шыуа, жымда жмыс істей білуге, техниканы тиегін игеруге, ебекке йретеді.
Мысала, табиатта – оушылар табиатты пия сырын рбір жыл мерзімдеріне байланысты табии трде білім алса, ерекшеліктерінен танысса, тірі табиат мйісінде – олдан срыптау факторларды серінен згеруімен танысады.
Биологиялы кабинетте жыл бойына оиды жне тжірибелер жасайды, факультативтік саба ой рісін дамытады.
Оушыларды оитын жне крнекі ралдарды сабатарын орын немесе оны бір сзбен – биологиялы кабинет деп атаймыз.
Сабаа керекті – оу ралдары: жануарлар, сімдіктер, ыдыс – ая, реактивтер, натуралды колекциялар, гербарилер, аспаптар, техникалы ралдар, модельдер, таблицалар, диапозитивтер таы басалар.
Билогогиялы кабинеттерді де йымдастыру жне жабдытау туралы зіндік тарихы бар. (Ол жнінде 1918-1930 жылдарды аралыында жне 1931-1932 жылдардаы Орталы комитетті тарихи ауларын ткенде айтылан, соны еске тсіндірсендер боланы).
1977– жылы СССР–ды Орталы комитетімен министірлер Советті 22– Желтосанында абылдаан аулысы бойынша, 1980–1981 оу жылында ССРО-да барлы мектептерде биологиялы кабинет толы йымдастырылып бітуі тиіс делінген.
Соан байланысты, сіздер баратын жаа немесе басадай мектептерде биологиялы кабинет тмендегі трыдай йымдастырылуы жне жабдыталуы тиіс, онда мынандай жмыстарды трлері істелуі керек.
Биологиялы кабинет
Биологиялы кабинетті йымдастыру мселесін мектеп дирекциясы жне пн малімі жаа мектепті салу проектісін ра бастаан кезеінен бастап ойластыраны жн. Биологиялы кабинет мектепті шыыс немесе отстік шыыс жаында орналасуы тиіс. Себебі оан жары жасы тсуі керек. Сонымен атар, анша блме керек, оларды площадтарын (клемін) анытап, архитекторлармен келісе отырып жасауы тиіс.
Егер орта мектеп 30 – 32 комплекті сыныбы бар, болан жадайда биология пнін жргізу шін биологиялы кабинетке мынандай блмелер болуцы тиіс:
1.сынып – лабораториясы
2.Тірі табиат мйісіне керекті блме.
3.Препарат блмесі немесе лаборант блмесі. Бл блме малімні жмыс істейтін блмесі де болуы тиіс.
Сонымен катар мектепті тбесінде метералогиялы ала жне кішігірім осымша блме болса (онда мектепті жанындаы участокке керекті рал - жабдытарды сатайтын) жаман болмас еді.
1 Биологиялы кабинетті сынып – лабораториясы, кдімгі кластан айырмашылыы болуы тиіс. Онда партаны орнына стол (оушы жне малім шінде) орынды болу керек. Проекциялы фонарлар, техникалы ралдар оятын (тыыры) астынаойылатын осымша орынды таы баса.
2 Сыныпты клемі орта мектепте оушыларды санына байланысты болуы тиіс. Егер де сыныпта 40 – 42 ушы болан жадайда , класты зындыы 12м, ені 9 – 10м, биіктігі 3,5м – 4м яни аума млшері 300 – 380м³, ал клемі 100м² болуы жн. Мндай жадай таза ауамен амтамастырып труа, лабораториялы жмысты дрыс орындауа ммкіншілік туызады. Сонымен атар, ртрлі жылу, газ шыаратын аспаптармен приборлармен жмыс істеген кезде себебі тиеді.
3 Сыныпты жарытыы. Сынып лабораториясы те жары болуы керек. Жарытыы кдімгі кндізгі жарытай, яни блмені жарыты коэфицент млшері 1/5 блігіндей болуы (еденді есептегенде) тиіс.
рбір столда абапсурлы электр шамы болуы тиіс. Татаны, малімні столында да жары жасы тсуі тиіс. Терезені биіктігі – 3,2м немесе 3,5м.
4 Сумен жабдытау. Сынып лабораториясында су быры жргізілуі тиіс. Онда ол жуыш (раквина) орамал 3 – 4 шлмегі бар болу керек.
5 Оушыны столы мен орындыы жнінде. Столды зындыы 140см, ені 60 – 70см биіктігі 75 – 80см. Столды астында палкалар бар, беті клбеу горизонтальды болуы тиіс. Сынып – лабораториясында столды 3 атар орналастырып, абырадан ара ашытыы 2м, ал аралыы 1м болу керек. Бны барлыы столды аралыымен малімні немесе ассистентті, оушыларды жруіне те олайлы.
Орындыты биіктігі 40 – 45см , ені 35см – 35см, айнамалы немесе торт брыш боланы жн.
6 Демонстрациялы столда ол жуатын раквина, лампа жне терезе пердені (штор) экранды тмен тсіріп немесе жоары ктеріп тратын автоматты электр жаыштары мен згергіштері боланы жн. Кадоскопты орналасуы – екінші сзбен клас татасы.