МЕРЕКЕЛЕР МЕН ОЙЫН-САУЫТАР

Масаты:айнала оршаан лем мен мірлік былыстарды сезінуге абілетті, арапайым шыармашылы іскерліктер мен дадыларды мегерген бала тласын алыптастыру.

Міндеттері:

- мерекелер мен ойын-сауытара ызыушылыы мен оан атысуа ынтасын арттыру;

- елжандылы пен азаматты сезімдерін алыптастыру, оамды мірге араласуына талпынысын трбиелеу.

Мазмны:

Балалармен бірге мемлекеттік, жалпылтты мерекелерді атап ту:

Білім кні. азастанда тратын лттарды тіл мерекесі – «Кп тілде сйлей білеміз». азастан Республикасыны кні – «Елімізді туан кні». Туелсіздік кні – «Еркіндік кні». Жаа Жыл. 8 Наурыз – «Аналар мерекесі». Наурыз – «Кктем мерекесі». Клкі кні – «Клейікші шаттана». азастан халытарыны бірлігі кні – «Досты кні». Жеіс кні. Балаларды орау кні.

Мемлекеттік жне жалпылтты мерекелер туралы тсініктерін кеейту.

Мерекелер мен ойын-сауытара атысуа белсенділігін арттыру.

Серуенде жргенде мемлекеттік мерекелер арсаында аланы, кшелер мен йлерді алай безендірілгенін баылау.

Мереке арсаында топ блмесін безендіру. Мерекеге дайындыын мадатап, бірлесіп жасаан жмыстары мен оны нтижесіне уану сезімдерін олдау.

Мерекелік ойын-сауытар мен кештерге атысып з нерлерін крсетуге: ле оуа, н салуа, би билеуге, ойын ойнауа, ертегі кейіпкерлерін сомдауа атысуа талпыныстарын алыптастыру.

з олдарынан туысандары мен балабаша ызметкерлеріне арнап сый-сияпаттар мен мерекелік шаыру билеттерін дайындау, ойыншытар мен шекей бйымдарын жасауа талпыныстарын алыптастыру. лкендерді мерекемен ттытауа йрету.

Спортты ойындар мен іс-шаралара (жазды, ысты) белсенді атысып, трлі жаттыуларды орындауда, спортты жарыстарда здеріні ептілігі мен шапшадыын, зеректігін танытуына ммкіндік жасау.

лкендер йымдастыран ойын-сауы трлеріне ызыушылыын арттыру (уырша театры, музыкалы жне деби композиция, концерт, н кештері, ертегі, телебадарламалар мен мультфильмдер кру).

Трлі сайыстара, жмбатар шешуге, таырыпты кештерге, н байауларына, театрландырылан кріністерге атысу белсенділіктерін арттыру.

ЖАСАР БАЛАЛАРА АРНАЛАН БАДАРЛАМА

3-4 ЖАСТАЫ БАЛАЛАРДЫ

ЖАС ЕРЕКШЕЛІК СИПАТТАМАСЫ

 

Сюжеттік-рлдік ойындар - 3-4 жастаы баланы тлалы, интеллектуалды, жалпы психологиялы дамуында ерекше орын алатын жетекші іс-рекет болып табылады. Бл кезе баланы тілге, оны дыбысталуы мен маынасына ерекше ызыушылыымен, сезімталдыымен ерекшеленетіндіктен, баланы тілін дамытуа те олайлы.

Бл жастаы балалар лкендермен арым-атынас жасауа те ыыласты болады. ртрлі сратар ойып, здері білетін ертегілерді бар ынтасымен айтып береді. Танымды ызыушылыы белсенді болады. лкендермен арым-атынас жасау ажеттілігі анааттанбаан кезде, оларды арасында эмоционалды жатыраушылы пайда болады. Трт жаса арай бала рдасын орта іс-рекетке атысушы есебінде абылдайды.

3-4 жасар баланы зін-зі баалауы те жоары дегейде болады. Бл — біреу оны тлалы асиеттерін дрыс бааламаан кездегі з-зін орауды «тлалы» механизмі болып табылады.

3 жас пен 4 жас аралыында баланы сенсорлы дерісіні - сезіну мен абылдау трлері алыптасады. Фонематикалы есту, тсті ажырату, кз ыраылыы, заттарды пішінін ажырату абілеттері жетіле тседі.

Балалар заттарды стап кріп танудан, кзбен кру арылы тануа кшеді. Жаа заттарды арап, кзбен кріп танудан сипап-сезу, есту, иіскеп кру арылы абылдауа ауысады.

Сз — 3-4 жастаы балаларды сенсорлы дерістерін дамытуда жетекші орын алады. Балаларды сздік орын заттарды сынын, бір-бірімен арым-атынасын білдіретін, мазмнды абылдауын алыптастыратын жаа сздермен байытады.

3-4 жастан бастап баланы есі еріксіз сипатта болады. Бала материалды зі іс-рекетке тікелей атысу арылы есіне сатайды. Бл жастаы баланы ойлау абілеті сапалы згешелігімен ерекшеленеді. Оан иял мен шындыты ажырату иына соады. Ол — зімшіл. Оан анимастикалы тсініктер тн. Айнала оршаан заттарды брін зімен салыстырады, олар да зі сияты ойлауа жне сезінуге абілетті деп ойлайды.

Нысандарды арастыра отырып детте, ол затты едуір ашы блігін ажыратады.

Мектепке дейінгі кіші жастаы балаларда кеістік, уаыт, сан туралы арапайым тсініктері алыптаса бастайды.

3-4 жасар балалар ауа райы былыстары мен оны салдары арасындаы арапайым байланыстарды тсіне бастайды. Тек ана зі ана емес, баса да тіршілік иелері де таам мен судаы ажеттілігі бар екенін тсінеді. 3-4 жасар балаларда растыру рекеті лі де ойынмен бірге штаса отырып жргізіледі. р трлі материалдарды олдану барысында балалар оларды асиеттері мен растыруды ерекшеліктерін танып-біледі.

Бл кезеде балалар арапайым ол ебегі трлеріні дістерін мегереді (бктеу, умаждау, жырту жне са-тйектерді олдан жасау).

Трт жаса арай балалар кркем шыарма мтінін эмоционалды жне ттастай абылдайды. Оны материалды аншалыты тсінгендігі сйлеу тілінде ана емес, заттарды ажырату жне ойын рекеттері стінде байалады.

Бала шін бейнелеу нері — зі жасаан бейнелер. Бл бейнелер баланы зі сияты дербестігімен, ашытыымен ерекшеленеді.

Мсіндеу, жапсыру, сурет салу барысында сызытар мен пішіндер тіріліп, баланы кз алдында жау, сызу арылы бейнеге айналады. Бала сызытарды, пішіндерді, тсті датарды, жауларды олданып, арапайым сюжеттерді бейнелей алады.

Бл кезеде кп балаларды музыкаа ыыласы жоары дегейде боландытан, музыка мдениетін мегертуге те олайлы.

Мектепке дейінгі кіші жаста баланы моторлы ызметтері арынды дамиды. Балаларды озалыс белсенділігі іс-рекет дербестігіні жоары дегейлігімен сипатталады.

3 жастан бастап наты жне саналы ызыушылыы біліне бастайды, бл кезеде бала зіндік еркі бар жеке адам екенін тсіне бастайды. Ми ызметі мен психикалы ызметі арынды дамуын жаластырады, мінез-лында згерістер пайда болады. Кркем шыармаларды абылдауы мен музыкаа деген ыыласы артады. Бл баланы ызыушылыы мен абілеттерін анытауа ммкіндік береді. Кпшілікпен ойнайтын ойындара ызыушылыы арта тседі.

ш жасар бала — ажымас айраткер, ол желімдеуге, мсіндеуге, сурет салуа дайын, біра за гімелер мен тсіндірулерді абылдай алмайды.

3-4 жасар баланы тлалы дамуыны базистік мазмны зіні кпырлылыымен, рдайым даму стінде жне р жас кезеіні зіндік мазмныны ерекшеленуімен сипатталады.

3-4 жастаы балаларды тлалы, базистік сипаттамасына зыреттілік, эмоционалдылы, бастамашылды, дербестік жатады.

зыреттілік. Бала трт жасында леуметтік зыреттілікті белгілі дегейіне жетеді: баса адама ызыушылыын білдіреді, оан сенеді, лкендермен жне рдастарымен зара арым-атынас жасауа тырысады. Баса адамдармен байланыс орнату шін атынасуды тілдік жне тілдік емес (кзарастар, ым, ишара, мнерлі ылытар мен озалыстар) тсілдерін олданады. зіні ай жыныса жататынын тсінеді («Мен лмын», «Мен ызбын»).

Біліктілік зыреттілігі баланы оршаан лемді танып-білу масатында ртрлі сратар ойып, белсенді ызыушылы танытуынан крінеді. Ол ртрлі трмысты заттар мен ойыншытарды ерекшеліктеріне (тсі, пішіні, клемі, фактурасы, рылымы), ызметіне арай олданып, байайды. Сонымен атар ауызша сипаттай алады (лкен, демі, дгелек, т.б.).

Ана тілін мегеру негізгі грамматикалы санаттар мен сйлеу тілін мегеруімен сипатталады.

Екінші тілді мегеру. Мектепке дейінгі кіші жастаы бала екінші тілді неге керек екендігін тсінбейді. Сондытан оны мегеруді алдына саналы трде масат етіп оймайды. Ол балаларды зге тілді адамдармен арым-атынас жасау барысында алыптасады.

Екінші тілді мегеру дерісі баланы лкендермен жне баса балалармен арым-атынасындаы тлалы, танымды, ойын іс-рекеті ажеттіліктерін анааттандыру барысында рылады. Осы масаттаы арым-атынас баланы тілдік ортаа тікелей атысуымен жргізілуі керек. Бірлескен іс-рекет уану, лкендермен, рдастарымен ынтыматасу, олармен арым-атынасына анааттану негізінде алыптасады.

Дене ызметін дамытудаы 3-4 жастаы балаларды зіреттілігі оларды мірлік маызды озалыс трлерін (жру, жгіру, рмелеу), арапайым гигиеналы жне з-зіне ызмет крсету дадыларын мегеруімен аныталады.

Эмоционалдылыы. Балада лкендермен эмоционалды арым-атынас жасау ажеттілігі жоары болады. зіні трлі кіл кйі мен сезімін (уаныш, реніш, орыныш, таалу, рааттану, т.б.) ашы крсетеді.

Бастамашылы баланы тіршілік рекетіні барлы салаларында: арым-атынаста (лкендерге бастамашылы арым-атынас: сратар ою, тініш жасау, т.б.), затты-тжірибелік рекет (заттар мен материалдар: бояу, ааз, ермексаз, конструкторлармен эксперимент жасау арылы байап кру), з бетінше растыран сюжетті-бейнелеу ойындарында крінеді. Осы рекеттер арылы баланы шыармашылы абілеті дамиды.

Дербестік— 3-4 жастаы балаларды маызды ерекшелігі («Мен зім», «олымнан келеді»). Олар барлы іс-рекет трлерінде лкендерге еліктеп, оларды айталайды (зі таматанады, киінеді), масатты бір іс-рекетке ызыушылыпен кіріседі (ыдыс жуады, кір жуады, дкеннен сатып алады жне т.б.).

лкендер баланы белсенділігін олдап, ынталандырып отырумен атар, р кезде ауіпсіздік ережелерін сатауы керек. йткені бала айтылан ескертулерді ескере бермейді, сондытан лкендер ауіпті жадайларды алдын алу шараларын мытпааны жн (заым келтіретін, жаралайтын, сынатын немесе кесетін заттарды алып ою, шкафтарды есіктерін жабу жне т.с.с.).