Жалпы дамыту жаттыулары
ол мен иы блшы еттерін ныайтуа арналан жаттыулар
Жаттыуларды ралмен немесе ралсыз орындауда олдарын жанынан жоарыа ктеріп, олдарын кезекпен немесе бірге тсіру. ралды алдынан, артынан, басыны стімен олдарына кезекпен ауыстыру. Алдынан немесе басыны стінен шапалатап олдарын артына жасыру. олдарын ала созып, жан-жаына апару, алаандарын жоары брып, буындарын ктеріп тсіру, саусатарын озалту. олыны саусатарын жмып ашу. олдарын белдеріне ою.
Аяа арналан жаттыулар
Аяты шымен ктерілу. Аяты шын ала, жанына, арта ою. атарынан 2-3 рет жартылай отыру жаттыуларын жасау. олдарын ала созып, олдарымен тізесіне сйеніп, тізесін шатап жне басын иіп отыру. Тізесінен бгілген аятарын кезекпен ктеру, тізесінен бгілген аятарын бір-біріне соып, шапалатау. м салынан апшытарды отыран кйде аятарымен стап алу. Таяшамен, валикпен (диаметрі 6-8 см) жан-жаына табаныны ортасымен сйеніп осалы адымдармен озалу.
Кеудеге арналан жаттыулар
Бір-біріне басыны стінен допты беру (ала жне арта).
олды ала ктеріп оа жне сола брылу. Ала, оа, сола екею. Брылып отырып ралды артына ою жне брылып алу. Арта сйеніп отырып, аяын зіне тарту, малдас рып отыру, созу; тізесін шатап екі аяын зіне тарту, аятарын кезекпен ктеріп, оларды бір-біріне ою (о аяын сол аяа немесе керісінше). Отырып ала екею. Тіземен трып ала екею. Арасымен жерде жатып бір мезгілде олы мен аяын ктеріп, тсіру, велосипед тебісіне еліктеп аятарын озау. Жерге ішпен жатып аятарын майыстырып жазу (бір-бірлеп жне бірге). Арасымен жерде жатан жерінен аунап барып ішпен жату жне керісінше айналу. Ішпен жатып олдарын жан-жаына созу арылы иілу жне иытарын ктеру.
Спортты жаттыулар
Шанамен сыранау
Биік емес тбешіктерден сыранау, бір-бірін сыранату.
Сыранау
лкендерді кмегімен мзды жолдармен сыранау.
Шаымен жру
Шаыларды киіп, шешу, оларды орнына ою, тзу шаы жолында аттап басу жне сыранау адымдарымен жру.
Велосипед тебу
Велосипедке міну жне тсу, ш аяты велосипед тебу.
Жзуге дайынды
Суа кіру жне шомылу, су ішінде ойнау.
Дене трбиесінен айына 1 рет затыы 15-20 минут болатын ойын-сауы шараларын йымдастыру.
Валеология
Масаты: мектепке дейінгі кіші жастаы балаларды алашы валеологиялы тсініктерін алыптастыру.
Міндеттері:
- зіні денесі туралы арапайым тсініктерін алыптастыру, з азасы мен денсаулыына ыптылыпен арауа дадыландыру;
- мдени-гигиеналы деттері мен дадыларын кеейтіп, жетілдіру;
- оршаан ортада зін-зі стауды арапайым ауіпсіздік дадыларымен таныстыру.
Мазмны:
Салауатты мір салты
Бала азасын ныайту мен шынытыру шараларын жргізу (беті-олын, мойнын салын сумен жуу, жала ая жру, аузы мен тамаын салын сумен шаю, суы жне жылы ауа ванналары).
Трлі гимнастикалар мен массаждар жасау (таертегілік, дем алу, артикуляциялы гимнастикалар, кзге арналан гимнастика, тіс тазалау жне ызыл иекке массаж жасау, нктелі массаж).
Кн тртібіне сйкес балаларды кнде таза ауаа шыару.
з-зіне ктім жасау дадыларын дамыту (ауа-райына байланысты киіну, жуынып таза жру, шашын тарау, ол орамалын олдану).
Кнделікті трмыста жне табиат аясында з-зін стау тртібі мен арапайым ауіпсіздік ережелерін сатау (далада сіп тран жидектер мен саыраулатарды жемеу, жануарлармен байланыса тспеу).
Бадаршамны тстерімен, кшеде зін-зі стау мен жол ережелерін сатауды арапайым дадыларымен (кшеде алай жне ай жерден ту керек) таныстыру.
Мдени-гигиеналы дадылар
з бетінше жедерін тріп, олдарын сабындап жуып, олы мен бетін ратып сртуді, тіс пастасы мен щеткасын дрыс олдана отырып, тісін жасылап тазалауды, киімдерін суламауды, слгіні з орнына ілуді крсетіп тсіндіру.
Таматану барысында асыты, шанышыны, майлыты дрыс олдануа, (жылды соына арай) таматы аузын жауып отырып, асыпай, бден шайнауа, нан иымын шашпауа, шай мен сорпаны ткпей ішуге, таматан со аузын шаюа йрету.
ол орамалды олдану мен дретхананы дрыс пайдалануа жне барлы жерде тазалы сатауа йрету. зіні сырт келбетіне назар аударуа, жарасымды, таза киініп шашын демі тарауа дадыландыру.
зіні жне згені заттарына ыптылыпен арауа трбиелеу.
АТЫНАС» БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫ
Масаты: мемлекеттік жне ана тілін йренуге дайын, лкендермен жне рдастарымен арым-атынас жасауа талпынысы бар мектепке дейінгі кіші жастаы бала тласын алыптастыру.
«атынас» білім беру саласыны базалы мазмны йымдастырылан оу іс-рекетіні тмендегідей трлері арылы жзеге асады:
- тіл дамыту;
- кркем дебиет;
- оршаан ортамен таныстыру;
- мемлекеттік тілді, орыс жне баса тілдерді йрету.
Тіл дамыту
Масаты: тілдік арым-атынас іскерлігі мен дадыларын алыптастыру.
Міндеттері:
- артикуляциялы аппаратын дамыту жне барлы дыбыстар мен сздерді дрыс айтуа зірлеу;
- сздік орын байытып, сйлеу барысында олдану;
- тілді грамматикасын дрыс сатау дадысын алыптастыру;
- з ойларын дрыс, ысаша жеткізе білу дадылырын алыптастыру;
- тілдік шыармашылыа траты ызыушылыын алыптастыру;
- арым-атынас мдениетіні арапайым дадыларын дамыту.
Мазмны:
оршаан орта туралы тсініктерін алыптастыру барысында сздік орын дамыту. Оны трлі сз таптарына (зат есім, етістік, сын есім, стеу) атысты сздермен байыту.
Заттарды бліктерін (кйлек пен жейдені – жеі, жаасы, тймелері) ажыратып, атай білуге йрету.
Сздік орын заттарды асиеттері мен сапасын (клемі, тсі, пішіні, андай материалдан жасаланы жне не шін керектігі) білдіретін сздермен толытыру.
Заттарды топтастыруа, оларды атай білуге йрету (ойыншытар: доп, машина, уырша жне т.б., киімдер: жейде, шалбар, тон жне т.б, ыдыс-аятар: кесе, асы, тостаан жне т.б.).
Балаларды сздік орына арама-арсы маыналы сздер — антонимдерді (лкен-кіші, жасы-жаман, мейірімді-мейірімсіз, алыс-жаын) енгізу.
Балаларды сздік орын трмысты заттарды атауларымен толытыру: кір жуыш машина, тоазытыш, шасорыш, теледидар.
Балаларды сздік орын лтты жне брын крмеген «тааларлы» заттарды атауларымен (желпуiш, теге) толытырып, аттары мен ызметтерін тсіндіру.
Тілді дыбысталу мдениеті
Тілдегі барлы дауысты жне дауыссыз дыбыстарды аны, таза айтуа йрету.
Сйлеу арынын згерте білу ептілігін дамыту: аырын сйлеу, жаылтпаштар айту.
Есту абілеттерін жетілдіріп, тілдегі дауыс ыраыны мнерлілігін сезінуіне ммкіндік туызу.
Дауыс жне артикуляциялы аппаратын дамыту.
Тілді грамматикалы рылымы
Балалара сздерді жа, ша, септіктерде олдана білуге йретуді жаластыру.
Зат есімдер мен кмекші есімдерді байланыстырып олдануа йрету (стелді астында, шкафты стінде, йді жанында, жесіні асында, есікті артында, айнаны алдында жне т.б.).
Жануарлар мен оларды тлдерін (аю-аюлар, онжы-онжытар, жылы- жылылар, лын-лындар) білдіретін зат есімдерді жекеше, кпше трде айтуа йрету.
здері білетін заттар мен ойыншытарды септік жалауларын жалап, кпше трде айтуа йрету (доптарды, уыршатара, онжытарда, т.б.).
Сйлеу тілінде бірыай мшелерді (мен атама, жеме, апама барамын) олдана білуге йрету.
Байланыстырып сйлеу
Сзді тыдап жне оны тсіну, гімеге араласып, зіне ойылан сратара жауап беріп, зін ызытыран сратарды срауа йрету.
Трбиешіні кмегімен ойыншы туралы, сурет бойынша 2-3 сзден тратын ысаша гіме рау.
Балалара таныс деби шыармалар мен ертегілерді зінділерін драмалауа атыстыру.
Шыармашылы тілді дамыту
Шаын тапатар мен ледерді жата айтуа йрету.
Тапатап, йасты сздер айтып ойналатын ойындарды балалар ызыатындай етіп ткізу керек. Сол арылы баланы тілі дамиды.
ол мен саусаты жаттытыруа арналан ойындар мен ойыншытарды атыстырып шаын оиалар растыру, здері білетін ертегілерді драмалау.
Сйлеу барысында дауыс ыраы мен арынын адаалап, кейіпкерлерді бейнесін, мінез-лын дрыс жеткізуге жаттытыру.
Кркем дебиет
Масаты:халы ауыз дебиеті мен балалар дебиеті шыармаларымен таныстыру. Кркем дебиетке ызыушылыын арттыру.
Міндеттері:
- халы ауыз дебиеті мен балалар дебиеті арылы адами арым-атынас лемімен таныстыру;
- балаа айналасындаы адамдарды сырт бейнесі аншалыты ртрлі болса, мінез-лы да соншалыты ртрлі болатындыы туралы тсінік беру. Адамдармен сенімді арым-атынас ра білуге йрету;
- ертегі, ле, гімелерді тыдауа, ондаы оиаларды рбуін баылауа, шыарманы маынасын тсінуге, кейіпкерлерді арапайым арым-атынастарын баалауа трбиелеу.
Мазмны:
оршаан лем туралы, адами сезімдер мен арым-атынастар туралы тсініктерін кеейту.
Шыармаларды мазмнын балаларды жеке тжірибелерімен, оларды кнделікті мірі мен оршаан ортасымен сйкестендіруге йрету.
Халы ауыз дебиеті шыармалары мен балалар дебиетіне ызыушылыын арттыру.
Шаын тапатар мен ледерді жата айтуа, оларды сахналауа атысуа ыыластарын арттырып, олдау крсету.