Оршаан ортамен таныстыру

Масаты:оршаан ортаны танып-білуге ызыушылытарын дамыту.

Міндеттері:

- сімдіктер мен жануарлар лемі, табиаттаы маусымды згерістер, озалыс пен байланыс ралдары, арапайым зерттеу-іздеу рекеттері туралы ымдарын кеейту;

- заттар арасындаы байланыстарды себеп-салдарын, былыстар мен оиаларды тсіну іскерліктерін алыптастыру;

- заттар лемі туралы тсініктерін алыптастыру.

Мазмны:

Затты лем

Заттар лемін мегеру жне оларды олдану.

Заттарды арап, зерттеу.

зін оршаан заттарды клеміне, тсіне, пішініне, блшектеріне, сапасына, ызметіне, ерекшеліктеріне арай ажыратып, оларды олдану іскерліктерін жетілдіру.

Балалара таныс емес заттарды маызын, олармен рекет жасау тсілдерін (су йышты жоары жаындаы тесіктері арылы су йып, тмсыынан жерден сімдікті тбінен суару шін керек) тсінуге йрету.

оршаан заттарды рылысы, оны андай материалдан жасаланы (шыны аяпен шай ішетіні, оны су йылатындай тере етіп, тта – шыны аяты стауа ыайлы болу шін керек, шыны аяты жеіл болу шін фарфордан немесе шыныдан жасайды) туралы тсініктер беру.

Балабаша блмесінде, аулада еркін баыт-бадар жасау, топ блмесінде жне трмыста заттарды дрыс олдану іскерліктерін жетілдіру.

Электротехникалы трмысты заттар: тоазытыш, шасорыш, ысатолынды пеш, теледидар, компьютермен таныстыру. Заттара ыпты арау дадыларын алыптастыру, ойыншытарды, кітаптарды, ыдыс-аятарды сатау ережелерін йрету.

Заттар мен нысандарды (ыдыс-ая, киім, ая киім, бас киім, жиаз) ызметтері, ерекшеліктері (ккніс, жеміс, жидек, жануарлар жне т.б.), андай материалдан жасаланы (шайды ыдыстары — фарфордан, асхана ралдары — металдан), маусымды белгілері (ысты, жазды киім немес ая киім) бойынша топтастыру.

Саз балшытан, ааштан, металдан, шыныдан, матадан, пластикадан жасалан заттарды ажырату.

лтты киімді, шекейлерді неден жне алай жасалатынын тсіндіру.

Бір затты алуан трі болатынын (трлі ойыншытар, р трлі тстегі, лгідегі, млшердегі, трлі материалдардан тігілген кйлектер) тсіндіру, олара бадар жасауа йрету.

озалыс жне байланыс ралдары

Трлі оамды жне жеке клік трлерімен, жк клігіні трлерімен, трлі жкті тасуа арналан машина кузовыны трлерімен (самосвал, ст таситын, фургон, пошта таситын, рт сндіруші, жедел жрдем медицина клігі) клікті рылысы, оны жгіні сипаты мен маынасына байланысы туралы айтып таныстыру.

Жергілікті жадайа байланысты клік ралдарын (автобус, трамвай, жк клігі, жеіл клік, поезд, ша, кеме) танып, атай білуге йрету.

Автоклікті бліктерін (кабинасы, рлі, кузовы, дгелектері) ажырату іскерліктерін дамыту.

Адам мірі мен ебегін жеілдететін клікті маызын тсінуге йрету.

Бадаршам белгілерімен, жолда жру ережелерімен, жаяу жргіншілер жолы, кше жиегіндегі жолдармен (тротуар) таныстыру.

Экономика

й экономикасы туралы алашы ымдарын алыптастыру.

Отбасы бюджеті туралы арапайым тсінік беру. немшілдік, адамдарды ебегімен келген ашаа, табиат орына, оршаан заттара ыпты арау тсініктерін талылау.

Адамдарды ниеті мен ммкіндіктері жне ажеттілігін анааттандыру шін зара байланысын тсіндіру.

«Тауар», «аша», «н», «базар», «ожайын» тсініктерін ажыратуа кмектесу.

Ебекті нтижесінде пайдалы жне ажетті нім (киім, ая киім, жиаз, ойыншытар жне т.б.) алатынын тсіндіру.

Баланы жеке тжірибесімен, кнделікті мірмен жне оршаан ортамен экономика туралы тсініктеріні араатынасын белгілеуге йрету.

Зертте-іздестіру рекеттері

арапайым себеп-салдар байланысын белгілеу, зерттеу жне іздестіру жмыстарын жргізуге йрету.

Белгілі тізбекпен заттарды зерттеуге йрету.

Зерттеу жне іздестіру рекеттеріні нтижесін кру шін іздеуді аяына дейін жеткізуге йрету.

Трлі материалдармен, оларды асиеттерімен жне сапасымен таныстыруды жаластыру.

Ебекке, бейнелеу неріне арналан рал-жабдытарды, заттарды олдануды йретуді жаластыру.

Кп заттарды ішінен пайдалы бір затты тадап алу іскерліктерін дамыту (мына затты олдана аламын, ал мына зат осы жерге керек).

Заттарды орнын алмастыра білуге йрету.

арапайым зерттеу жргізу мен іздестіру рекеттерін орындау ызыушылыына трбиелеу.

Апаратпен жмыс

арапайым апарат кздерін олдану дадыларын жетілдіру.

лкендермен гімелесуге, деби шыармалара, телехабарлара, компьютерлік апараттар жне оларды мазмнына ызыушылыын алыптастыру.

Балаларды мдени лемін жаа білімдермен, апараттармен байыту масатында лкендермен гімелесу, деби шыармалара, телебадарламалара, компьютерлік апарттар мен оны мазмнына ызыушылытарын арттыру.

Балалармен, лкендермен арым-атынас жасау барысында ызыты апараттар алмасу.

Мені елім – азастан

Отанына, оны ткені мен бгініне ызыушылыын, сйіспеншілігін арттыру.

Мемлекеттік рміздермен таныстыру (нран, Ту, Елтаба).

Елордасы – Астанамен таныстыру.

Адамдарды баспаналары (киіз й, птер, т.б.), оларды айырмашылытарымен таныстыру, зіні мекен-жайын жаттату.

алалар мен ауылдар, оларды ерекшеліктері, лкен алалардаы сулетті орындар туралы малмат беру.

Елімізді скері. Батыр, ел орайтын, ержрек жауынгерлер. Танкішілер, шыштар, теізшілер туралы тсінік беру.

Кп лтты елімізді халы мен оларды мдениетімен таныстырып, ызыушылыы мен сыйластыын трбиелеу.

мір ауіпсіздігі мен жолда жру ережелері

Жол бліктерімен таныстыру, жаяу жргіншілер жолы мен жол жиегіндегі тротуар жолдарымен таныстыруды жаластыру.

Бадаршамны тстерімен таныстыруды жаластыру. айсысы андай белгі береді?

Жол иылысымен, «Жаяу жргінші жолы» жне «Медициналы кмек пункті» жол белгілерімен таныстыру.

Клік жолдары мен жаяу жргінші жолдары туралы тсінік беруді жаластыру.

Жаяу жргінші тротуармен, балалар жолдан ата-аналарыны кмегімен, жаяу адам клікті аялдамада ктеді, клік ішінде ешкімге кедергі жасамай, тртіп сатау.

мір ауіпсіздігі ережелерін сатау:

- йде жне балабашада з ауіпсіздігін сатау;

- шкір заттармен ойнамау;

- электр ралдарынан алыс жру;

- отпен ойнамау;

- таныс емес, бгде біреуге есік ашпау;

- серуенде жргенде лкендерден алыс кетпеу;

- зі білмейтін саыраулатар мен жидектерді теріп жемеу.

 

«ШЫАРМАШЫЛЫ» білім беру саласыНЫ

БАЗАЛЫ МАЗМНЫ

 

Масаты: эстетикалы таламын, иялын, шыармашылы абілетін арастыратын шыармашылы зіреттілігін мегерген мектеп жасына дейінгі бала тласын алыптастыру.

«Шыармашылы» білім беру саласыны базалы мазмны йымдастырылан оу іс-рекетіні тмендегідей трлері арылы жзеге асады:

- мсіндеу;

- жапсыру;

- сурет салу;

- музыка.

 

Мсіндеу

Масаты:мсіндеуге ызыушылыын алыптастыру негізінде кркемдік таламын жетілдіру.

Міндеттері:

- заттарды ерекшеліктеріне тн трлі пластикалы материалдардан мсіндеу іскерліктерін дамыту;

- заттарды бейнелеу тсілдері мен мнерлеу ралдарын з еркімен тадап алуа йрету;

- шыармашылы рекеттер дерісіне, кркем шыармалара, халы шыармашылыына жаымды атынасын білдіру іскерліктеріне трбиелеу.

Мазмны:

Алаан арасына салып тзу жне домалатап ширату іскерліктерін жетілдіру.

Саз балшыты, амырды, ермексазды, арды кесегінен мсіндеуге жне мсіндеуді трлі ширату, жалпайту, пішінні шетін шымшып жаластыру тсілдерін олдана отырып бейнелер жасауа йрету.

Сазбалшытан пішінні негізгі блігін созуа (сты тмсыы, оянны лаы), пішінні стін тегістеуге, бліктерді біріктіруге, оларды ысу жне жауа (шыны аяты ттасы), толы пішінді беру шін ішіне арай басуа (таба, кружка) йрету.

Балаларды бейнелік ойыншытара, бейнелеу нері заттары мен сндік-олданбалы нерге талпындыру.

Заттарды бірнеше бліктерін тепе-тедік алпын сатап, бліктерді бір-біріне біріктіру арылы мсіндеуді тсілдерін крсету.

Балалара трлі материалдарды осып (ермексаз, саз балшы, табии жне алды материал) мсіндеуге йрету, шыармашылы иялын дамыту.

Балаларды клемді пішіндер мен арапайым композиция мсіндеуге ызытыру.

Адамдар мен жануарларды мсіндеуді трлі тсілдерін крсету.

Жеке жмыстарын жымды композицияа біріктіру жолдарын йрету.

Стектерді олданып жмыс істеуге йрету.

 

Жапсыру

Масаты: мнерлі бейне мен жапсыру рекеттеріні сюжетін руда эстетикалы таламын алыптастыру.

Міндеттері:

- балалара арапайым пішіндерді иып жне з еркімен, шыармашылы пен иялын таныта отырып, лгіге арап бейне растыруа йрету;

- заттарды халыты сндік-олданбалы нерімен жне оларды орындау техникасымен таныстыру.

Мазмны:

айшымен жмыс жасау ережелерімен таныстыру.

Шаршы мен тіктртбрышты иаш сызы бойынша кесуге, шебер мен сопашаны жіішкелеп ортасынан кесу, содан со жалпа жолаша етіп кесуге йрету.

Адам мен жануарларды пішіндерін, едуір крделі заттарды бейнелеуге йрету.

са блшектерді растырып жне желімдеуге, яни заттарды бейнесін алдымен ааз бетіне ойып алып, содан со оларды желімдеуге йрету.

Заттар мен рнектерді пішіндеріне байланысты жазытыта орналасу задылытарын, элементтерді бірізділігі мен оларды арасындаы араашытыты сатауын крсету.

Домала, шаршы, жолашадаы сімдіктер пішінінде жне баса да пішіннен геометриялы элементтерден рнек растыру тсілдерін крсету.

ылалам мен желімді пайдаланып, клеенкадаы пішінге ыпты жау, су орамалды олдану іскерліктерін дамыту.

аазды: жыртылатыны, оай мыжылатыны жне желімні: желімденетіні, ыптылыпен олдануды ажет ететін ммкіндіктері туралы ымдарын бекіту.

жымды композиция алай ру керектігін йрету.

Жапсыруа ызыушылытарын дамыту.

аза халыны сндік-олданбалы нері – кілемге жапсырумен таныстыру.

Балаларды трлі бейнелеу материалдарын (жапсыру мен сурет салу) йлестіріп жапсыруа йрету, шыармашылы иялын дамыту.

Сурет салу

Масаты: мектепке дейінгі кіші жастаы балалара оршаан ортадаы заттар мен былыстарды бейнелеу тсілін йрету негізінде эстетикалы таламын алыптастыру.

Міндеттері:

- заттар мен нер шыармаларыны, халы ойыншытарымен жне сндік-олданбалы нер шыармаларыны эстетикалы асиеттерімен таныстыру;

- арапайым заттар мен оршаан ортаны былыстарын, ертегі кейіпкерлерін бейнелеу тсілдерін йрету;

- аза жне баса халытарды сндік-олданбалы нерін сурет салуда олдануа йрету.

Мазмны:

Заттарды, адам мен жануарларды, табиат былыстарын, здеріне таныс ертегі кейіпкерлерін бейнелеуге йрету.

Сндік-олданбалы нерді кейбір трлерімен, керамикалы ыдыстармен, балалар кркем дебиеті шыармаларыны суреттерімен, ататы аза жне баса суретшілерді кшірмесімен, кіші пішіндегі мсінмен таныстыру, оларды мазмнын тсіне білуге йрету.

Балаларды крделі заттарды суретте ораналасан бліктерін (жоарыда, тменде, бір жаымен, екінші жаымен) бейнелеу барысында жне оларды клемі бойынша йлестіре білуге йрету.

Адамдар мен жануарларды суретін салу тсілдерін крсету.

Балаларды негізгі тстермен жне оларды ректерімен, ааз бетін бадарлап, сурет салу тсілдерімен таныстыруды жаластыру.

Клеміне байланысты жазытыа ою-рнекті орналастыру задылытарын, элементтерді бірізділігін жне оларды арашытыын сатауларын крсету.

Халы ойыншыыны сарыны бойынша, керамикалы ыдыс-аяа, дгелекке, жолашаа, шаршыа, дайын пішінге рнекті элементтеріні суретін салуа, рнекті элементін ыраты орналастыру, симметрияны сатауа йрету.

аза халыны жне дымковты ойыншытарды ою-рнектеріні элементтерін салуа йрету.

Сурет салуды техникалы дадыларын бекіту: аламмен, ылаламмен (акварелдік бояу, гуашь) тек бір баытта – жоарыдан тмен немесе солдан оа арай, бояуды ырапен жау, бкіл пішінді зік сызыпен сызу, слбаны шегінен шыып кетпей, ылаламмен жалпа сызы жргізу, ал жіішке сызыты, ткті шымен немесе ылалам сабыныны шымен нкте арылы суреттерді бояу.

 

Музыка

Масаты: балаларды эстетикалы таламын алыптастыру, музыкалы шыармашылы рекеттер тріне эмоционалды атынасын білдіруге талпындыру.

Міндеттері:

- кейбір музыкалы мнерлілік ралдары туралы музыкалы абылдау ымдарын алыптастыру;

- музыкалы аспаптарды дыбысталуын ажыратуа йрету, даырлатып ойнайтын оркестрге атысу;

- би имылдарын орындауа, музыкалы ойын рекеттеріне талпындыру;

- трлі сипаттаы музыкалы шыарманы ажыратуа, кейбір балалар композиторларыны шыармаларын атауа йрету;

- сазды уенмен, кшенбей, мнерлі, табии даусымен н айтуа йрету;

- адамгершілік-эстетикалы сезімге трбиелеу.

Мазмны:

н тыдау

Трлі сипаттаы (кілді, кілсіз, жылдам, баяу) музыкалы шыарманы абылдауа йрету.

Музыкалы шыарманы аяына дейін тыдау, шыарманы блімін ажырату, музыканы сипатын анытау іскерлігін дамыту.

нде не туралы айтыланын гімелеу іскерлігін дамыту.

Музыкалы ойыншытар мен аспаптарды (асатая, домбыра, обыз, барабан, сылдырма, дабыл жне т.б.) ажырату іскерліктерін дамыту.

Музыкалы шыармалар мен оларды жанры туралы ымдарын алыптастыру.

Дыбыстарды биіктігі, дыбыстау затыы, ыра пен тембр туралы ымдарын алыптастыру.

н салу

Жеке жне хормен н айту, дыбысталуын созып, дауыс ыраын таза келтіріп айту дадыларын алыптастыру.

Бір арында (жылдам — баяу) бірдей дыбыстау кшімен (атты — аырын) н айтуа йрету. Трлі сипаттаы ндерді орындауды олдану, секірмелі жне демі сазды арынмен дауысты бере білуге йрету.

Табии дауыспен н салуа, кштенбей, сзі мен дыбысты таза жне аны, кіріспе музыкадан кейін нді бастауа, музыкалы сзді арасында тыныс алуа, нді бір уаытта бастап аятауа, сазды дрыс бере білуге, нні аяын саздылы етуге йрету.

Кварта аралыында, музыка сйемелдеуімен жне сйемелдеуінсіз н салу. Дыбыстарды биіктігі бойынша (октава шегінде) ажырату, басы мен аяын сезіну.

Балалар композиторларыны шыармаларын, халы музыкасын, бадарламалы шыармалар мен оларды авторларыны аттарын атап, тани білуге йрету.

Музыкалы-ыраты имылдар

Жаттыулар, ойындар, хороводтар, билер, би шыармашылыы. Музыка сипатына сай имылдарын згерту, пьесаны соын сезіну, музыка сипатына имылды йлестіруге талпыну іскерліктерін дамыту.

Музыканы трлі бліктерін: н бастамасы, айырмасын ажыратуа йрету.

Би имылдарын, музыкалы ойын рекеттерін орындауа талпындыру.

Би имылдарымен, би билеу, ойын жне хороводтармен таныстыру.

Музыка сипатыны алмасуын сезінуге йрету.

Таныс нні мазмнын сахналауа атыстыру.

Балалар музыкалы аспаптарында ойнау

лкендерді домбырада, аккордеонда, металлофонда, ксилофонда жне баса да трлі музыкалы жне даырла аспаптарындаы ойнауын тыдау іскерлігіне трбиелеу. Крделі емес ырата шбрышта, румбада, табашада з еріктерімен орындау іскерліктерін дамыту. Даыра оркестрге атысуын талпындыру. Балалар музыкалы аспаптарын танып, атай білуге йрету.