ЭЛЕКТР ПЕШТЕРДЕГІ БОЛАТ НДІРІСІ

 

Дріс масаты:Электрпештерінде болат ндіру ымына тсінік беру, электрпештерінде болат ндірісін жзеге асыратын барлы рдістерді игеру.

Дріс жоспары:

 

1. Электпештерінде болат ндіру, электрпештері жніндегі жалпы малматтар, болат балытуа арналан электр пештеріні жіктелуі

2. Болат балытуа арналан доалы пештер, рдіс технологиясы мен ртектілігі

3. Индукциялы балыту пештері, арсылы пештері

 

Кілт сздер:Электрпеші, легирленген алдытар, салындау, ышылдану, тотысыздану, ышылсыздану, айта балыту, дуплекс - рдісі, аралас рдіс, ышылды рдіс, индукциялы араласу, графитті ыздырыш.

 

Электрпештерінде болат балыту(жалпы малматтар) - бл электр энергиясын жылу энергиясына айналдырып, рдісті ажетті температурасына ол жеткізу мен оны стап тру шін олданылатын болат ндіру рдістері.

Жіктелуі

Электрпештері доалы, индукциялы, графитті арсылы элементтері бар пештер болып блінеді.

Доалы пештерде болат балыту

Аидалары

а) Доалы пештерде электр энергиясы жылуа айналдырылады, бл жылу тікелей жылу ткізу жне сулелену арылы металл мен ожа беріледі.

б) Доаны жоары температурасы жне электр энергиясыны жасы реттелуі балыту режиміні кез келген температурасын алыптастурыа ммкіндік береді.

в) Пештегі тадалан ож рамына байланысты тотытыру, немесе тотысыдану рдістерін де жргізуге болады.

г) Жаныш газдарды зиянды сері болмайды.

д) Тотыу рдістеріні жылдамдыын арттыру шін оттегілі рлеуді олдана алу ммкіндігі.

е) ожды ауысуы оай жзеге асады.

ж) Легирлеуші элементтер жасы олданылады.

з) Жктеу тікелей атты шихта арылы жзеге асады.

Балыту электр пештері баса балыту агрегаттарымен салыстыранда біратар артышылытара ие:

а) ток параметрлерін згерте отырып, жылулы рдісті реттеу жеіл;

б) металды жоары температурасын алуа болады;

в) ышылды, тотысыздандырыш, бейтарап атмосфера мен вакуум ру ммкіндігі, бл аз млшерде бейметалл оспалар тзе отырып, металды ышылсыздандыруа ммкіндік береді.

Электрпештер рылымды, жоары легирленген, аспапты, арнайы орытпалар мен болаттар алу шін олданылады.

Доалы жне индукциялы электр пештері бар.

6.1 - ші суретте доалы пеш жмысыны аидасын крсететін сызба берілген. Доалы пеш ш фазалы ауыспалы токпен оректенеді. Электр тогы сымдармен 7 тетін электр стаыштарда 8 бекітілген графиттелген массадан жасалан ш цилиндрлік электродтан трады. Электрод пен металды шихта 3 арасында электр доасы пайда болады. Пеш корпусы цилиндр формасына ие. Сыртынан ол берік болат аптамамен 4 апталан, ішкі жаынан негіздік немесе ышылды кірпішпен 1 футеревкаланан. Балыту кеістігі абырамен 5, тппен 12 жне енгізбемен 6 шектелген. Алынбалы енгізбе 6 электродтара арналан саылаудан трады. Корпус абырасында балыту кезінде абышамен жабылып тратын жмысшы терезе 10 бар. Дайын болатты йылмалы желобты 2 йып алу саылауы арылы жзеге асырады. Пеш секторлара тірелген жне жмысшы терезесін немесе желобты екейтуге арналан жетекке 11 ие. Пешті жктеу енгізбені ашы кйінде жзеге асады.

 

 

Сурет 6.1 - доалы балыту пешіні слбасы:

1 - Негіздік немесе ышылды оттзімді кірпіштен жасалан футеревка; 2 - йма желобы; 3 - Металды шихта; 4 - Болат аптама; 5 - Пеш абырасы; 6 - Алынбалы енгізбе;

7 - Электр сымы; 8 - Электрстаыштар; 9 - Графиттелген электродтар;

10 - Жмысшы терезе; 11 - Жетек; 12 - Тбі

 

Пеш сыйымдылытары 0,5 - 400 тоннаа дейін болады. Металлургиялы цехтарда негіздік футеревкалау олданылады, ал ймалы цехтарда - ышылды.

Негіздік доалы пеште балытуды екі трі жргізіледі:

а) легирленген алдытардан дайындалан шихтада (айта балыту дісімен), б) кміртекті шихтада (оспаларды тотытыру арылы).

Легирленген алдытардан жасалан шихтадабалыту оспаларды тотытырусыз жзеге асырылады. Шихтаны балытаннан кейін металдан ккіртті жояды, керек болса, кміртексіздендіреді жне металды берілген химиялы рама дейін жеткізеді. ожа нтаталан ферросилиций, алюминий, нталан кокс сала отырып, дуффузиялы ышылсыздандыру жргізіледі. Солайша машина жасау зауыттарыны алдытарынан легирленген болаттар балытылады.

Кміртекті шихтада балытурылымды болаттар ндірісі шін олданылады. Пешке шихта салынады: болат сынытары, айта нделетін шойын, электродты бой немесе кокс, кейде металды ккіртсіздендіру шін к те осылады. Электродтарды салып, ток осылады. Шихта электродтар серінен балиды, металл пеш тбінде жинала бастайды. Ауадаы кміртегімен, шихта тотытарымен жне отабыршытармен балуы кезінде темір, кремний, фосфор, марганец, кейде кміртегі де тотыады. ктен алынан кальций оксиді мен темір оксидтері негізгі темірлі ож тзеді, ол металдан фосфорды жоюа абілетті. 1500 - 1540C - а дейін ыздыран со кен мен к салынады, металды «айнау» режимі орын алады, кміртегіні одан рі тотыуы жреді. айнау тотааннан кейін ожды жояды. Одан кейін ккіртті жоюа жне берілген рамдаы металды ышылсыздандыруа кіріседі. ышылсыздандыру шктіру жне диффузиялы діспен жзеге асады. Металды химиялы рамын анытау шін сынама алынады жне керек болан кезде пешке берілген химиялы рамдаы металл алу шін ферроорытпалар салынады. Одан кейін алюминиймен жне силикокальциймен аыры ышылсыздандыру жргізіледі, болатты шмішке шыарып алады.

Доалы пештерде легирленген болат балыту кезінде болата ферроорытпалар трінде легирлеуші элементтер осылады.

Доалы пештерде жоары сапалы кміртекті болаттар балытылады - рылымды, аспапты, ыстыа тзімді жне ыстыа берік.

Технология

Шихта - балыту дісіне байланысты легирленген немесе легирленбеген скрап болып саналады. Егер балыту тотытыру режимінсіз жргізілсе, фосфор млшері тмен болуы керек.

Салындату - шыару алдында температураны тзету шін скрап кмегімен жзеге асырылады.