Мра мирасорлыы

Кіріспе

 

азастан Республикасы Азаматты Кодексіні Мрагерлік ы атты блімінде бірнеше жаа ережелер абылданды. Мрагерлік атынастар Азаматты Кодексті 1038-1083 баптарымен реттеледі (ерекше блім). 1999 жылды 1 шілдесінде азастан Республикасыны Президенті азастан Республикасыны Азаматты Кодексіне (ерекше блім) ол ойып, Кодекс сол кні кшіне енді. Ал 1 шілдеге дейін азастанда 1994 жылы абылданан Азаматты Кодексті жалпы блімі кшінде болды, 1999 жылы 1 шілдесінен бастап азастан Республикасыны Азаматты Кодексі толытай олданыса тті. азастан Республикасы Азаматты Кодексті ерекше бліміні болмауы республикадаы экономикалы атынастарды реттеуді иындатты. 1963 жылы абылданан аза ССР Азаматты Кодексті нормалары нарыты экономика принциптеріне айшы келсе де, іс жзінде олданылды. Мрагерлік ы андай болу керек деген срата алымдар ртрлі пікір станады. Біра оны брі - жеке млік рпатан рпаа ауысатынын жатайды.

оамды мірді тпкілікті ауысуы бізді елімізде кптеген салалардаы ыты реттеуді дамытуды талап етеді. Мрагерлік бл экономикалы мазмны бар атынастар.

Кеес заманындаы мрагерлік ы - Рим ыыны негізінде жасалан, жасы дамыан институт. Біра кне мліктік жйеде кптеген мселелер з шешімін таппады. Ал жаа задаы бекітілген ережелер сол мселелерді айта ктеріп, жаа проблемаларды туындатты.

Мрагерлік ыты атынастар кптеген нормативті акттермен, мысалы азастан Республикасыны Конституциясымен, Азаматты ы негіздерімен, кптеген баса да институттар мен шешімдермен реттеледі.

 

Мрагерлік ы жне мрагерлік туралы жалпы ережелер

 

Мрагерлік тсінігі жне мазмны

Мрагерлік-айтыс болан азамат (мра алдырушы) млкіні баса адама (адамдара)-мрагерге (мрагерлерге) ауысуы.

Мрагерлік тсінігін анытаан кезде келесі жадайларды ескеру керек:

1. ытар мен міндеттер мра алдырушыдан мрагерге ы мирасорлыы арылы теді;

2. азаматты кодексте тыйым салынан ытар мен міндеттерден баса барлы ытар мен міндеттер мрагерге теді;

3. мраны алдыру ережесі, мерзімі жне т. б. мраны алдыран кездегі замен реттеледі.

 

Мрагерлік ы тсінігі

азастан Республикасы Азаматты Кодексіні 6 блімі «Мрагерлік ы» деп аталан. азастан Республикасы Жоары Сот Пленумыны шешімінде «мралы» термині олданылды. Кптеген дебиеттерде жне тжірибеде бл екі термин синоним сияты олданылады. Іс жзінде бл екі термин ртрлі. Мралы ыы - сол тланы субъективті ыы. Мрагерлік ы-мра мирасорлыымен байланысты атынастарды реттейтін ыты нормаларды жиынтыы. азастан Республикасы Конституциясыны 26 бабыны 2 тармаында «млекке жне мралыа за кепіл береді» делінген.

Мрагерлікті маызы

Мрагерлікті маызын айтан кезде, оны жалпы адамзат мір сріні бір масатына жатызу керек. Мысалы айтыс болан азаматты ытары мен міндеттері мрагерлік бойынша ешкімге тпесе андай салдара келер еді?

1. Мрагерлік ешкімге тпесе, сол тланы жаын адамдарына кері сер етер еді, йткені олар мір сруге аражаттары болмаушы еді. Жинаан аражатымен не істейтінін білмеген адамдарды іскери белсенділігі тмендеуші еді

2. Бл кптеген акционерлік оамдарды, банктерді, сатандыру компанияларды жне т. б. кйреуіне келер еді. Егер з істерін рып, кейіннен сенімді ола бере алмаса істі андай масатпен жргізеді.

3. айтыс болан азаматты кредиторлары з талаптарын кімге оятындарын білмейтін еді.

Адам бкіл мірі бойына жмыс істеп, з млкін жаын адамдарына алдыруа мдделі.

Мрагерлік ыты негізгі тсініктері

Мра мирасорлыы

дебиеттерде мрагерлік туралы бірнеше пікір бар:

1. За белгілеген ережелер бойынша айтыс болан азаматты (мра алдырушы) мліктік ытары жне міндеттеріні баса адама (адамдара) мрагерге (мрагерлерге) ауысуы. Біра бл млік емес ытар мен міндеттерге атысты. Сондытан мраны рамына й емес йге ы, автомобиль емес автомобильге ы кіреді.

2. Н. Д. Егоров бойынша мрагерлік бл ытарды туі емес, объектілерді туі. Біра ы бойынша тек млік емес ытар мен міндеттер де теді. Осы пікірді кеес дебиеттерінде В. И. Серебровскийді ебектерінде кездестіруге болады.

3. Ю. Н. Власовты пікірінше мрагерлік айтыс болан азамат млкіні мрагерге немесе мрагерлерге туі. Мрагерге барлы ытар мен міндеттер туі тиіс.