Басаруды жеке стильдерін ру жолдары.

Ксіпорынды басаруды негізгі стратегиялы типтері:

· ата рационалистік (директивті) басару;

· берілген жадайдан (процесстен) ауыту бойынша басару;

· регламентті басару, бадарламалы-масатты басару, жай масатты басаруды амтитын масаттар бойынша басару;

· алдын-ала басару (басаруды адвекатты алгоритмдерін пайдалануа, мемлекеттегі жадайларды болжамы мен талдауына негізделген лсіз сигналдары бойынша басару);

· орытынды бойынша басару (барлы блімшелерді ызметіні координациямен интеграция функцияларын кшейтуге негізделген);

· ызметті ынталандыруына (мотивациясына) негізделген ажеттілік пен ызыушылы базасындаы басару;

· корпоративті мдениет пен леуметтік жауапкершілікті тиімді жзеге асыру негізінде басару;

· аныталмаанды факторын тмендететін ммкіндік стратегиясына баытталан басару.

Ксіпорынды басаруды осы жне баса типтер атары азіргі хабарламаны технология базасында жзеге асырылуы керек. Масатты тиімді ою, оан жету ммкндігіне ие болу шін, басшылы функциялар комплексін орындайды. Басаруды кез-келген жйесіні маызды байланыстырушы функциялары шешімдерді табу жне абылдау, хабарламалармен (коммуникация) алмасу болып табылады.

Оларды негізінде басшылы шешімдерді абылдау жне оларды ызметкерлерге жеткізуде ажетті мліметтерді алады. Жалпы сандар атарына йымны жоспарлау функциялары (ызметкерлерді координациясы мен йымдастырылуын оса есептегенде), тиімді іс-рекет пен баылауа ызметкерлерді мотивациясы (ксіпорын ызметіні есебімен талдауын оса есептегенде) жатады.

йымны сырты ортамен зара сері жне оны ішкі фирмалы ызметі менеджментіні трлі типтерін пайдаланумен жне белгілі типтерін рамкасында болуы ммкн. Басару рылымы – басаруды тиімділігімен бтінділігін амтамасыз ететін жне наты йымдастырылан формада жзеге асатын ксіпорын басаруыны объектілері мен субъектілеріні траты байланыстылытарыны жиынтыы. Басару рылымы функцияларымен тыыз байланыста. Жаа йымды руда функциялар рылымды ру шін анытаушысы болып табылады. Басару мен ндірісті жетілуінде рылым функция Кеесін модернизациялау шін негіз болып ызмет етеді.

азіргі кезеде басаруды алыптасан принциптері мен функцияларына толы жауап беретін, берілген йымда жне оны айналасындаы жадайлар мен шарттара сйкес келетін басаруды шарттара сйкес келетін басаруды йымдастырылан рылымы рылуда, жетекші ксіпорындарды тжірибесі крсеткендей ксіпорынны ызметі кілті – ксіпорынды басаруды аны йымдастыру.

Менеджмент бойынша мамандар йымдар е тиімді кезеі оны басшыларыны ойланан іс-рекеттері деп есептейді. Басшылыты квалифицирленген іс-рекеттері ызметкерлерді жріс-трысын ажетті аыма баыттауа ажетті ндірістік баытты руа жне ызметкерлерді жмыстарыны мотивациясын ршітуге, тиімді жмыса серетуге ммкіндік береді.

орытындыда жымны ндірістік ызметі ажетті масаттылыа, йымшылдыа, німділікке ие болады. Олай болса, жетістік сапалы басшылы ызметкерлерді активтілігін оятан кезде, ал оларды зара серлесуі тиімді ндірістік ызметте аныталан жадайда келеді.

азіргі кезеде ызметті ш негізгі трін ажырата білу керек:

· ндірісте материалдарды, техника жне технологияны прогрессивті трлерін ру, мегеру, олдану бойынша техникалы ызмет. ызметті бл трінде негізі – техникалы идеяны, тууды білу. Менеджер міндеті – абілетті адамдарды іздеу жне оларды творчествалы жадайымен амтамасыз ету (инновациялы топты, фирмаларды, блімдерді, венчурлы блімшелерді ру);

· ндірістік процесстерді келісімділігімен тртіптілігін амтамасыз ету іс-рекеттерді кординациясы бойынша басару ызметі. Басару ызметінде жетістік негізінен тменгі шенділерді кш-жігері есебіні ортындысында алынады (менеджмент - ндірісті ішкі факторларын басару);

· тауарлар мен ызмет крсету нарыында ксіпорындар іс-рекеттерін йымдастыру бойынша басару ызметі(нарыта ксіпорын ызметіні тактикасы жне стратегиялы басару жйесі). Ол ерекше атауа ие – маркетингтік басару ызметі (сырты факторларды есепке алу негізінде фирманы басару).

3. Жетекші тласыны психологиялы ерекшеліктері.

Болаша басшысыны е маызды асиеті болып алымдарды ойы бойынша мотивациялы білім негізінде ызметте жетістікке жетуді бадарлау. азіргі тада 21ші асыр басшыларына ойылатын талаптар жасалды. Бл талаптар барлы басару дегей жетекшілеріне атысты:

· технологияны олдану масатындаы техникалы сауаттылы;

· кп клемдегі мліметтерді айта деу икемділігі;

· коммуникацияны трлі кздерін пайдалана білу;

· Корпорация ішінде серіктестікті стану.

Жоары мектепті басару астарында оам мен мемлекетке пайдалы жоары квалификациялы кадрлар даярлау жне білім саласыны йыма сер етуге баытталан лкен процес жатыр.

Басару процесі барысында ескерілуге тиісті жоары мектепті з міршеді згешеліктер ортасы бар. Оларды тере тану мен кнделікті пайдалану басару ызметінде дістемелер жасау барысында оны тиімділігіні гаранты болуы ммкін. Жоары мектеп леуметтік ажеттіліктерді анааттандыратын рал ретінде танылады. Сондай-а мнда леуметтік-жеке атынастар маызды роль атарады.

ЖОО басару жмыстарымен оны президент-ректоры айналысады. ЖООны басшысы оан берілген кілеттілікті пайдаланып:

· ЖОО ызметіне, рылымына, штатты кестеге байланысты барлы мселелерді шешеді.

· ЖООны барлы ызметкерлері мен рылымды блімшелері орындауа тиісті задар мен тапсырмалар береді.

· ЖООны барлы мемлекеттік, баса да органдара крсетіп, ЖОО шін барлы жауапкершілікті мойнына алып, орытындылар мен нтижелер шін жауап береді.

· млік пен аражатты орнымен жмсалуын адаалаушы болып табылады.

· аржылар есебін , келісімшарттар жасап, сенімхаттарын беріп, банктік шоттар ашады.

· ызметкерлерді жмыса алып не шыара алады.

· ебекті орау мен за мен тртіпті сатауды амтамасыз етеді.

· ызметкерлерді ызметтерін анытайды.

· ЖООда оитын тлалар контингентін талдайды.

· ЖООда оитын тлаларды оудан шыарып не абылдай алады.

· оу жоспарлары мен бадарламаларын баылап отырады.

· штатты-аржылы тртіпті адаалап отырады.

· ызметтік жне мемлекеттік пияларды сатауды амтамасыз етеді.

· оытушыларды жмыс сапасын, оамды-мдени, оу-трбие жмыстарыны туін адаалап отырады.

· Профсоюзды йымдармен бірге жымды келісім шарт жасап, оан ол ояды.

ЖОО басшысы оу ісіні жргізілуіне, аржы шаруалары ызметіні орындалуына , мекемені саталуы мен ауіпсіздігіне жауап береді.

Заманауи оамда кшті бсекелестік кресте аса тиімді йымдар ана алады.

· йымны негізгі масат-мдделерімен сай келетін ызметкерлер рамыны психологиялы ммкіндіктерін пайдаланатындар.

· йым мдделеріне сай келетін зара рекет жне жмысшылар ортасыны мотивациялы интеграциясы.