Крнекі материалдар: №4 жина, 295-306 сурет.
ЖАСТАЫ БАЛАНЫ СЙЛЕУ ТІЛІНІ ДАМУЫН ЗЕРТТЕУ.
Трлі типтегі (пайымдау егжей-тегжейлі сипаттамасы) бірттас рнек салу лексика грамматикалы фонетика ана тілін білуді сипаттамалары баланы шеберлігін анытау шін баытталан сынылан дістемесі.
Сйлеу абілеттерін алыптастыру да мынадай анытаамлара назар аудар
· сздер маынасын тсіну
· фонематикалы есту жадайы
· Сздікке (сз трлі бліктерінде длдігін пайдалану) мегеру
· Сздерді рылымыны жадайы
· Белсенді сздерді дегейін дамыту
· Сз грамматикалы жйесін мегеру (рылыс жрна байланысты сздер тсіну атау маынасын арасында йлестіру, сздерді ртрлі трлерін сынады)
· сз дыбыс жаынан мегеру (сздер дыбыс рылымымен танысу, дрыс даму ,дикция сйлеу арыны кштер дауысы)
· артикуляция апаратарыны рылымыны жадайы
Балаларды сйлеу дістемесін тексеріп арастыру (8 блім тапсырма)
СЕРИЯ 1.
Балалара маыналы сздерін тапсырма жадайында арастыру
1.ОСЫ СЗ НЕ МАЫНА БЕРЕДІ?Сзді семантикалы аспектісі бойынша алыптастыру бадар дегейін анытауа баытталан миссиясы.
Зерттеу дістемесі: балаа лкендер сра ояды « ыдыс ая не маына береді? Мереке деген сз не маына береді?»
Тіркелген:нсаулытар мен жауаптар баланы тсіну: дрыс жауап сздік анытау жаын болып саналады мысалы; « одан ішу ге де жеугеде болады: ыдыстан біз ішеміз де жимізде»;мерекелерде баланы талылау ( жана жылда немесе туылан кнінде)
2.СЙЛЕМДЕР СОЫНА ОЙЛАНЫЫЗ.Тапсырма семантикалы контексте сз олдану дадылары анытауа баытталан.
Зерттеу дістемесі :Малім балаа сйлемді тыдауды жне аятауды сынады.
Ауада ысты басында бралан..... ( ар)
Сары ара айнала жр..... ( глде)
Кзде аспан блтты жне рдайым жауады ......(жабыр)
Балалар біледі шырша да жасыл нарсе болатынын .... (ине)
Кзде кн шыып ар ериді (аындарда)
Тіркелген: рылымын тсіну
Показан перевод для запроса ответ ребенка после двух трех ( но не более) предъявлений
Искать вместо этого перевод для ответ ребенка после двух трех ( но не более) предьявлений
Баланы екі немесе ш кннен кейін жауап беруі (біра одан да кп)
3.КЕРІСІНШЕ АЙТ.Тапсырма арама-арсы маынасы (антонимы) з сздерін тадауа ммкіндік анытау шін баытталан
Зерттеу дістемесі:Малім юалаа сйлемді аятауды сынады.
Піл лкен ал маса...... (кішкентай)
Кндіз жары ал тнде .....(араы)
Ааш жоары ал бта .....( тмен)
Жолбарыс батыл ал оян .....( ора)
Ата крі ал немере (жас)
Тіркелген; нсауларды тсіну; арама-арсы маынада сздерін тадау баланы абілеті.
.
СЕРИЯ 2.Міндеттері фонематикалы естуін тексеруге баытталан.
1.ОЙЫН « ЖАЫРЫ». тТапсырманы есту назарын абылдау жне осы сериясын айталау абілетін тексеру шін баытталан.
Зерттеу дістемесі: баланы «жаыры» ойынын ойнауа сурайды малім келесі сздерді оиды па –ба, та- да,ка-га, па-па-па-ба, та-да, па-ба-па,
Тексерілген: рылыма сйкес тапсырма орындалды.
2.АЙТАЛА. Тапсырма назарды абылдау жне осы кезектілікпен сынылан сздерді ойнату абілеті тексеру шін баытталан.
Зерттеу дістемесі: Малім балаа сздерді айталауды сынады . Кот-год, том-дом –ком,удочка – уточка.
Тексерілген:рылыма сйкес тапсырма орындалды.
3.МИЯТ БОЛ.Фонематикалы есту алыптастыру дегейін тексеру шін жіберілген тапсырма
Зерттеу дістемесі:Малім баланы ойнауа шаырады; « Мен сзді атаймын (ш) дыбысын естісеналаанмен шапалатап урамыз» Педагог сздерді атайды йшік, баскиім, оян, тышан, тлкі, автоклік, шырша.Содан кейін балаа кезектілікпен дыбысты сынады(к),(л) сздермен маймыл, олшатыр, орынды,сабын, тймеда, шам.
Тексерілген; Баланы есту назарын аудару ; дыбыстарды дрыс блу абілеті
СЕРИЯ №3Сздікті игеру дегейін анытауа баытталан міндеттері.
1.БЛ НЕ ЕКЕНІН АЙТ.Тапсырмаларды сздерді жинатауды мегеру дегейін анытауа баытталан.
рал-жабдытар: жануарлар бар сурет жне жеміс жидектер, стар, машиналар
Зерттеу дістемесі; Малім балаа суреттер атарын крсетіп жне бир сзбен айтуын сурайды( стар, машиналар, жануарлар, жеміс-жидектер)содан кейін оан глдерді санау старды, жануарларды жне т.б) нысананы табу немесе сипатап беру ( дгелек , жмса, ттті, аашта седі( алма) .жасыл, зын, дмді біра тзды (ияр)сары, зын,дмді жерде седі(сбіз) ызыл тсті, дгелек, жмса жеміс (ызана)
Тексерлген; баланы жалпылама сзді олдануа уйрету
2.КІМ АЛАЙ ОЗАЛАДЫ.Тапсырмаларды сздерді тадау шін баланы абілетін анытауа баытталан - зат шін іс-шаралар
рал-жабдытар: балы, с, жылы, ит, мысы, баалар, кбелектер, жылан суреттермен.
Зерттеу дістемесі; маалім баланы сратара жауап беруін сурайды; «балы не істейді?» (жзеді) с не істейді? (шады) Жылы не істейді? (шабады) Ит не істейді?(жгіреді) Мысы не істейді? ( секіреді) Кбелек не істейді? (шады?) Жылан не істейді? ( жоралайды) )
3.ЖАНУАРЛАРДЫ ЖНЕ ОЛАРДЫ БАЛДАРЫН АТА.Тапсырма баланы лексиканы алыптастыру дегейін анытауа баытталан.
рал жабдытары: й жануарларымен жне жыртыш адарды оларды балаларыны суреттері.
Зерттеу дістемесі: балаа жануарды бар сурет крсетеді жне жануарды балаларымен бірге аталуында сурайды. Егер бала иналса оан малім кмектеседі. «Мынау мысы ал мынау оны баласы» Ал мынау ит. Оны баласын алай атайды?
Тексерілген; лексика мен жмыс дегейін абылдау жне тсіну
4.СЗДІ ТАДАЫЗ.Тапсырмада іс-имыл сапасын білдіретін сздерді тадау шін дадыларын анытауа баытталан
Зерттеу дістемесі;Малім балаа сз тіркесін мхият тыдауды жне оан керекті сзді тадауды сынады. Мысалы: «Жылы тез жгіреді «алай»? Келесі сз тіпкесін сынады; жел соады.. (атты) ит реді.... (атты), айы жзеді....(жай), ыз сыбырлайды ....(жай)
Тексерілген; Сз тіркесіні сапасы шін баланы сзін тадай білу.
СЕРИЯ № 4.Бл тапсырма сзді буыны рлымын алыптастыруа баытталан.
1.АТА.Бл тапсырма бала р трлі буын рлымы ошауланан сздерді айтып йренуін дадылардыруа баытталан.
рал – жабдытар: суреттер: жираф , арышкер, экскаватор, птер, я, теледидар, тікша, суретші, фотограф, лпынай, тіктртбрыш, инелік, аала, су быршы, жол ызметкері
Сызба материал : жиынты №4 сурет 268-283
Жмысты жргізу дісі: ересек балаа суретте бейнеленген (затты, кейіпкер, сімдік, жндік, жануарларды) айтызады, бала иналан жадайда ересек зіні берілген сзді айталауды сынады.
Бекіту: нсаны тсіну; иын буынды сздерді абылдап оны айтуы
2.МЕНІ АРТЫМНАН АЙТАЛА:Бл тапсырма бала р трлі буыны бар сздерді сйлемде олдана алатынын тексеруге баытталан.
рал-жабдытар:сюжеттік суреттер : жол ызметкері зіні иылысында тр, алтын балытар аквариумде жзіп жр, фотограф балаларды тсіріп жр; Саша су киімді аранда кептіріп жатыр, саытшы саыт жндеп жатыр, с ясында зіні балапандарын шыарып жатыр, мотоциклшы зіні мотоциклында бара жатыр, аспазшы зіні ыдысында балайма пісіріп жатыр.
Сызба материал: жиынты №4, сурет 284-291
Жмысты жргізу дісі:Ересек балаа суретті крсетеді жне келесі сйлемді айталауды сынады: «Жол ызметкері зіні иылысында тр,алтын балытар аквариумде жзіп жр» жне т.б
Бекіту:нсаны тсіну,иын буыны бар сздерді сйлемде олданы шеберлігі.
СЕРИЯ 5.Бл тапсырма баланы белсенді сйлеуіні алыптасуына баытталан
1.АНДАЙ ЕКЕНІН АЙТЫП БЕР.Бл тапсырма затты сздерді сипаттау барысында маызды белгілерін крсетуге баытталан
Жмысты жргізу дісі:ересек балаа ойыншы туралы айтуды сынады (затты). Сипаттау шін келесі сздер беріледі: шырша, оян, доп, алма, лимон. иналан жадайда ересек натылайды: « Шырша туралы сен не білесі?» Ол андай болады? Сен оны айдан крді?
Бекіту: сздерді сипаттап беру шеберлігі
2.ГІМЕ РА:Бл тапсырма сздерді байланысын алыптастыруын анытау шін баытталан. рал- жабдытар:белгілі бір оиалар бар 3 сурет « Мысы тышанды стап жатыр» Сызба материал :жиынты №4 сурет 292-294 Жмысты жргізу дісі:Ересек кезектілігімен емес баланы алдына суреттер ояды жне сынады: « Суретті мият ара зіе тсінікті болатындай суреттерді ой, одан кейін гіме ра» Бекіту : суретте белгіленгенбала оианы кезектілігін тсіну; гіме рау
3. ОЙЛАН ЖНЕ АЙТ.Бл тапсырма байланысты талылау себеп- салдарын ою шеберлігіне баытталан.
Жмысты жргізу дісі:Ересек балаа мият тындап жне сйлемді жаластыруды сынады: « Мамам олшатырды алды, сосын далада.....(жабыр жауып тр). ар еріді, себебі...... (кн шыгып, кктем шыты). Глдер солып алды, себебі........(оан су ймаан). Орманда саыраулатар кбейіп барады, себебі......(жабыр жауып тті). Ааштарда жаа жапыратар пайда болды, себебі....... (кктем келді)
Бекіту: байланысты талылау себеп- салдарын ою шеберлігі
СЕРИЯ 6
Тапсырма сзді грамматикалы саласын йымдастыру дегейін анытауа баытталан.
1. ТЫЫЛМА.Тапсырма баланы арасына, артына, астына стеулерін тсінуін жне белсенді олдануын анытауа баытталан.
рал-жабдытар: ойыншытар – оян, екі машина.
Тексеру дістемесі: балаа рекеттер атарын орындау жне сратара жауап беру сынылады, мысалы: «оянды машиналарды арасына жасыр. оянды айда жасырды? оянды машинаны артына жасыр. оян айдан крініп тр?»
Белгілейді: нсауларды тсіну; стеулерді тсіну жне олдану.
2. НЕ ЖО, ТАП.Тапсырма атау жне ілік септігінде кпше трдегі зат есімдерді растыру абілеттерін анытауа баытталан.
рал-жабдытар: шелек – шелектер, ауыз – ауыздар, арыстан – арыстандар, ауырсын – ауырсындар, терезе – терезелер, ла – латар, ааш – ааштар, стел – стелдер, жапыра – жапыратар, орынды – орындытар, й – йлер бейнеленген суреттер.
Крнекі материалдар: №4 жина, 295-306 сурет.
Тексеру дістемесі: балаа суреттерді крсетеді жне онда не бейнеленгенін жекеше жне кпше трде атауды срайды.
Егер бала тапсырманы бірінші блімін орындай алса, оан сратара жауап беру сынылады:
Сенде шелектер бар, менде жо (нелер?) ... (шелектер).
Сенде арыстандар, менде жо (нелер?) ... (арыстандар).
Сенде ааштар бар, менде жо (нелер?) ... (ааштар).
Сенде алмалар бар, менде жо (нелер?) ... (алмалар).
Сенде орындытар бар, менде жо (нелер?) ... (орындытар).
Белгілейді: сйлеу тіліні грамматикалы саласыны жадайы.
3. КІШІРЕЙТІП АТА.Тапсырма зат есімдерді кішірейтіп айту абілетін анытауа баытталан.
рал-жабдытар: кішкентай жне лкен заттар бейнеленген суреттер.