Кредиттік оыту технологиясын енгізуді жаа кезеі.

Кредиттік оыту технологияларды (КОТ) жаа импульсін жетілдіруге 2009 жылы А.Байтрсынов атындаы МУ-а ректор лауазымына Наметов А.М. таайындалды, азастандаы сапалы білім беру жйесін жасаушыларды бірі, брын аза лтты аграрлы университетіні оу жмысы жніндегі проректоры болан. КОТ кезінде оу процесіні жоспарлауы жне йымдастыруы туралы біратар мселелері айта арастырылып, университетті басару рылымыны айта руы жзеге асырылды, сіресе оу процесін басару мселесі. Оу-дістемелік басарма базасында екі жаа басарма рылды- оу процесін жоспарлау жне йымдастыру басармасы (басшысы - филология ылымдарыны докторы Абсадыков А.А.) жне білім беруді менеджмент жне мониторинг басармасы (басшысы- физика-математика ылымдарыны кандидаты Тастанов М.Г.). Басармалар кредиттік оыту технологиялар жадайындаы оу-дістемелік процесін жетілдіру бойынша, ПО жне ызметкерлерді оыту бойынша лкен жмысын атарды. Бірінші басарманы рамында - тіркеу блімі (блім бастыы Кубекова Н.К) жне студенттік жаттама блімі (блім бастыы Мукатова А.О.), екінші басарманы рамында - білім беруді менеджмент жне мониторинг басармасы (блім бастыы экономика ылымдарыны кандидаты Коваль А.П.) жне оу-дістемелік блімі (блім бастыы биология ылымдарыны кандидаты Чехова Т.И.). КОТ принциптеріне сйкес блімдер, деканаттар жне кафедралар арасында ызметтік міндеттерін блу жмыстары жргізілген.

Жалпы айтанда, университеттегі кредиттік оыту технологиясын енгізуде, оу-дістемелік жмысын йымдастыруда тжірибесі аз емес. 2008 жылды 24 азанында азастан Республикасыны ББМ оу-дістемелік Кеесіні отырысында л-Фараби атындаы аз У (МУ-да оу-дістемелік Кеесіні мшесі) " Современный преподаватель вуза: проблемы профессионализма и этики" мселесі арастырылып, останай мемлекеттік университетіні де материалдары тыдалды. РОК отырысыны шешімінде Республикамызды барлы жоары оу орындарына А.Байтрсынов атындаы останай мемлекеттік университетіні дістемелік жмысын йымдастыруын назара алып, инновациялы тжірибесін таратуа сынылан. Бл те жоары баа бергені! "Совершенствование учебного процесса на основе применения инновационных технологий в вузе" (Ф.Ф.Майер, Н.В.Божевольная, Т.И.Чехова) баяндамалар РОК мшелері ызыушылыпен абылдап, "Современный преподаватель вуза: проблемы профессионализма и этики"/ Ред. Г.К.Ахметова; растырушы Г.Н.Паршина,А.К.Мынбаева.- Алматы: аза университеті, 2008.-17б. ISBN 9965-30-689-3, осы Кеесті таырыпты жинаында жарияланды.

останай мемлекеттік университетіндегі кредиттік оыту технологияларды енгізуді жоары дегейін есепке алып, азастан Республикасыны ББМ шешімі бойынша 2009 жылды 17 жне 18 араша аралыында А.Байтрсынов атындаы останай мемлекеттік университетіні базасында «Совершенствование кредитной технологии обучения на современном этапе: индивидуализация обучения и повышение роли студентов в образовательном процессе» Республикалы оыту семинары теді деп айтылан.

Республикалы оыту семинарыны жмысына Республикамызды 50-ден астам оу орнынан 200-ден астам адам атысты. Республикалы оыту семинарыны клемінде атысушыларды пікірлер алмасуы, білім беру процесінде студенттерді рлін ктеру жне оуды жеке ткізу мселелерін талылауы жне де еліміздегі 14 жоары оу орнымен азастан Республикасыны университеттер Меморандумына ол ойылды.

азіргі тсілдер. Соы жылдары кредиттік технологиялар дамуында назар жалпы білім беру бадарламаларын бір масатта жасауа, соны ішінде ебек нарыыны ажеттілігі жне жмыс берушіні пікірлерін назара алып, зіретті тсілдер негізінде модульдік принципі бойынша білім беру бадарламаларды растыруа баытталып, мекемелермен байланыс кшейтілді.

азіргі уаытта жоары оу орныны білім беру ызметінде жмыс берушілерді атысуы тез лайып жатыр. леуметтік серіктестік білім беру кластер клемінде жзеге асырылады. зара байланыстарды жасы дамуы университетке тек оу курстары мен бадарламалары санын кбейтуге ммкіндігі боланы ана емес, олар жмыс берушілер жне мамандар - практиктер сынан, мекемелерді жне ксіпорындарды талаптары мен ажеттілігін назара алуы ажет.

Университет кадрларды дайындау технологиясын маызды згертіп, мекемеде жмысты бірінші кнінен ксіби ызметінде тлектерді зіреттілігін алыптасуына назар аударады. Осындай жаа тсілдер мен жмыс трлері студенттерді ндірістегі технологиялы процестеріне атысуа жне де оытушылар мен ндіріс мамандарымен бірігіп тжірибелі - рылымдаулы жне зерттеу жмыстарын жргізуге ммкіншіліктер береді.

Бірлескен серіктестікті йымдастыруды жаа трлері жмыс берушілерді кадрларды дайындауа жне оу процесіні тек практикалы жаынын амтамасыз ету емес, жалпы білім беру сапасын ктеруге ызытырады.

Бгін жмыс берушілер жоары білікті кадрларды оытуда мдделі, оу процесіні жасауына жне йымдастыруына белсене атысып, аржылы мселелерін шешіп, оуа ашасын тлеп отырады.

2012 жылды 6 маусымында МУ Тлектеріні бірінші Форумы, 2012 жылды 7 желтосанында останай облысы кіміні атысуымен МУ жмыс берушілері жне айырымдылы жасаушыларды Форумы ткізілді. Онда мемлекетті, білім беру жйесі мамандарыны жне бизнесті мамандары ажет ететін ебекті барлы нарытаы рекеттестік мселелері талыланды.

Бгінгі білім беруді тпелі кезеіні талабына сйкес «Сырдария» университеті де зіні алдына жаа міндеттер ойып, оны нерлым йлесімді шешуге мтылыс жасауда.

Мамандытарды даярлауа арналан университет ызметіні негізгі баыттары:

· кредиттік оу жйесіне кшу;

· оу рдісін апараттандыру;

· ашытан оыту дістерін олдану;

· екі дегейде мамандар даярлау жйесін енгізу;

· Мемлекеттік жастар саясатын жзеге асыру.

Осы баыттарды е крделісі, жауаптысы – оу жйесін кредиттік технологияа кшіру мселесі.

Кредиттік оу жйесіне кшудегі басты масат – білім жйесін лемдік білім кеістігімен кіріктіру жне ндіріс пен нарыты жадайды згеріп тратын заманында ксіби мамандарды лемдік сраныса, бсекеге абілетті болуына ммкіндік жасау болып табылады.Кредиттік оыту жйесі – студенттерді жоары оу орыны абырасында білім алуын жеке жоспарлауына беріліп отыран ммкіндік. Ол білім беруді демократиялыымен сипатталып, р студентті жеке ерекшелігі мен абілеттерін дамытуа жадай жасайды. Жаа жйені басты ерекшелігі – студенттерді білім кеістігін алыптастыру еркіндігі, яни, жалпыа міндетті мемлекеттік білім стандарттарыны мамандар дайындауды сапасына оятын талаптара сйкес, білім алудаы зіні ерекшелігі мен алауына сай алыптастыра алады. Кредиттік оыту жйесі – оу рдісін йымдастыруда жаа ізденістерге ммкіндік ашып, «жалпыа орта білім» парадигмасынан «ркімге арналан білім» парадигмасына адам жасатады.Университетте кредиттік технология жйесі отанды лтты университеттерді — л – Фараби атындаы У., . Стбаев атындаы ТУ., Т. Рыслов атындаы ЭУ., Абай атындаы ПУ – тжірибелеріне сйене отырып жргізіледі.Осы масатта университетті профессор – оытушылары жоарыда аталан университеттердегі біліктілікті арттыру курстарына жіберілуде.Білім беруді кредиттік жйесі 2004 – 2005 оу жылында экономика мамандытарына, 2005 – 2006 оу жылында кндізгі блімні барлы мамандытарына, ал 2007 – 2008 оу жылынан сырты блім мамандытарына енгізілді. Студенттерді оудаы жетістіктерін баылап отыратын тіркеу – ызметі йымдастырылды. Оу рдісін йымдастыруа арналан, пндерді оу дістемелік кешендерін, жмыс бадарламаларын, силлабустарды жазу, рсімдеу ережелері дайындалды. Бгінгі кні барлы пндер бойынша силлабустар университет баспаханасынан шыарылып, кітапхана арылы студенттерге р семестрді басында таратылады. Силлабустарды, ОБСЖ тапсырмаларыны электронды нсалары кітапханадаы, ашытан оыту жне мультимедиялы орталытардаы компьютерлерге енгізілген.

Кредиттік жйеге туде байалан иыншылытар да жо емес. Маызды мселені бірі – студенттер мен магистранттарды оу-дістемелік кешендермен амтылуы. Жасыратыны жо, мамандытара сйкес базалы жне ксіптендіру пндері бойынша оулытарды аздыы немесе млдем жотыы оу-дістемелік кешендерді дайындауа тсау болып тр.

Студент білімін баылау жне тексеру кредиттік оыту жйесіні негізгі жне ажырамас блігі болып табылады.

Жоары оу орындарындаы білімді баылау жне баалау тртібін Р МЖБС-5.03.006-2006 анытайды.

Студенттерді оудаы жетістіктерін баалау рейтинг жйесі бойынша: аымдаы, аралы жне орытынды баылаулар арылы есептелінеді.

Рейтинг жйесі — білімді баалауды жаа крсеткіші. Бл жйе арылы оытушы студенттерді дара абілеттерін, ммкіндіктерін жне жеке таырыптарды игерудегі кемшіліктерін наты анытай алады. Рейтинг жйесін олдану оытуды барлы кезеі аралыында студенттерді траты жмысын амтамасыз етеді, материалды тере жне сапалы игеруге ыпал етеді.

Аымдаы баылау – пнні оу бадарламаларына сйкес оытушыларды кнделікті жргізетін сабатарын студентті мегеруін тексеру.

Студентті пнді игеру дрежесін жне білімін тексеру шін кнделікті баылауды келесі трлері олданылуы ммкін:

· баылауды ауызша трі, (тарауды бір немесе бірнеше таырыптарын ткен со, оны мегерілуін тексеру масатында сратара жауап немесе ситуациялы талдау трінде ткізілуі ммкін);

· жазбаша баылау, (курсты белгілі бір тарауын ткен со, оны мегерілуін тексеру масатында есеп шыару, ситуацияны талдау, практикалык тапсырманы орындау немесе баылау сратарына жазбаша трде жауап беру арылы жргізіледі);

· ауызша жне жазбаша баылау (бір немесе бірнеше модуль бойынша ауызша жне жазбаша трде жауап беру трінде жргізіледі);

· й тапсырмасын орау жне презентациялау (й тапсырмасыны мегерілуіні дрыстыын, ткізілген таырыптарды орыта алуын, оларды арасындаы логикалы байланыстарды анытап, оны кпшілік алдында длелдей алуын тексеру масатында жеке не топ болып орындау);

· дискуссия, тренинг, дгелек стол т.б. (студентті жеке кпшілік жадайында немесе ойын трінде проблемалы сратарды талдай, ойлай жне шешім абылдай алуын, сонымен атар, оны мегерген дадыларын тексеру масатында ткізіледі);

· тест (пнні жеке не бірнеше немесе бкіл тарауы бойынша тест сратары трінде ралан тапсырмаа берген жауабы арылы білімін тексеру жне баалау)

Білімді тексеруге дайындалан жаттар алдын – ала сараптан тіп, мазмны пнні бадарламасына сйкес болуы керек.

Студенттерді пндер бойынша аымдаы баылаудан жинаталан пайлары р аптаны соында тіркеу бліміндегі компьютерлерге енгізіледі.

Аралы баылау оу рдісіні академиялы кнтізбесіне сйкес жетінші жне он тртінші апталарда ткізіледі. Семестрдегі аралы баылаудан (САБ) студенттер р пн бойынша 60 пайдан жинай алады. САБ-дан студент 50%- дан кем пай жинаанда, емтихана жіберілмейді.

Білімді орытынды баылау теориялы оу аяталаннан кейін емтихан тапсыру арылы жзеге асырылады. орытынды баылауа 40 пай блінген. Пн бойынша орытынды бааа аралы (60 пай) жне емтихан (40 пай) пайлары кіреді.

Студенттерді курстан-курса кшуіне негіз — лгерімні орташа пайы (GPA). GPA пндер бойынша орытынды пайларды санды баламасыны кредиттерді кбейтуден шыан нтижелерді оытуды бір курсындаы студенттерді жалпы санына блу арылы аныталады. Университетте GPA пайы: 2 — курса кшу-1,33; 3 — курса кшу-1,67; 4 — курса кшу-2,00 болып бекітілген.

Студент бадарламалы материалды толы игеріп, атесіз орындаанда, зертханалы жне баылау жмыстарын уатылы, рі дрыс орындап зіндік бірегей ойлау танытанда, ылыми — зерттеу жмыстарымен айналысып, бадарламалы материалдарды з бетінше иегере білген жадайда, студентті білімі 95-100% (4,0), А жне 90-94 (3,67) А- бойынша бааланады.

Студент бадарламалы материалдарды 75%-дан кем игермесе, жауаптарында айтарлытай ателіктер жіберілмесе, зертханалы жне баылау жмыстарын уатылы орындап, оытушыны нсауымен осымша дебиеттер пайдаланып, ескертулер мен ателіктерін з бетінше тзей аланда, студентті білімі 85-89% (3,33) В+; 80-84% (3,0) В; 75-79% (2,67) В- бойынша бааланады.

Студент бадарламалы материалдарды 50%-дан кем игермесе зертханалы жне баылау жмыстарын оытушыны кмегімен орындап, жауаптары толы болмаанда, бадарламалы материалдарды жйелі игере алмаанда, студентті білімі 70-74% (2,33) С+; 65-69% (2,0) С; 60-67% (1,67) С-; 55-59 % (1,33) Д+ жне 50-54% (1,0) Д бойынша бааланады.

Студент бадарламалы материалдарды 50%-ын игермесе, аымдаы аралы баылау тапсырмаларын орындамаса, студентті білімі 0-49% (0) бойынша бааланады.

Университетте орытында баылауды, емтихандарды 60%-ы компьютерлік тест бойынша абылданады. Тестілік тапсырмалар аымдаы, аралы баылаулара да дайындалады жне орытынды баылауда сол тестілік тапсырмаларды мазмны, баыты ескеріледі. Білімді тексеруде тестілік тапсырмаларды 1864ж. лыбританияда Дж. Фишер олданды. Тестілеуді теориялы негізін аылшын психологы Ф. Гальтон 1883ж. алады. «Тест» терминін алаш 1890ж. американды психолог ДЖ. Кеттелл енгізді. Тестілік тапсырмаларды баса баылау трлерінен ( ауызша-жазбаша) артышылыы оны оу материалдарыны кп блігін амтитындыы, тексеруге кететін уаытты немдеуі, баалаудаы туелсіздігі, объективтілігі, жоары дрежедегі сенімділігі.

Кбіне тестілік тапсырмаларды келесі трлері жиі олданылады:

— бірнеше жауаптан дрысын табу;

— толытыру;

— ретімен орналастыру;

— сйкестендіру;

— таырыпты.

орытынды баылауда дрыс жауабын табу тестілері олданылады. Тестілік тапсырмаларды білімді бекіту, айталау, жйелеу, яни білім беру дісі ретінде пайдалану да тиімді.

Тестілік тапсырмаларды сапасы келесі мселелерді амтылуымен аныталады:

— тест сратарыны, жауаптарыны наты, тсінікті болуы;

— тест сратарында оу материалдарыны толы амтылуы;

— тест сратарыны ойылан масата сйкестігі.