Таза келтірілген нды NPV анытау дісі
Бл инвестициялы жобаны жзеге асыру нтижесінде фирманы ны аншаа ктеріле (немесе сол инвестициядан берілген мерзімде тсетін таза пайданы крсетеді) алатындыын крсететін инвестицияны анытауды дісі жне ол тмендегідей аныталады
I0 – бастапы аржылы салымдар.
Есептеу нтижелерін 3 кестеге сас енгізу керек.
Есептеу мысалы: фирма жылына 10%-бен трт жыла 18000 сомада несие алды.
3 Кесте – NPV есептеу
| жыл | CF | R10 | PV10 |
| -18000 | -18000 | ||
| 0,909 | |||
| 0,826 | |||
| 0,751 | |||
| NPV | +2204 |
NPV есептеу PV-ді бірінші о мніне дейін жргізіледі. Егер есептеу берілген мерзімде жылдар бойынша тиімсіз болса, онда жобаны стратегиясын айта арау керек, CF-ті кбейту немесе r-і тмен банк табу керек.
Егер NPV фирмаа ажет уаытты анааттандырса, онда жобаны нтижесінде фирманы ны седі, яни жоба тиімді, оны абылдау ажет.
Бл дісті кеінен олданылуы бастапы шарттарды ртрлі комбинациялара барлы жадайларда экономикалы тымды шешімдерді табуа ммкіндік бере алатын тратылыымен тсіндіріледі.
Пайданы ішкі нормаларын IRR есептеу дісі
Пайданы ішкі нормасы инвестициялау масатына баытталан аржыны телу дегейін крсетеді. Бл r-ді андай мнінде NPV=0 болатын крсетеді
.
NPV=0 болан кездегі IRR – бл жоба фирманы ныны суін амтамасыз етпейді жне оны тмендеуіне келмейді.
Бл дисконтты еселеуіш (R= 1: (1+r)n инвестицияларды жарамды жне пайдасыз деп бледі. IRR-ді инвестициялауа капиталды андай бааа аланын жне оны пайдалананда андай таза пайда дегейін алысы келетінін (баръерлік еселеуіш) ескере отырып, фирма зіне тадайтын салымдарды телу дегейімен салыстырады.
Есептеу нтижелерін 4-кестеге сас енгізу керек.
Есептеу мысалы: фирма жылына 15% -бен трт жыла 20000 сомада несие алады.
4 Кесте – IRR есептеу
| жыл | CF | R15 | PV15 | R20 | PV20 |
| -20000 | 1.0 | -20000 | 1,0 | -20000 | |
| 0,820 | 0,833 | ||||
| 0,756 | 0,694 | ||||
| 0,658 | 0,579 | ||||
| 0,572 | 0,482 | ||||
| NPV | +756 | -994 |
IRRшамасы тмендегі кейіптемемен аныталады
IRR жоба бойынша туекел дегейіні индикаторы болады - IR аншалыты фирмамен абылданан баръерлік еселеуіштен кп болса, соншалыты жобаны беріктік оры кп болады жне соншалыты болашатаы аржылы тсімдерді баалау кезіндегі ателіктер орынышты болмайды.
Инвестицияны телу мерзімін РР есептеу
Бл діс бастапы инвестицияларды сомасын теуге ажет уаытты анытауа негізделген.
Екі діс бар: CF жылдар бойынша те боланда жне CF жылдар бойынша ртрлі сомамен жргенде:
Егер І0= 600, ал CF 150-ден, онда РР= 600:150= 4 жыл.
Егер І0= 600, ал CF -700+150+100+200= 650, онда телу мерзімі 3,75 жыл, яни 3 жыл 9 ай.
Дебиеттер тізімі
1.Самсонов В.С., Вяткин М.А. Экономика предприятий энергетического комплекса.- М.: Высш. школа, 2003
2. Чокин Ш.Ч., Сюндюков Р.Х. Энергетика сельского хозяйства Казахстана.- Алма-Ата: Гылым, 1998.- 368 с.
3. Парамонов С.Г. Методические указания к выполнению расчетно-графической работе. Топливно-энергетичекий баланс.-Алматы: АИЭС,1999.- 12 с.
4. Дукенбаев К. Энергетика Казахстана и пути ее интеграции в мировую экономику.- Алматы, 1996.- 532 с.
5. Тзелбаев Б.И. Сала экономикасы: Оу ралы, АЭжБИ: Алматы, 2007.