Сурет. Торлы шарлы диірменні схемасы.
Дріс.
Нтатау рдістері. Диірмендерді трлері мен жмыс істеу принципі
Масаты: нтатауды негізгі рдістерімен танысу, диірмендер типі мен жмыс істеу принципін арастыру.
Жоспар:
Нтатау рдістеріні орындалуы.
Диірмендерді типі мен жмысы.
Кілт сздер: нтатау, сапа, ірі, орта, майда жне жа нтатау, диірмен, барабанды диірмендер, шарлы диірмен, МШР, МШЦ, ра здігінен нтатау диірмендері, «Каскад» диірмендері, планетарлы диірмендер, дірілдеуік диірмен.
1.Байыту фабрикаларында пайдалы азбаларды нтатау рдісі нтаталан нім ірілігіне байланысты ашы жне жабы циклдерде бір, екі жне бірнеше сатылы жреді.
нтатауды ашы циклі деп диірменнен шыатын нім дайын болып табылатын нтатау рдісін айтамыз. Тйы цикл деп ажетті ірілікті алу шін срыптаудан тетін жне айта сату шін ірілері айта диірменг ежіберілетін нтатау рдісін айтамыз. Диірмендер детте срыптаыштармен бірге жабы циклде жмыс жасайды. нтатау ірілігіне арай ірі (50 – 60% класса – 0,074 мм), орта(60 – 85% класса – 0,074 мм) жне майда(более 85% класса – 0,074 мм) нтатау ажыратылады..
Ірі нтатау шін аз капиталды шыындарды ажет ететін, жмысы арапайым жне жеіл реттеліп отыратын бір сатылы схемлар олданылады. (сурет 20, а). Бір сатылы схемаларды тріне диірмен орегіні жне срыптаыш ймасыны баылау жне айцталама срыптауынан ралан схемлар алынады.
нтатауды екі сатылы схемалары (сурет 20, б, в) І сатысында ашы жне тйы циклді нтатаудан ралуы ммкін. Мндай схемалар ымбат жне крделі, біра -0,074 мм класындаы те майда нтаталан 80 – 85% алуа болады. Екі сатылы схемаларды трлеріне бір сатылы схемаларды трлерін жатызуа болады. шсатылы жне одан кп саталы схемалар те са жоары німділікті кендерді нтатауда олданылады.
нтатауды жабы цикліні олданылуы диірмендерді лдеайда тиімді жмысын жне ашы циклмен салыстыранда ірілігі бойынша біркелкі нтаталан нім алуа ммкіндік береді. Циркуляцияаушы жктеме С лес бірлікпен немесе пайызбен алынады.
Бастапы кен Бастапы кен
Су Су
 |
нтатау нтатау
Срыптау Срыптау
 |
мдар нтатауе
Нтаталан
нім нтаталан мдар
Нім
бастапы кен
в)
су
нтатау
Срыптау I
 |
Мдар
 |
Срыптау II
 |
нтатау
 |
Нтаталан нім м
20-сурет нтатау схемалары:
а – жабы циклдегі бір сатылы срыптаышты;
б – екі сатылы схема.
в – І жне ІІ сатыда да жабы циклмен жретін екі сатылы.
50 – 200%-а те циркуляциялаушы жктеу кезінде диірмен німділігі арта тседі. Оны одан рі жоарылата бастаса 500% німділік шексіз арат тседі. Байыту фабрикаларында бл шама детте 150-300, ал кейде 500 райды.
Оны нтатау жне срыптау німдеріні торлы талдауы арылы анытауа болады. Жабы цикл шін:
Мнда С– атысты бірліктегі циркуляциялаушы жктеу; 
- сйкесінше орек, йма, классификатор мындаы класс млшері.
2.Пайдалы азбаларды нтатау диірмендер деп аталатын аппартарда жзеге асады. Диірмендерді механикалы жне аэродинамикалы деп блеміз. нтатаыш ретінде металл стерженьдер, шарлар, сол кендерді е ірі кесектері алынуы ммкін.
рылымы бойынша диірменді блінеді: барабанды, роликті, сырымалы жне дискілі.Барабанды диірмендер з кезегінде айналмалы барабанды, центрге тартыш жне дірілдеуік болып блінеді. Байыту фабрикаларында барабанды диірмендер олданылады.
Барабанды диірмендер тік ойылан апапен жбылан жне 40-45 пайызы нтаталушы кенмен толтырылан бос барабаннан трады. апатарды ортасында цапфалар болады, оларды бірі арылы нтаталатын материал жктелсе, екіншісі арылы нтаталан мтаериал сырта шыарылады. Цапфалар подшипниктерге бекітіледі, ал диірмен барабаны горизонталь ось бойымен айналып трады. Материалды нтаталуы нтатаушы материалдарды барабаннан алша озалысы есебінен жзеге асады.
21-сурет. Айналмалы барабанды диірменні рылысыны жіне жмыс принципіні схемасы:
1 - 1 жне 3 – бос денелі цапфалары бар жктеуші жне шыаршы апатар; 2 - барабан; 4 – нтатаушы материал
40 мм-ден кіші шарларды олдану сынылмайды, себебі нтатау тиімділігін тмендете отырып, олар кеістікті лкен шарлар арасында толытырп тастайды. Шар формасын жоалтан шарлар жне 40 мм-ден тмен шарлар шарларды айта срыптау кезінде алынып тасталуы керек.
Барабанды оектендіргіш жктеуші цапфа арылы дирменге кенді жктеу шін екі жаынан да ашы етіп орналстырылан цилиндрлі конусты камерадан трады. Ол диірмен барабаныны жктеу цапфасына болтпен бекітіледі. Оларды диірмен осьі дегейінде 70 мм ірілікке дейінгі кендерді жктеу шін олданады.
Иірімді оектендіргіш материалды диірменге жіберу шін айналу осьі бойымен бйір жаында дгелек саылау бар спираль формалы болады.
оектендіргіш цапфаа цапфа мен оректендіргіш саылау сйкес келуі шін болтпен бекітіледі. Иірімді оректендіргіштер бір-ек жне ш шмішті етіп жасалады.
рамды оректендіргіш (22-сурет.) кесекті кендерді срыптаыш мдарымен бір уаытта диірменге жктеу шін олданылады. Оны е басты айырмашылыы ірі кесекті материалды иірімді шміш жктеу орабынан тіп диірменге тсуінде.
22-сурет. рамды оректендіргіш
1 - корпус; 2 - шміш; 3 – шміш басы; 4 - апа
Орталытан жктеуші шарлы диірмен (МШЦ)жоары айтылана сас рылыма ие. Диірменнен пульпаны шыарылуы жктеу цапфасынан саылаудан з бетімен шыарылады.
здігінен нтаталуды келесі трлерін ажыратуа болады:
- кенді, кен ірілігі 350 – 0 мм (не 600 – 0 мм) болып, ірі кендер майдалрын нтатай отырп, здері де нтаталады;
- кенді галкалы, бл кезде кен кен галкасы тріндегі нтатаыш кмегімен нтаталады (ірілігі 80 – 30 мм);
- аэродинамикалы, бл кезде газ аынында жоары жылдамдыпен ощзалушы кен нтатаушы материалдарды зара сотыысуынан нтатала бастайды.
Бл диірмендер шарлы жне стерженьді диірмендер шін олданылады. нтаталан кеннні алынуы бл диірмендерде жктеу цапфасына араанда біршама лкен диаметрге ие бос денелі жктеуші цапфа саылаы арылы здігінен жзеге асады. Бл диірмендерде материалды шектен тыс нталуына кеп соатын пульпа дегейі жоары болады (23-сурет)
23-сурет. МШЦ орталытан жктеуші шарлы диірмен.
I - оректендіргіш; 2 – тпкі подшипниктер; 3, 6 –тік ойылан апатар; 4 - люк; 5 – тісті тж; 7 – жктеуші воронка; 8 – болат футеревкаланан плиталар; 9 - барабан; 10 – шыарушы воронкалар
Тор арылы жктеуші шарлы диірмендер МШР (24-сурет) жктеуші жне шыарушы цапфалармен атар йылан тік оылан апата болттармен бекітілетін цилиндрлік барабаннан трады. Барабана 30-120 мм диаметрге ие шойын жне болат шарларды енгізеді. Шар диаметріні кенірілігіне туелділігі келесі тедеумен рнектеледі:
d0 = 28 
,
мндаы: d0 – шар диаметрі, мм; d – диірмендегі орташа кен кесегіні диаметрі, мм.
Барабан мен апатарды елінуін болдырмау шін оларды арнайы плиталармен футеревкалайды. Плиталар кіші диірмендер шін 50 мм, ал лкендері шін 150мм алыдыта болады, плиталарды марганецті жне хромды болаттан, шойын не резекеден жасайды да тікелей барабана болтпен бекітеді. Диірмен барабанын алы болат бетінен днекерлеу арылы дайындайды.
Пульпаны жктеу сызыы
сурет. Торлы шарлы диірменні схемасы.
Диірменні жмыс аумаынан нтаталан материалды алу тік ойылан тордаы тесі жне шебер трізді саылаулар арылы элеваторлы пульпа ктергіш кмегімен жзеге асады.
Барабанны айналуы кезінде тор арылы пульпаабылдаыша ткен нтаталушы материал радиалды лифтерлар кмегімен диірменні осьінен жоарыа ктеріледі, жктеугі цапфа арылы здігінен йыла бастайды.
МШР-да пульпа дегейін диафрагма саылауын кішікене жауып тру арылы реттеуге болады. Тор арылы жктеуші диірмендер 0,5 м5 жмыс клемінен бастап шыарылады.
здігінен нтаталу біра артышылытара ие: кенді здігінен нтатауда І сатыдан со ортат жне майда нтатауды іске оспай-а ірілігі 350-0 мм болатын кендерді нтатай беруге болады; нтатаушы денелерді жмсалу млшері азаяды; кенні шектен тыс нтаталуы азаяды, жне кей жадайларда байытуды технологиячлы ксеткіштері де жасаруы ммкін.
Кемшіліктеріне электроэнергияны кп жмсалуы, диірмендер футеревкасыны аз болуы мен тмен німділігі жатады. Бл рдіс кенні барлы тріне жарамды.
Экономикалы трыдан аланда здігінен нтаталу рдісі те ымбамта тседі, себебі, біріншіден, жабдытарды баасы ымбат, екіншіден, двигательдерді уаттылыы жоары боландытан оан жмсалатын электроэенргиясыны шыыны да кп. Біра згелермен салыстыранда екніші жне шінші сатылар олданлмайтын боландытан, 5-6 пайза арзана тседі.
здігінен нтаталу ра діспен «Аэрофол» жне ылал діспен «Каскад» диірмендерінде жзеге асады.
ра нтатауа арналан «Аэрофол» диірмені (25-сурет) диаметрі лкен ыса барабаннан трады.
25-сурет. ра діспен нтатауа арналан «Аэрофол» диірмені.
1 - конвейер; 2 – абылдау воронкасы; 3 – тік апатар;
4 - балки-ребра; 5 - барабан; 6 - саиналар; . 7 – ауалы срыптаыш
Барабаннан алша ішкі бетте зара араашытыта орнласан екі балки-ребра бекітілген, барбан айналанда олар кен кесектеірн ктереді. Тменге тсе отырып, кен нтаталады, здері соылай отырып олар сол кезде нтатала береді. Тік апатарда шбрышты ималы саиналар орнатылан. Бл саиналарды масаты материал кесегін барбан ортасына жіберу. Диірмен ауалы срыптаышпен бірге жабы циклде жмыс жасайды. ра диірмендерде ірі кесектер барбаннан алшатамаы керек,с ондытан оларды зындыын кіші етіп жасайды. (1/3 Д ).
Ылал діспен нтатаушы диірмен. «Каскад» диірмені жалпы трі 26-суретте крсетілген.
26-сурет Ылалды нтатауа арналаан диірмен: 1 – тасымалдаушы жктеуші воронка; 2 - подшипник;
3 – диірмен корпусы; 4 – тісті жетек; 5 - электроозалтыш; 6 – пульпа жіберуші спираль
Барабан горизонталь фланцтармен байланысан екі шарты бліктен трады. Барабанды жндеу кезінде кенді салуа арнлаан люк орнталыан. Конус формалы тік аапата ішіне тлке салынан ймалы цапфалар орнатылан. Жктеуші тлкеде келіп тсуші материалды барабана тез жеткізуге арналан спираль бар.
Жктеуші тор жекелей секторлардан трады. Тор артында радиалды лифтерлер бар. Шыарушы цапфада диірменнен шыан пульпаны срыптауа арналан алынбалы бутара бар. Тісті жетек шыарушы цапфада орнатылан, онымен бірге бір не екі электроозалтышты ткізіп тратын бір екі білік ондырылан.
Тік апатар диаметрі 8 м-ден жоары болады, беріктік шартына арай, конусты вормаа ие болады. Футереалушы плиталар хромомолибденді болаттан жасалан ауыспалы жолатар ыбар никель шойыннан жасалан. аасы мен барабнны цилиндрлі блігіні арасындаы ашыты 450 мм. аа здігінен нтатау диірмендерінде маызды рл атарады – аасы желінген жадайда йкеліс серінен диірменен жмысы бзылады.
Бл диірмендер тек жктеуді мегі дегейі жасы жмыс жасайды, ал кп млшерде кен жктелсе, нтатаушы кесектер з кшін жоалтады.
Диірменнен кен галкасы мен желінген шарларды шыару шін арнайы торда лшемі 75x75 немесе 100x100 мм болатын терезе орнатылан.
Планетарлы барабанды диірмендер(27-сурет) жетекке 2 орнатылан бірнеше барбандардан трады. р барабан подшипникте еркін айналып трады, кинематикалы трде озалмайтын шестернге 4 жалаоан 5 жетек шестернамен бекітілген. 6 білікті айналуы кезінде барабандар 3 зіні осьі бойымен айналады. Планетарлы типтегі диірмендер здігінен нтаталу кезінде ірілігі бірдей материалды алуа ммкіндік беретіндігімен ерекшеленеді.
27-сурет. Периодты жмыс жасаушы планетарлы диірмен. 1 – тірек баан; 7 – люк. алан блшектері мтінде берілген.
Дірілдеуік барабанды диірмендер аса майда цемент, керамикалы жне де баса шикізатт ынтатау шін олданылады. Диірмен корпусы прудиналара бекітіліп, дебалансты дірілдеуіктен тербелмелі озалыс жасайды, осылайша диірмен барабаны тербелмелі озалыса тспейді (28-сурет).
