ІІ. й тапсырмасын срау: ткен таырып бойынша й тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаа сабаты тсіндіру жне саба жоспары:

Меншік. Бкіл экономикалы жйені жне экономика тетіктеріні ызмет ету задылытарын тсінуде меншік атынастары ерекше маызга ие. Нарыты жне нарыты емес экономикалы жйелердегі меншіктік атынастарды бір-бірінен тбегейлі айырмашылыы бар. Орталытандырылан, нарыты емес экономика мемлекеттік немесе оамды меншікке негізделеді, ал нарыты бсекеге рылан экономика, е алдымен, жеке меншікке негізделеді.

Жеке меншікке тек млік ана емес (киім, й, автомобиль), адамдар арасындагы экономикалы атынастар да жатады. Жеке меншік млікті (ндіріс ралдары, ттыну заттары, аша) белгілі бір субъектіге тн екендігін крсетеді. Демек, ол сол млікті ожасы, иесі немесе толы билік жргізушісі болып табылады. меншік — жеке адамдар мен фирмаларды жерді, капиталды баса активтерді алу, билеу, пайдалану, сату жне мраа алдыру ыы. ндіріс факторларына (рал, ебек заты, апаратты жне интеллектуалды ресурстар, жер жне басалар) жеке меншік жніндегі атынастар рашанда ндірісті йымдастыруда айтарлытай рл атаран. Меншіктік экономикалы атынастар ндіріс факторларын пайдалану жніндегі ндіріске атысушылар арасындагы атынастармен сипатталады. Демек, меншіктік экономикалы атынастар тек меншік кіріс кзі ретінде ызмет ететін жадайда ана пайда болады.

Трлі меншік нысандарындаы ксіпорындар.

Ксіпорын дегеніміз—оамды ажеттіліктерді анааттандыру мен тсім тсіру масатында жмыстар атаратын жне ызмет крсететін, нім ндіру шін рылан, здігінен шаруашылы жргізетін субъект. Ксіпорындар ызметін зінше жргізеді, шыаран німін, тсірген пайдасын зі жмсайды.

Жалгерлік ксіпорындар—млік иесі мен сол млікті жала алан ебек жымы арасындагы жала беру туралы шартты негізінде рылады. Мемлекеттік ксіпорындар мемлекеттік билік органдарыны кімімен рылады. Мемлекеттік ксіпорындарды млкі бюджеттік аражат есебінен рылады. Акционерлік оамдар — зады немесе жеке тлаларды ерікті бірлестіктері — меншікті аралас нысанындаы ксіп­орындарды бір трі болып табылады. Акционерлік оамдарды млкі оамны жарылы орына осан акционерлерді салымдарынан рылады. р акционер з салымыны млшерінде ана туекелге барады жне акционерлік оамны алан міндеттемелері бойынша жауап бермейді

Жекешелендіру. Жетпіс жылдан астам азастанда міршіл - кімшілік экономика стемдік жргізді. 80-жылдарды басында Кеес Одаын тгел амтыан дадарыс экономиканы реттеуді, мемлекеттік дегейде айта руды, нары атынастарына ту ажеттігін ала тартты.

Нарыа ту шаруашылы жргізуді ескі жйесін тбірімен иратуды, соны ішінде, е алдымен, меншік атынастарын айта арауды кздейді. ндіріс рал-жабдытарына монополиялы мемлекеттік меншік экономиканы дамуын тежейтін, зіні рекетімен шаруашылы жргізуші субъектілерді мдделілігін тмендететін негізгі фактора айналды.

Жеке жне жымды шаруашылы жргізуші субъектілерге мемлекеттік меншікті беру немесе сату арылы меншік атынастарын айта ру жекешелендіру деп аталады. Жекешелендірумен атар нарыты атынастара ткен кезде меншікті мемлекет иелігінен алу да жзеге асырылады.

Бекіту кезеі:

1. Меншікті андай трлері болады?

2.Ксіпорындарды трлерін атаызда?

Сабаты орытындылау: Жекешелендірумен атар нарыты атынастара ткен кезде меншікті мемлекет иелігінен алу да жзеге асырылады.

Оушыларды баалау:

йге тапсырма беру: §14, 61-64 б.б.

Пн: Адам. оам. ы
Сынып: 9 Саба: 18 Кні:

Таырыбы:Экономикадаы адам факторы

 

Оыту мен трбиелеуді міндеттері:

Білімділік: Оушылара Адам жне нары туралы жйелі білім беру

Дамытушылы:Саба барысында оушыларды тарихи танымды ойлау, талдау, салыстырып, орытынды жасау жне абілеттерін дамыту.

Трбиелік:Оушыларды здігімен жмыс істеуге жне жауапкерлікке трбиелеу

Сабаты трі:1)жаа материалды мегеру;2) біліктерін,іскерлік пен дадыларын жетілдіру жне пысытау;3) Алан білімдерін тиімді пайдалану;4)мегерілген материалдарды жйелеу,орытындылау;5)аралас;6)іздену,ой-орытындылау

Сабаты дісі: 1)сра - жауап;2)баяндау;3)гімелесу;4)ізденіс;5)топпен жмыс; 6)проблемалы;7 )ойын сабаы;

рал – жабдытар:оулы

Сабаты барысы:І. йымдастыру кезеі:1)Амандасу;2)Оушыларды сабаа атысу дегейін анытау;3)Ынта-зейіндерін сабаа аудару;